Έχετε αισθανθεί ντροπή όταν μιλάτε στον θεραπευτή σας; Σας έχει πει ή έχει κάνει κάτι που να πυροδοτήσει αυτό το συναίσθημα;
Δεν εννοούμε φυσικά να το κάνει σκόπιμα. Ωστόσο, είναι πιθανό σε κάποιο σημείο της συνεδρίας, ο τρόπος με τον οποίο σας κάνει μια ερώτηση, ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται σε κάποια πράγματα που λέτε ή κάποιες εκφράσεις που παίρνει, μπορεί να σας προκαλέσουν μία αντίδραση ντροπής. Ίσως να είδατε να ανοίγει το βλέμμα του όταν μιλήσατε για κάποιο φετίχ σας ή μία σεξουαλική πράξη, όταν μιλήσατε για μια διαμάχη σας με έναν φίλο, ή όταν περιγράψατε κάτι που κάνατε σε μια συνέντευξη που δεν πήγε καλά.
Από τη μία πλευρά, ίσως ο θεραπευτής σας όντως να σοκαρίστηκε από αυτό που του διηγηθήκατε. Εμείς οι θεραπευτές ακούμε πολλά, αλλά ακόμη και ο πιο έμπειρος θεραπευτής μπορεί να εκπλαγεί κατά περιόδους από κάποια πράγματα. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να αντιδράσουμε εμφανώς για έναν διαφορετικό λόγο. Ίσως κάνουμε μια συσχέτιση με μία κατάσταση που έχουμε βιώσει στη δική μας ζωή. Εσείς, ως θεραπευόμενος, δεν έχετε ιδέα τι σκεφτόμαστε εκείνη τη στιγμή – όμως δεν είναι αυτό το θέμα μας. Το σημαντικό είναι ότι εισπράξατε από εμάς κάτι που σας έκανε να αισθανθείτε ντροπή.
Και αυτό είναι κάτι που σίγουρα πρέπει να συζητηθεί.
Χτίζοντας εμπιστοσύνη για τη διερεύνηση της ντροπής
Οι περισσότεροι από εμάς πορευόμαστε στη ζωή μαθαίνοντας τους καλύτερους τρόπους για να αποφεύγουμε τη ντροπή και πιθανόν να έχουμε αναπτύξει μηχανισμούς που μας βοηθούν, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Ένα από τα οφέλη της θεραπείας είναι ότι μας δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε και να αμφισβητήσουμε τις υπερβολικές αντιδράσεις μας όταν αισθανόμαστε ντροπή.
Μπορούμε όμως να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία μόνο αν νιώθουμε αρκετά άνετα και έχουμε αρκετή εμπιστοσύνη στον θεραπευτή μας, έτσι ώστε τον ενημερώσουμε όταν νιώθουμε ντροπή. Διότι όχι μόνο εύκολα μπορεί να αισθανθούμε ντροπή, αλλά τα καταφέρνουμε πολύ καλά στο να την κρύβουμε επίσης. Ο θυμός ή το κλάμα είναι συνήθως οι αντιδράσεις που επιλέγουμε ως “μάσκα” για τη ντροπή μας. Κάποιες φορές καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας, τα οποία εκφράζονται σωματικά, για παράδειγμα, με τη μορφή πονοκεφάλων ή στομαχόπονων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ντροπή μας μπορεί να εξελιχθεί ακόμα και σε μία κρίση πανικού.
Ενημερώνοντας τους άλλους ότι η αντίδρασή τους σε κάτι που εκφράσαμε μάς έκανε να νιώσουμε ντροπή, είναι μια ιδιαίτερα γενναία πράξη και οι συνεδρίες είναι το πιο κατάλληλο μέρος για αυτή την εκδήλωση γενναιότητας.
Η ανακούφιση από το βάρος της ντροπής
Η έκφραση της ντροπής στην ψυχοθεραπεία είναι χρήσιμη στην έκθεση όλων αυτών των λόγων για τους οποίους δε ζούμε τη ζωή που θα θέλαμε. Για παράδειγμα, γιατί δεν παίρνουμε το ρίσκο να κυνηγήσουμε τη σταδιοδρομία που ονειρευόμαστε; Γιατί δεν ανοιγόμαστε στο σύντροφό μας, ακόμα κι αν ξέρουμε πως αν δεν το κάνουμε υπάρχει πιθανότητα να τον χάσουμε; Έχω δουλέψει με αρκετούς άνδρες θεραπευόμενους, οι οποίοι μου λένε ότι ξεκίνησαν θεραπεία επειδή όλες οι σύντροφοι που είχαν τους έλεγαν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να έχουν σχέση μαζί τους, αν δε αποφάσιζαν να μοιραστούν πράγματα. Δεν γνώριζαν ότι η ντροπή είναι αυτή που τους περιόριζε.
Οι συγκεκριμένοι άνδρες δεν ήταν επηρεασμένοι από τη νοοτροπία της τοξικής αρρενωπότητας (για παράδειγμα Οι άνδρες ποτέ δεν κλαίνε, οι άντρες είναι πάντα δυνατοί) αλλά άνδρες που ξέρουν ότι χρειάζεται να εκφράζονται περισσότερο, άντρες που έχουν κατανοήσει όλα τα μηνύματα που υποστηρίζουν την ενίσχυση της ενσυναίσθησης, της συμπόνοιας και της επικοινωνίας και όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία πρέπει να διαθέτει ένας «μοντέρνος άντρας», αλλά και που κανένας δεν τους δίδαξε πώς να γίνουν αυτός ο τύπος άντρα.
Όμως, πολλοί από αυτούς τους άνδρες, μόλις αρχίσουν να μιλάνε για τη ντροπή που αισθάνονται και άλλα σχετικά θέματα μέσα σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, τότε αρχίζουν να συνειδητοποιούν πόση ενέργεια ξόδεψαν σε βάρος τους. Η ανακούφιση που βιώνουν είναι πραγματικά εκπληκτική.
Η ενέργεια που ξοδεύουμε στο να αποτρέψουμε το συναίσθημα της ντροπής θα μπορούσε αντ’ αυτού να διοχετευθεί στη διαχείριση και θεραπεία του άγχους, της κατάθλιψης ή ενός τραύματος που βιώνουμε.
Αξίζει πραγματικά να πάρουμε το ρίσκο και να εμπιστευτούμε τον θεραπευτή μας μιλώντας ανοιχτά για το συναίσθημα της ντροπής που μπορεί να υπάρχει στη ζωή μας.
Πηγή: goodtherapy.org
Απόδοση: Κατερίνα Κακουλάκη, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
