Η ψυχοθεραπεία αποσκοπεί σε μια αλλαγή στον θεραπευόμενο. Ο θεραπευτής είναι εκεί για να υποβοηθήσει αυτή τη διαδικασία αλλαγής. Επειδή όμως η θεραπεία είναι και μια σχέση επαγγελματική ανάμεσα σε δύο ανθρώπους και σε κάθε σχέση υπάρχει αλληλεπίδραση, είναι αναπόφευκτο και οι θεραπευόμενοι να επηρεάζουν άθελα τους ή και ηθελημένα μερικές φορές τον ίδιο τους τον θεραπευτή.
Η επιρροή αυτή έγκειται στην αναπόφευκτη διαδικασία της μάθησης, της γνώσης και της ωριμότητας που συντελείται όταν δύο άνθρωποι συμπορεύονται προς έναν κοινό στόχο. Με αφορμή τη δική μου εμπειρία μάθησης, ωρίμανσης και γνώσης από τους θεραπευόμενους μου αποφάσισα να αφιερώσω λίγες γραμμές σε όλα αυτά που μας προσφέρουν, εν αγνοία τους και χωρίς συνειδητή πρόθεση, οι θεραπευόμενοι μας και μας καθιστούν πλουσιότερους σε εμπειρία και γνώση. Το εν λόγω ερώτημα δεν απασχόλησε όμως μόνο εμένα.
Σε έρευνα που διεξήχθη το 2012 στην Βόρεια Αμερική 61 θεραπευτές ερωτήθηκαν πως έχουν επηρεαστεί από τους θεραπευόμενους τους, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα κλήθηκαν να απαντήσουν σε 9 ανοιχτές ερωτήσεις αναφορικά με θέματα όπως: μαθήματα ζωής, σχέσεις, ηθικά διλήμματα, μηχανισμούς αντιμετώπισης, σοφία, ψυχοπαθολογία, κουράγιο, προσωπικότητα, πολιτισμικές διαφορές και άλλα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας οι θεραπευτές φαίνεται να συμφωνούν πως οι θεραπευόμενοι επηρεάζουν θετικά την ζωή τους σε μεγάλο βαθμό.
Πιο συγκεκριμένα οι θεραπευτές φαίνεται να συμφωνούν πως παίρνουν μαθήματα υπομονής και ανθεκτικότητας από τους θεραπευόμενους, κυρίως από αυτούς με φυσικούς περιορισμούς, με συναισθηματική κακοποίηση, ανθρώπους σε πένθος, ασθενείς σε τελικό στάδιο ανίατων ασθενειών και από ανθρώπους με σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Νιώθουν θαυμασμό και δέος πολλές φορές μπροστά σε ανθρώπους που επιδεικνύουν τρομερή ανθεκτικότητα και υπομονή στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν προσωπικές δυσκολίες.
Δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι όλοι μπορούμε να αντέχουμε στα δύσκολα για όσο χρειαστεί. Υπάρχουν άνθρωποι που παλεύουν πολλά χρόνια με προσωπικά και ψυχολογικά προβλήματα. Ο αγώνας αυτός μπορεί να μην κερδίζεται πάντα αλλά φαίνεται να εξοπλίζει τους ανθρώπους με αντοχές και δυνάμεις άξιες θαυμασμού και αναγνώρισης.
Ένας άλλος τομέας στον οποίο αναγνωρίζουν οι θεραπευτές την ωφέλεια τους είναι αυτός των σχέσεων. 95% των ερωτηθέντων θεραπευτών ανέφερε ότι έμαθε πολλά από τους θεραπευόμενους για θέματα σχέσεων και ότι η άσκηση της ψυχοθεραπείας έχει επηρεάσει θετικά τις δικές τους προσωπικές σχέσεις κυρίως σε επίπεδο διευκόλυνσης, αλλαγής και αναστοχασμού.
Διαβάστε σχετικά: Τι μπορείτε να διδάξετε στον ψυχοθεραπευτή σας
Οι θεραπευτές αντλούν ιδέες αναφορικά με το τι δουλεύει και τι δεν δουλεύει στις διαπροσωπικές σχέσεις από την εμπειρία των πελατών τους και αυτό τους βοηθάει σημαντικά. Οι θεραπευόμενοι γίνονται έτσι συχνά τόσο παράδειγμα προς μίμηση αλλά και ενίοτε προς αποφυγή.
Σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα της ίδιας έρευνας, οι θεραπευτές δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από την πληθώρα των στρατηγικών που χρησιμοποιούν οι θεραπευόμενοι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, τις οποίες συχνά οι θεραπευτές δεν μπορούν καν να φανταστούν.
Η γνώση αυτή δε, όταν επέρχεται στην κατοχή του θεραπευτή, μεταλαμπαδεύεται και στον επόμενο θεραπευόμενο που πιθανόν να την έχει ανάγκη. Εν αγνοία τους λοιπόν πολλοί θεραπευόμενοι “αλληλοβοηθιούνται” μέσα από το μοίρασμα της εμπειρίας τους στην ψυχοθεραπεία.
Τέλος, Θαυμάζουν το κουράγιο των θεραπευόμενων στα δύσκολα, ακόμα και την απόφαση τους να ξεκινήσουν θεραπεία. Το κουράγιο των θεραπευομένων τους, δίνει ελπίδα και στους ίδιους. Δηλώνουν ομόφωνα :“οι θεραπευόμενοι μας κάνουν πιο σοφούς”.
Διαβάζοντας την παραπάνω έρευνα δεν μπορώ παρά να ταυτιστώ με το βίωμα των θεραπευτών. Συχνά οι άνθρωποι που κάθονται απέναντι μας στην θεραπευτική καρέκλα θεωρούν τους εαυτούς τους αδύναμους, προβληματικούς, ανήμπορους, άρρωστους και πολλά άλλα. Βλέπουν τον εαυτό τους υπό το πρίσμα των δυσκολιών τους και του δύσφορου βιώματος που σηκώνουν στους ώμους τους εδώ και χρόνια.
Το γεγονός ότι αντέχουν, έστω και με πληγές ανοιχτές, ότι εξελίσσονται ότι πετυχαίνουν στόχους παρά τα τραύματα και τις απώλειες, βρίσκεται συχνά έξω από το ορατό τους πεδίο. Ο θεραπευτής όμως το βλέπει. Ναι, δεν είναι ο οίκτος το βασικό μας συναίσθημα απέναντι τους. Συχνά δεν υπάρχει καν. Βλέπουμε τις δυνάμεις τους εκεί οι ίδιοι βλέπουν μόνο τις αδυναμίες και αναλαμβάνουμε την ευθύνη να τους βοηθήσουμε να τις δουν και αυτοί.
Αναγνωρίζουμε τις δεξιότητες που εξέλιξαν, όχι για να τους κάνουμε να νιώσουν καλύτερα, αλλά για να μπορέσουν να αποκτήσουν μια πιο σταθερή και ρεαλιστική θεώρηση του εαυτού τους, μια εσωτερική συγκρότηση ικανή να τους κρατήσει στέρεους και συναισθηματικά σταθερούς. Θέλουμε να αξιοποιήσουν τις δυνάμεις τους για να ξεπεράσουν τις αδυναμίες τους.
Υπάρχει μεγάλη αλήθεια στο ότι μαθαίνουμε από τους θεραπευόμενους μας. Μαθαίνουμε, όχι μόνο να αναγνωρίζουμε παθολογίες και να τις αντιστοιχούμε με διαγνωστικές ταμπέλες, αλλά και να σεβόμαστε τη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, ακόμα και μέσα σε μια χιλιοειπωμένη διαγνωστική κατηγορία.
Μαθαίνουμε να σεβόμαστε τον μοναδικό τρόπο να ανταπεξέρχεται, να αντέχει, να προχωράει τη ζωή του παρακάτω. Μαθαίνουμε να μην βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα αλλά να βαδίζουμε μαζί, βήμα βήμα προς ένα συμπέρασμα. Μαθαίνουμε ότι δεν είμαστε και δεν θα γίνουμε ποτέ ειδήμονες, όση εμπειρία και αν φορτώσουμε στους ώμους μας αλλά μπορούμε να είμαστε εντάξει με αυτό.
Βιβλιογραφία:
Hatcher, S. L., Kipper-Smith, A., Waddell, M., Uhe, M., West, J. S., Boothe, J. H., Frye, J. M., Tighe, K., Usselman, K. L., & Gingras, P. (2012). What Therapists Learn from Psychotherapy Clients: Effects on Personal and Professional Lives. The Qualitative Report, 17(48), 1-21. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2012.1702
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
