Επηρεάζει η ηλικία του θεραπευτή την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής διαδικασίας; Το ερώτημα αυτό προκύπτει συχνά σε συζητήσεις που κάνω και αφορούν στη δουλειά μου. Κάποιοι δηλώνουν πως με δυσκολία θα επισκέπτονταν έναν θεραπευτή μικρότερο από τους ίδιους. Για πολλούς λόγους, είναι ένας λογικός προβληματισμός.
Έχουμε μεγαλώσει σε μία χώρα όπου παρατηρούμε από μικρή ηλικία τους μεγάλους (γονείς, συγγενείς, δασκάλους), αντί να παροτρύνουν τη δική μας εξερεύνηση, να μας δίνουν συμβουλές για τη ζωή «άκουσέ με, ξέρω εγώ που είμαι μεγαλύτερη», «όταν μεγαλώσεις θα καταλάβεις» και να μας “παίρνουν από το χέρι”!
Παρόλο που εκείνη την ώρα, ξέρουμε μέσα μας πως η συμβουλές αυτές δεν είναι η δική μας αλήθεια, η δική μας πραγματικότητα, μεγαλώνοντας το ξεχνάμε. Ξεχνάμε την απάντηση ότι τη γνώση της ζωής θα τη βρούμε μόνοι μας. Έτσι, αντιμέτωποι ξανά με δυσκολίες, αναζητάμε εκείνη την εσωτερικευμένη εικόνα. Έναν “μεγάλο” να μας “συμβουλεύσει”. Επίσης ξεχνάμε πως ως παιδιά, δε μας ανακούφιζαν οι συμβουλές αλλά η πίστη πως ο γονιός θα είναι απλώς δίπλα μας και θα μας δώσει τα εργαλεία να χαράξουμε το δικό μας δρόμο.
Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία είναι παρόμοια, αφού η δουλειά του θεραπευτή δεν είναι να δίνει συμβουλές. Η θεραπευτική διαδικασία είναι μία συμπόρευση, όχι μία διδαχή από έναν σοφό άνθρωπο που έχει γνωρίσει τη ζωή. Οπότε, η σκέψη πως η μεγαλύτεροι θεραπευτές έχουν εμπειρία πάνω στη ζωή και γι’ αυτό θα μπορέσουν να δώσουν στο θεραπευόμενο καλές συμβουλές,είναι κάτι που δε βρίσκει εφαρμογή στη θεραπεία.
Παρόλο που ένας ψυχοθεραπευτής με εμπειρία ζωής ή εργασιακή εμπειρία, μπορεί να είναι καλός στη δουλειά του, το ένα δε συνεπάγεται πάντα το άλλο. Ο μεγαλύτερος θεραπευτής δεν έχει απαραίτητα περισσότερες ικανότητες. Αυτό συμβαίνει γιατί η εμπειρία και οι γνώσεις είναι δύο μόνο από τα στοιχεία του καλού θεραπευτή.
Διαβάστε σχετικά: Τι χρειάζεται να διαθέτει ένας καλός ψυχοθεραπευτής;
Ένας δεύτερος λόγος που μας ωθεί να επιλέγουμε θεραπευτή με τουλάχιστον ίδια ηλικία με τη δική μας, είναι η πεποίθησή μας πως θα μας καταλάβει περισσότερο. Σκεφτόμαστε πως ο θεραπευτής που έχει περάσει από τα ίδια στάδια ζωής με εμάς, θα μπορέσει να μας νιώσει, όχι απλά να καταλάβει νοητικά την κατάστασή μας… Γιατί αυτός ξέρει πως είναι να έχεις δυσκολίες στο γάμο σου, ξέρει πως είναι να είσαι γονιός, ξέρει πως είναι να μεγαλώνεις κλπ.
Αφετηρία αυτής της σκέψης, ίσως αποτελεί η δυσκολία που έχουμε στην καθημερινότητά μας να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά με ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς. Απογοητευμένοι από αυτό, καταλήγουμε να αναζητάμε το όμοιο, ελπίζοντας ότι η ομοιότητα είναι το βασικό συστατικό της δυσεύρετης κατανόησης. Όμως, η σκέψη αυτή είναι πολύ περιοριστική αφού μας κάνει να νιώθουμε μόνοι, όσο δε βρίσκουμε το όμοιο και όσο περιορίζονται οι άνθρωποι που πιστεύουμε ότι μπορούν να μας καταλάβουν.
Η αντίληψη αυτή αλλάζει στην ψυχοθεραπεία. Γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό μας, μπορούμε να επικοινωνήσουμε τις ανάγκες μας αποτελεσματικά, βοηθώντας έτσι τους ανθρώπους που νοιάζονται για εμάς, να μας καταλάβουν. Ταυτόχρονα, μαθαίνουμε και να ακούμε πραγματικά τις ανάγκες των άλλων. Το συναίσθημα ότι έχουμε εισακουστεί, μας βοηθά με τη σειρά του, να εστιάσουμε σε όσα μας λένε οι άλλοι.
Τελικά κατανοούμε ότι για να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά, δε χρειάζεται να έχουμε απέναντί μας έναν άνθρωπο ίδιο με εμάς. Αντίστοιχα, για να καταλάβουμε, δε χρειάζεται να έχουμε βιώσει μία παρόμοια εμπειρία.
Έτσι, ως ψυχοθεραπευτές, ακούμε καθημερινά πολλές και διαφορετικές ιστορίες και, ευτυχώς, μπορούμε να συνδεθούμε με τους ανθρώπους που τις αφηγούνται, να τους νιώσουμε, να χαρούμε, να απογοητευτούμε, να θυμώσουμε, να βουρκώσουμε… χωρίς να έχουμε αντίστοιχο βίωμα.
