Παρ’ ό,τι η φράση – πεποίθηση “Η ψυχοθεραπεία είναι για όλους” θα συνέφερε τους ειδικούς ψυχικής υγείας, τόσο επαγγελματικά όσο και οικονομικά, εντούτοις οι καλοί επαγγελματίες στο χώρο της ψυχικής υγείας έχουν ομολογήσει εδώ και καιρό τη μεγάλη αλήθεια: Η ψυχοθεραπεία δεν είναι για όλους.
Προσωπικά αυτή την πραγματικότητα τη συνειδητοποιώ αλλά και τη μοιράζομαι χρόνια τόσο με τους θεραπευόμενους μου όσο και με συναδέλφους αλλά και φίλους που με ρωτούν κατά καιρούς εάν η ψυχοθεραπεία τους βοηθάει όλους. Η απάντηση μου είναι πάντα η ίδια: Όχι, η ψυχοθεραπεία είναι για μερικούς, σίγουρα δεν είναι για όλους.
Κάποτε μια θεραπευόμενη μου εμφανώς αγχωμένη με ρώτησε : Πώς θα ξέρω ότι η ψυχοθεραπεία είναι για ‘μένα;. Ο τρόπος που έθεσε το ερώτημα της έκρυβε τον φόβο της μη αποδοχής. Μου έδινε την εντύπωση πως ρωτούσε αλλά φοβόταν την απάντηση που θα λάμβανε. Κι αν της έλεγα ξαφνικά πως η ψυχοθεραπεία δεν έκανε για την ίδια; Ή μήπως φοβόταν πως η ίδια δεν έκανε για την ψυχοθεραπεία;
Δε θέλησα να την αφήσω ν’ αγωνιά για πολύ, έτσι της είπα σχεδόν αμέσως την αλήθεια: Δεν ήξερα αν έκανε η ψυχοθεραπεία για την ίδια, ούτε για το αν η ίδια έκανε για τη ψυχοθεραπεία. Της είπα πως αυτή την απάντηση δε τη διέθετα να τη δώσω για κανέναν και καμιά από τους ανθρώπους που χτυπάνε την πόρτα του γραφείου μου και ζητάνε τη βοήθεια μου. Αυτή την απάντηση που γύρευε θα την κέρδιζε μόνη της, εφόσον ξεκινούσε και συντηρούσε μια συστηματική ψυχοθεραπευτική συνεργασία μ’ εμένα ή οποιονδήποτε άλλο ειδικό θα επέλεγε.
Διαβάστε σχετικά: Πώς η ψυχοθεραπεία αλλάζει τους ανθρώπους
Η απάντηση μου αν και άμεση, μάλλον δεν αποδείχτηκε ικανοποιητική για ‘κείνη τη νεαρή κοπέλα που γύρευε κάποιου είδους διαβεβαίωση ότι είναι “αποδεκτή” και πως η ψυχοθεραπεία δε θα την “πρόδιδε” στην πορεία. Θυμάμαι να της λέω: “Είσαι εδώ, άρα κάτι ψάχνεις. Δεν μπορώ να ξέρω αν αυτό που ψάχνεις θα το βρεις, όμως αν θέλεις στ’ αλήθεια να προσπαθήσεις, μπορώ να σε βοηθήσω”.
Στην πορεία η συγκεκριμένη θεραπευόμενη μου έδειξε πως ήθελε πραγματικά να προσπαθήσει, οπότε αρκετά σύντομα ήξερα πως αυτή η κοπέλα μπορούσε να δεσμευτεί σε μια είδους ψυχοθεραπευτική σχέση. Όμως, δεν της το είπα ποτέ κι εκείνη όλως παραδόξως δεν με ξανά ρώτησε.
Ίσως μπαίνοντας πραγματικά μες τη διαδικασία και βλέποντας τον εαυτό της ν’ αλλάζει, να μη χρειαζόταν πλέον την επιβεβαίωση που κάποτε μου είχε ζητήσει επίμονα.
Από τότε πέρασαν από μπροστά μου αρκετοί άνθρωποι που γύρευαν απαντήσεις σε διάφορα θέματα που τους απασχολούσαν. Κάποιοι σίγουρα δεν είχαν διάθεση να δουν τι σόι πράγμα είναι αυτή η ψυχοθεραπεία, με τους περισσότερους συνεργάστηκα για σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ με τους λιγότερους προχωρήσαμε για καιρό μαζί και κάποιες φορές συναντήσαμε βαθιά νερά.
Πλέον μπορώ να πω με περισσότερη αυτοπεποίθηση πως καταλαβαίνω με μεγαλύτερη ακρίβεια ποιοι μπορούν να δεσμευτούν ευκολότερα σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία και ποιοι δυσκολότερα ή καθόλου.
Η ψυχοθεραπεία είναι επένδυση αλλά και μαράζι. Είναι για όσους θέλουν να μείνουν, επιθυμούν απαντήσεις και δε θα φύγουν αν δεν πάρουν μερικές μαζί τους, προκειμένου να τις επεξεργαστούν ως την επόμενη φορά που θα ξανά συναντηθούμε.
Κάποιος δεν είναι έτοιμος να δεσμευτεί σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία όταν νιώθει πως έχει τον απόλυτο έλεγχο της ζωής του. Αν βιώνει αυτή την πεποίθηση τότε γιατί ν’ αποζητήσει καθοδήγηση ή εναλλακτικές πορείες μέσω συζήτησης με κάποιον άγνωστο του επαγγελματία ψυχικής υγείας;
Η ψυχοθεραπεία δεν είναι ευθεία πορεία. Είναι κανονικό καρδιογράφημα. Πάνω-κάτω, πάνω-κάτω. Συνέχεια. Αδιάκοπα. Τη μια να βιώνει κανείς την απόλυτη ηρεμία και την άλλη να βλέπει πως αρκετά απ’ όσα θεωρούσε σίγουρα, πλέον αιωρούνται χαοτικά γύρω του κι επιζητούν να τακτοποιηθούν πάλι από την αρχή.
Είναι λογικό κάποιος να θυμώσει και να θεωρήσει τη ψυχοθεραπεία έναν μεγάλο μπελά, ειδικά αφού αυτό ακριβώς είναι. Είναι όμως κι εξίσου λογικό να πιστέψει πως η ψυχοθεραπεία είναι ένας μπούσουλας, μια πορεία που δεν έχει σίγουρους σταθμούς, αλλά έχει σημαντικά λιμάνια τα οποία μες την ομίχλη δε φαίνονται κι όμως όσο τα πλησιάζουμε, μπορούμε να διακρίνουμε τη μεγάλη σημασία τους.
Στην ψυχοθεραπεία μπορεί κανείς να δοκιμάσει πολλά.
Μπορεί να δουλέψει σκληρά, μπορεί να τεμπελιάσει.
Μπορεί να “υπακούσει” και να συνεργαστεί, μπορεί και ν’ αγνοήσει ή να “επαναστατήσει”.
Μπορεί να συνεχίσει την ψυχοθεραπευτική διαδικασία για χρόνια. Μπορεί να τη σταματήσει για πολύ καιρό ή για πάντα.
Μπορεί να τη διακόψει και να ξανά επανέλθει άμεσα συνειδητοποιώντας πως δεν έχει τελειώσει με τα ερωτήματα του, με τη διερεύνηση και την αποδοχή του εαυτού του.
Η ψυχοθεραπεία δεν είναι μόνο δράση, αλλά και αναμονή. Τελικά, σημασία δεν έχει μόνο τι κάνουμε αλλά και τι δεν κάνουμε.
Διαβάστε σχετικά: Ο δρόμος της ψυχοθεραπείας είναι αυτός της επιθυμίας
Κάθε συνεδρία δεν πρέπει να είναι υπέροχη, ούτε φρικτή. Δεν πρέπει να είναι τίποτα συγκεκριμένο. Είναι αυτό που είναι. Άλλοτε θα φεύγετε από το γραφείο του/της θεραπευτή/τρια σας και θα νιώθετε μια μεγάλη ικανοποίηση για τη γόνιμη συζήτηση που είχατε, κι άλλοτε θα αποχωρείτε δυσαρεστημένοι/ες με τη σκέψη πως η όλη διαδικασία δεν προχωράει/βοηθάει/εξελίσσεται.
Εάν δεν μάθετε αυτές ακριβώς τις σκέψεις να τις μοιράζεστε κατά τη διάρκεια των συνεδριών σας, δε θα κάνετε ποτέ απολύτως ποιοτική ψυχοθεραπεία.
Και οι θεραπευτές πού βρίσκονται και τι κάνουν σ’ όλη τη ψυχοθεραπευτική διαδικασία; Ο ειδικός ψυχικής υγείας που βρίσκεται απέναντι σας οφείλει να είναι ο σταθερός βράχος που θα σας στηρίξει, θα παρακολουθήσει και θα προσπαθήσει να ερμηνεύσει τα σκαμπανεβάσματα της όλης διαδικασίας.
Μην ξεχνάτε πως είναι συνέχεια παρών, αν και με διακριτικό τρόπο. Τη ψυχοθεραπευτική σχέση τη χτίζετε μαζί και παρ’ όλο που ό,τι συζητάτε αφορά εσάς, δε σημαίνει πως η δική του θέση έχει μικρότερη σημασία κι αξία από τη δική σας.
Πάντα να θυμάστε πως οι θεραπευτές είναι βοηθοί, αλλά όχι φωτεινοί παντογνώστες. Μην αποζητάτε τη ψυχοθεραπευτική διαδικασία με την προσδοκία πως θα έχετε έναν “Θεό” που θ’ αποφασίζει για εσάς.
Καμία ψυχοθεραπεία που αξίζει τα χρήματα, τον χρόνο και προπάντων την ενέργεια σας δεν έχει ως πρωταγωνιστή τον/την θεραπευτή/τρια και της μαγικές του δυνάμεις. Έτσι αν αναζητάτε μάγους, μην ξεκινήσετε καν ψυχοθεραπεία.
Στον τομέα της ψυχικής υγείας δεν υπάρχει χώρος για μαγεία, παρά μόνο για σκληρή δουλειά και περισυλλογή. Αν είστε εντάξει μ’ αυτό, τότε προχωρήστε.
Οι άνθρωποι που μπορούν να κερδίσουν από τη ψυχοθεραπεία θα νιώσουν ευτυχία μα και τρομερή λύπη κι απογοήτευση κατά τη διάρκεια πολλών συνεδριών. Θα μάθουν σύντομα – επειδή πάνω απ’ όλα θέλουν να το καταλάβουν – πως η ψυχοθεραπευτική διαδικασία δεν είναι δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα, μα απ’ την άλλη έχει πολλά όμορφα να τους δώσει.
Θα θελήσουν χίλιες φορές να φύγουν μακριά από την αλήθεια, θ’ αναζητήσουν εκείνο το κομμάτι του εαυτού τους που τους λέει να τα παρατήσουν, πως δεν χρειάζεται όλος αυτός ο κόπος. Θα το βρουν και θα το ακούσουν για λίγο.
Όμως, μετά πάλι θα επιστρέψουν. Όπως ίσως και τις προηγούμενες ή τις επόμενες φορές. Θα έλθουν πίσω έχοντας επίγνωση των προηγούμενων πληγών και ουλών τους και με το θάρρος του ανθρώπου που πιστεύει ότι μπορεί ν’ αντέξει λίγο ακόμα, θα ζητήσουν να πάνε παρακάτω.
Αυτοί οι θεραπευόμενοι ξέρουν πως κανένας ειδικός δεν μπορεί να τους προσφέρει μαγεία γι’ αυτό και δεν (ανα)ζητάνε κάτι τέτοιο στη ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν πως η μαγεία δε χαρίζεται, ούτε βρίσκεται κάπου.
Η μαγεία φτιάχνεται κάθε μέρα, με κόπο, ιδρώτα, αφοσίωση. Μόνο αυτή η μαγεία υπάρχει. Μόνο τότε αξίζει.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
