Η Ηλεκτροσπασμοθεραπεία, ευρύτερα γνωστή ως «ECT», είναι μια ιατρική θεραπεία που εκτελείται μόνο από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Χρησιμοποιείται σε σοβαρά καταθλιπτικούς ασθενείς, στους ασθενείς που πάσχουν από τις περισσότερες μορφές μανίας, ορισμένες μορφές σχιζοφρένειας και μερικές άλλες ψυχικές και νευρολογικές διαταραχές, όταν άλλες μορφές θεραπείας δεν ήταν αποτελεσματικές. Είναι όμως μία τόσο χρήσιμη μορφή θεραπείας, όσο παρουσιάζεται, ή μήπως πρόκειται για άλλο ένα βασανιστήριο;
Η ιστορία της ηλεκτροσπασμοθεραπείας χρονολογείται από το 1930, όταν διεξήχθη έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις της πρόκλησης επιληπτικών κρίσεων σε σχιζοφρενείς με χρήση καμφοράς. Παρατηρήθηκε ότι οι σχιζοφρενείς που είχαν επιληπτική νόσο ή προκαλούνταν σε αυτούς τεχνητά επιληπτικές κρίσεις, είχαν μια δραματική βελτίωση στα συμπτώματα της σχιζοφρένειας.
Οι ερευνητές Ugo Cerletti και Lucio Bini ήταν οι πρώτοι που συνέλαβαν την ιδέα πρόκλησης τεχνητών επιληπτικών κρίσεων με ηλεκτρικό ρεύμα. Οι αρχικές έρευνες έγιναν σε ομάδες σχιζοφρενών. Αργότερα, με περαιτέρω πειράματα, διαπιστώθηκε ότι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία θα μπορούσε να είναι πιο ωφέλιμη στην θεραπεία της κατάθλιψης και σε περιπτώσεις όπου η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή αποτύχαινε ή είχε φτωχά αποτελέσματα (ανθεκτικές καταθλίψεις).
Το ηλεκτροσόκ όπως και η λοβοτομή επινοήθηκαν σε συνθήκες φασιστικού ολοκληρωτισμού. Το μεν ηλεκτροσόκ στην Ιταλία του Μουσολίνι το 1938, η δε λοβοτομή στην Πορτογαλία του Σαλαζάρ το 1935. Την ίδια περίοδο στη Ναζιστική Γερμανία δολοφονήθηκαν ή αφέθηκαν να πεθάνουν από την πείνα 275.000 ψυχασθενείς. Τον καιρό που ανακαλύφθηκε το ηλεκτροσόκ οι ιδέες που κυριαρχούσαν στη ψυχιατρική, σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, ήταν ότι οι ψυχικά άρρωστοι ήταν άτομα που υπέφεραν από εκφυλιστικές ασθένειες οι οποίες τους έφθειραν σταδιακά και τους οδηγούσαν συχνά σε πρόωρο θάνατο. Η απαισιοδοξία μιας τέτοιας θεωρίας και η καταστολή που επιβάλλεται στα ψυχιατρικά ιδρύματα επέτρεψε ώστε να δικαιολογείται η χρησιμοποίηση επιβλαβών για τους αρρώστους επεμβάσεων με σκοπό τη συμμόρφωσή τους στους κανονισμούς του ιδρύματος.
Πως λειτουργεί στην πράξη η ηλεκτροσπασμοθεραπεία;
Ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που λειτουργεί μέσα από διάφορες ηλεκτροχημικές διαδικασίες, οι οποίες θεωρούνται υπεύθυνες για ορισμένες μορφές ψυχικών διαταραχών. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία προσωρινά τροποποιεί κάποιες από αυτές τις διαδικασίες.
Πριν την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, ο γιατρός πρέπει να λάβει γραπτή συγκατάθεση του ασθενούς ή αν ο ασθενής είναι πολύ άρρωστος ή ανίκανος για να λάβει αποφάσεις, πρέπει να υπογράψει ο ασκών την δικαστική επιμέλεια του ασθενούς. Ο ψυχίατρος οφείλει να εξηγήσει με σαφήνεια τι περιλαμβάνει η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, τι άλλες θεραπείες μπορεί να είναι διαθέσιμες, καθώς και τα οφέλη και τους κινδύνους που αυτή η θεραπεία μπορεί να έχει. Ο ασθενής ή ο δικαστικός συμπαραστάτης έχει ενημερωθεί για το πότε, πού και από ποιον θα εφαρμοστεί η θεραπεία καθώς και για τον προβλεπόμενο αριθμό των συνεδριών.
Μία θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία αποτελείται συνήθως από 6-12 συνεδρίες χορηγούμενες τρεις φορές την εβδομάδα για ένα μήνα ή και λιγότερο. Ο ασθενής υποβάλλεται σε γενική αναισθησία. Μετά την χορήγηση αναισθησίας, ο εγκέφαλος του ασθενούς διεγείρεται, χρησιμοποιώντας ηλεκτρόδια που τοποθετούνται σε ακριβείς και προσδιορισμένες θέσεις πάνω στο κεφάλι του ασθενούς, και εφαρμόζεται μια σύντομη και ελεγχόμενη σειρά ηλεκτρικών παλμών.
Αυτό το ερέθισμα προκαλεί μια διέγερση εντός του εγκεφάλου η οποία διαρκεί για περίπου ένα λεπτό. Λόγω των μυοχαλαρωτικών και της αναισθησίας, ο ασθενής δεν αισθάνεται πόνο. Ο ρυθμός της καρδιάς και η λειτουργία άλλων ζωτικών οργάνων παρακολουθούνται καθ ‘όλη την διάρκεια της διαδικασίας. Ο ασθενής ξυπνά μετά το πέρας της θεραπείας, σαν να είχε υποβληθεί σε μια μικρής διάρκειας χειρουργική επέμβαση.
Στα πρώτα χρόνια εφαρμογής, η ηλεκτροσπασμοθεραπείας χρησιμοποιείτο για ένα ευρύ φάσμα ψυχιατρικών ασθενειών, μερικές φορές ακόμη και για τον έλεγχο των ενοχλητικών ασθενών! Η διαδικασία ήταν τρομακτική για τους ασθενείς, επειδή δεν χορηγούνταν αναισθησία και συνέβαιναν ακόμα και κατάγματα οστών από τους προκλητούς σπασμούς. Επιπλέον, η αδιάκριτη και άκριτη χρήση της, προκάλεσε ακόμα περισσότερες αντιδράσεις για την χρήση της θεραπείας.
Μετά την αλόγιστη χρήση της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, ορισμένοι ψυχίατροι είχαν να αντιμετωπίσουν δικαστικές αγωγές που κατατέθηκαν από εκείνους που υπέστησαν κάποιες σοβαρές παρενέργειες της θεραπείας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση αυστηρών κανονισμών από τα δικαστήρια σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ για τη διασφάλιση της “ασφαλούς” χρήσης της ηλεκτροσπασμοθεραπείας.
Έτσι, σήμερα, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία έχει πολύ αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, μόνο για τη θεραπεία συγκεκριμένων σοβαρών ψυχιατρικών νοσημάτων, κατόπιν απολύτων ενδείξεων και αντενδείξεων και ποτέ για έλεγχο συμπεριφοράς. Κατά κάποιο τρόπο, αυτή ήταν και η αρχή του τέλους για την ευρεία χρήση της, καθώς οι ψυχίατροι άρχισαν να φοβούνται ενδεχόμενες αγωγές.
Διαβάστε σχετικά: Γιατί τα ψυχικά συμπτώματα απαιτούν μια προσέγγιση διαφορετική από αυτή των σωματικών συμπτωμάτων;
Παρενέργειες
Η βασική παρενέργεια της ηλεκτροσπασμοθεραπείας είναι η διαταραχή μνήμης. Αμέσως μετά την ηλεκτροσπασμοθεραπεία είναι πιθανό να εμφανίσετε μια περίοδο σύγχυσης. Η περίοδος αυτή μπορεί να κρατήσει από λίγα λεπτά έως και αρκετές ώρες και η χρονική διάρκεια μεγαλώνει με κάθε διαδοχική θεραπεία. Περιστασιακά η σύγχυση μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής η σύγχυση υποχωρεί σταδιακά.
Οι αναμνήσεις που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να χαθούν. Σε σπάνιες περιπτώσεις, κάποια άτομα αντιμετωπίζουν δυσκολία να θυμηθούν γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν αρκετά χρόνια. Ορισμένες φορές οι μακροχρόνιες αυτές αναμνήσεις επανέρχονται μετά το πέρας της ηλεκτροσπασμοθεραπείας. Άλλες φορές μπορεί να παραμείνουν ξεχασμένες.
Ακόμα, μετά από μια ηλεκτροσπασμοθεραπεία μπορεί να εμφανιστούν ναυτία, πονοκέφαλος και πόνος στους μυς ή στη σιαγόνα. Δεν πρέπει να προσπεράσουμε το γεγονός πως υπάρχει μια μικρή πιθανότητα το ηλεκτροσόκ να επιφέρει ακόμα και θάνατο. Τις πρώτες δεκαετίες εφαρμογής του ηλεκτροσόκ, οι θάνατοι από την εφαρμογή του ήταν 1/1.000 ασθενείς. Οι τελευταίες μελέτες αναφέρουν ένα πολύ χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας με 1-2 θανάτους ανά 50.000 ασθενείς.
Ευτυχώς σήμερα είναι περιορισμένη η χρήση της. Ανήκει μαζί με τη λοβοτομή και τα λευκά κελιά στις τρεις απάνθρωπες μεθόδους που θα μείνουν στην ιστορία ως οι μαύρες σελίδες της ψυχιατρικής. Χρησιμοποιήθηκε και ως μέσο χειραγώγησης, σε γυναίκες για παράδειγμα κακοποιημένες από συζύγους που αντιδρούσαν. Τους έκαναν ηλεκτροσόκ για να μάθουν να είναι υπάκουες…
Και στο τέλος λίγη “τροφή” για προβληματισμό…
https://www.cchr.gr/ban-ect/watch/therapy-or-torture-the-truth-about-electroshock.html#chapter1
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
