PsychologyNow Team

Η εργαλειοθήκη της ψυχοθεραπείας

Η εργαλειοθήκη της ψυχοθεραπείας

PsychologyNow Team

Τα συναισθήματα δεν είναι μόνο λέξεις. Τα συναισθήματα είναι μνήμες που ξυπνάνε μέσα από τις αισθήσεις -η μυρωδιά του σπιτιού ενός αγαπημένου προσώπου, η αφή ενός παιδικού παιχνιδιού και τόσα άλλα.


Η Nicolette Bodewes είναι μια ταλαντούχα Ολλανδή σχεδιάστρια (Social Design Researcher), απόφοιτη της Ακαδημίας Σχεδιασμού του Eindhoven. Η σχολή της είναι διεθνώς γνωστή για την πειραματική διάθεση, το πρωτοποριακό πνεύμα σπουδών και την τόλμη που εμπνέει στους φοιτητές της.

Η Nicolette σπούδασε στο τμήμα “Ανθρωπος και ευζωϊα”  (Man and well-being), που έχει στο επίκεντρό του τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στο πλαίσιο αυτό εμπνεύστηκε και δημιούργησε μια εργαλειοθήκη, όπως την ονομάζει η ίδια, που επανεξετάζει τον τρόπο που γίνεται η ψυχοθεραπεία (Toolkit for Psychotherapy).

ErgaliothikhPsyxotherapeias e1

Το 2016, δηλαδή το διάστημα που έψαχνε να βρει το θέμα της διπλωματικής της εργασίας ήταν το αποκορύφωμα μιας πολυετούς, ιδιαίτερα απαιτητικής περιόδου για την ίδια και την οικογένειά της. Αυτό την έκανε να εμβαθύνει στις καταστάσεις της ζωής της, να αναζητήσει απαντήσεις πίσω από το προφανές και να αποκτήσει μια ακόμα πιο οξυμένη ευαισθησία ως προς το πώς και γιατί τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά δημιουργούν μια αλληλουχία σκέψεων.

Οι σκέψεις επηρεάζουν και διαμορφώνουν την ποιότητα της ζωής μας - ιδιαίτερα όταν οι συνθήκες γίνονται απαιτητικές και οι καταστάσεις δύσκολες. Το ίδιο περίπου διάστημα ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ψυχοθεραπεία. Δοκίμασε διαφορετικά είδη θεραπείας, τα περισσότερα από τα οποία περιελάμβαναν συνομιλία με τον θεραπευτή της. Ως σχεδιάστρια, δηλαδή άνθρωπος που εκφράζεται ευκολότερα, αμεσότερα και καλύτερα με εικόνες παρά με λόγια, άρχισε να σκέφτεται ότι η κουβέντα δεν της αρκούσε.

Αλλά και άλλοι θεραπευόμενοι με τους οποίους μοιράστηκε τον προβληματισμό της συμφωνούσαν μαζί της ότι τα κλασικά είδη ψυχοθεραπείας δεν τους κάλυπταν απόλυτα. Τα συναισθήματα δεν είναι μόνο λέξεις, έλεγαν μεταξύ τους.

ErgaliothikhPsyxotherapeias e2

Τα συναισθήματα είναι μνήμες που ξυπνάνε μέσα από τις αισθήσεις -η μυρωδιά του σπιτιού ενός αγαπημένου προσώπου, η αφή ενός παιδικού παιχνιδιού και τόσα άλλα. Κάποιες πιο πειραματικές μορφές ψυχοθεραπείας, όπως η ψυχοκινητική θεραπεία, εστίαζαν στη συμμετοχή του ανθρώπινου σώματος και χρησιμοποιούσαν τεχνικές οπτικοποίησης της διαδικασίας.

Βρήκε αυτά τα θεραπευτικά είδη υποσχόμενα κι έτσι θέλησε να φτιάξει κάτι που θα πάει τις τυπικές θεραπευτικές συνεδρίες ένα βήμα πιο πέρα. Έτσι αποφάσισε να δει την διπλωματική της εργασία ως ευκαιρία να βοηθήσει τους ανθρώπους που κάνουν ψυχοθεραπεία να εκφράζουν τα συναισθήματά τους πιο εύκολα, πιο άμεσα, πιο απλά. Για την έρευνά της συνεργάστηκε με επαγγελματίες της ψυχικής υγείας.

Η σχεδιαστική της πρόταση αποτελείται από τα εξής “εργαλεία”: πρώτο, ένα σετ εργαλείων που αποτελείται από απλά γεωμετρικά στερεά σε λευκό χρώμα -τουβλάκια, κύβους και κυλίνδρους σε δύο διαφορετικά μεγέθη. Δεύτερο, ένα σετ που αποτελείται από δώδεκα πιο ευφάνταστα, μοναδικά οπτικά και απτικά, αντικείμενα. Οι σχεδιαστικές τους αφορμές βρίσκονται στα Αρχέτυπα της ψυχοθεραπείας, όπως ορίστηκε από τον Ελβετό ψυχολόγο Carl Jung.

ErgaliothikhPsyxotherapeias e3

Ανάμεσα στα αρχέτυπα είναι, για παράδειγμα, η μητέρα - το παρηγορητικό στοιχείο - το οποίο η Bodewes αναπαριστά με ένα μαλακό, υφασμάτινο αντικείμενο που μπορείς να συμπιέσεις μέσα στην παλάμη σου ενώ μιλάς -κάτι σαν τα squeeze balls/anti-stress μπάλες χεριού. Κάποιοι θεραπευόμενοι το παίρνουν στα χέρια τους και νιώθουν ασφαλείς, άλλοι το αφήνουν να πέσει κάτω αμέσως μόλις το ακουμπήσουν. Αναζήτησε σχεδιαστικές αναφορές για τα αντικείμενά της και στη μυθολογία.

Για παράδειγμα, συμπεριέλαβε στην εργαλειοθήκη ένα βαρύ αντικείμενο εμπνευσμένο από το φεγγάρι και ένα λείο στρογγυλό αντικείμενο που συμβολίζει τον κόσμο. Έφτιαξε επίσης ένα εύθραυστο αντικείμενο σε σχήμα αυγού: συμβολίζει το καινούριο, αυτό που δεν έχει ακόμα γεννηθεί. «Αλλά αυτά είναι απλώς αφορμές», λέει η Bodewes, «και ο κάθε θεραπευόμενος/θεραπευόμενη καλείται να βρει τι αντιπροσωπεύουν για τον ίδιο/την ίδια».


Διαβάστε σχετικά: Ποια είναι η συνεισφορά του ψυχοθεραπευτή στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας;


Καθένα από τα αντικείμενά της προορίζεται να εκφράσει διαφορετικές καταστάσεις, ανθρώπους, συναισθήματα ή σκέψεις. «Είναι σχεδιασμένα ώστε να καταπιάνεται κανείς μαζί τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Θετικά, αρνητικά, αδιάφορα - εξαρτάται από τον άνθρωπο». Στο σετ των προτεινόμενων εργαλείων της περιλαμβάνεται ακόμα ένας λευκός στρογγυλός δίσκος, όπου θεραπευτής και θεραπευόμενος μπορούν να σχεδιάσουν, αν θέλουν, και ένα σημειωματάριο.

Κάθε αντικείμενο είναι φτιαγμένο από διαφορετικό υλικό. Η σχεδιάστρια επέλεξε χαμηλού κόστους υλικά όπως ξύλο, φελλό, μάρμαρο, καουτσούκ, δέρμα, πορσελάνη, πηλό, σκυρόδεμα, γύψο, ορείχαλκο και κασσίτερο για να δώσει διαφορετικά απτικά ερεθίσματα χωρίς να αυξήσει το κόστος παραγωγής.

ErgaliothikhPsyxotherapeias e4

«Αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μέσα από εικόνες και σχήματα, χρησιμοποιούμε συμβολισμούς κι επικοινωνούμε οπτικοποιώντας όσα μας συμβαίνουν, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι», μας είπε η Bodewes. Δημιούργησε μια σειρά από γλυπτικά αντικείμενα-εργαλεία για να βοηθήσει “στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων” κατά την ψυχοθεραπεία.

Θέλησε να προσθέσει αφορμές κι ερεθίσματα με σκοπό να εμπλουτίσει τη διαδικασία. «Τα εργαλεία έχουν μεταφορική σημασία. Τη μεταφορά την ορίζει ο θεραπευόμενος. Τοποθετώντας τα πάνω στον δίσκο τα τοποθετεί σε ένα πλαίσιο, στο πλαίσιο του δικού του/της κόσμου».

Βίντεο παρουσίασης:

Εδώ η ιστοσελίδα της Nicolette, στην οποία περιλαμβάνονται περισσότερες εξαιρετικές προτάσεις για την ψυχική υγεία:

https://cargocollective.com/nicolettebodewes


Συγγραφέας: Έρη Ποντικοπούλου, Αρχιτέκτονας
UOOU studio

Πηγές: Το άρθρο βασίστηκε στην παρουσίαση του ηλεκτρονικού περιοδικού Dezeen με τίτλο Toolkit for Psychotherapy, αλλά και σε προσωπική συνέντευξη με την ίδια τη σχεδιάστρια.  

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...