5 σημαντικά πράγματα που χρειάζεται να γνωρίζει ένας ψυχοθεραπευτής

…Και η πιο σημαντική συζήτηση που οι θεραπευτές χρειάζεται να κάνουν με τους θεραπευόμενους από την αρχή κιόλας της θεραπείας.

Είτε μιλάμε για έναν θεραπευτή με εμπειρία τριών μηνών είτε με εμπειρία τριών δεκαετιών, οι θεραπευτές εκπαιδεύονται συνεχώς πάνω στο αντικείμενο τους.

Τις περισσότερες γνώσεις όμως τις αποκομίζουμε, όχι τόσο από το πανεπιστήμιο, αλλά μέσα από τη διαδικασία δοκιμής και σφάλματος και τις πολλές ώρες που περνάμε μαζί με τους θεραπευόμενους μας.

Κάποιοι έμπειροι θεραπευτές αναφέρουν τα πιο σημαντικά μαθήματα που έχουν διδαχθεί μέσα από την επαγγελματική τους πορεία και που ήλπιζαν να τους τα είχε πει κάποιος όταν έκαναν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα.

1. Ξαφνική εγκατάλειψη της θεραπείας από τους θεραπευόμενους

Νομίζω ότι δεν κάνουμε αρκετά καλή δουλειά στο να διδάσκουμε τους θεραπευόμενους μας την αξία του «κλεισίματος» της θεραπείας.

Αυτό που λοιπόν συμβαίνει συχνά, είναι απλά να «εξαφανίζονται». Εγκαταλείπουν την θεραπεία όπως τόσο απλά θα έφευγαν από ένα σούπερ μάρκετ ή ένα κομμωτήριο. Πολλοί είναι οι θεραπευτές που παραπονιούνται για ότι κάποιοι θεραπευόμενοι εγκαταλείπουν ξαφνικά την θεραπεία χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο και αυτό είναι δική μας ευθύνη. Χρειάζεται να συζητάμε με τους θεραπευόμενους για τους στόχους τους και το πως φαντάζονται το τέλος της θεραπευτικής μας σχέσης.

Διαβάστε σχετικά: Η καλύτερη συμβουλή που μπορεί να δοθεί σε έναν Ψυχολόγο: “Μη δίνετε συμβουλές”

Η θεραπεία είναι μια ευκαιρία να έχουν ένα αληθινά ξεκάθαρο τέλος και καλό κλείσιμο μιας σχέσης, κάτι που ίσως να μην μπορούν να έχουν σε άλλες πτυχές της ζωής τους. Πολλοί από εμάς δεν μιλάμε για το τέλος της θεραπείας είτε γιατί φοβόμαστε τη μείωση της πελατείας μας είτε γιατί μπορεί εμείς οι ίδιοι να φοβόμαστε την απώλεια. Αρνούμαστε να δούμε πως είναι και αυτό μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας.

Μπορεί ίσως να μας φαίνεται τρομακτική μία τέτοια συζήτηση, αλλά είναι πολύ βοηθητική και υποδεικνύει στους θεραπευόμενους το δρόμο που χρειάζεται να ακολουθήσουν. Άρα, είναι σημαντικό να δώσουμε προσοχή στη σπουδαιότητα του κλεισίματος της θεραπείας από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες.

– Ryan Howes, ψυχοθεραπευτής για 20 χρόνια στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια

2. Μην γίνεστε «εγγαστρίμυθος»

Ένα από τα μυστικά της καλής θεραπείας είναι να αφήνουμε τους θεραπευόμενους μας να μιλούν για τους εαυτούς τους και να αποκρίνονται σε τυχόν παρεμβάσεις μας. Είναι ένα σημαντικό βήμα για να τους βοηθήσουμε να χτίσουν την αυτο-εικόνα τους.

Στην αρχή της καριέρας μου, δούλευα με μία θεραπευόμενη που ήταν απίστευτα αυτοκαταστροφική και με έκανε να θυμώνω σε σημείο που δεν μπορούσα να το κρύψω. Ένιωσα πολύ ένοχος αργότερα και ήμουν σχεδόν σίγουρος πως δεν θα εμφανιστεί για την επόμενη συνεδρία μας. Παρόλα αυτά όμως ήρθε ξανά, και προς έκπληξή μου, μου εξέφρασε πόσο ευγνωμονούσα είναι που νοιάζομαι για εκείνη – εξέλαβε την οργή μου ως φροντιστική.

Έτσι λοιπόν, όταν εκπαιδεύω τους μαθητές μου, τους λέω πως χρειάζεται να ανακαλύψουν το πως οι θεραπευόμενοί τους μεταφράζουν τη δουλειά τους. Στις συνεδρίες ρωτάω τους θεραπευόμενους τι σκέφτονται για τον τρόπο που αντιδρώ στο πρόβλημά τους. Αν κάνω κάποιο λάθος, τότε απολογούμαι. Αυτό που έχω καταλάβει ότι εκτιμούν περισσότερο από όλα οι θεραπευόμενοι, δεν είναι κάποια συγκεκριμένη παρέμβαση που έχω χρησιμοποιήσει, αλλά το ότι αφιερώνω χρόνο να ακούσω με προσοχή αυτά που λένε.

-Jacques Barber, ψυχοθεραπευτής για 35 χρόνια στο Γκάρτνεν Σίτι της Νέας Υόρκης.

3. Η εκπαίδευσή σας δεν τελειώνει μόλις πάρετε το πτυχίο

Η συνειδητοποίηση πως δεν χρειάζεται να παραμείνω σε μία συγκεκριμένη κλινική προσέγγιση και ότι μπορεί να την αλλάξω κατά τη διάρκεια της καριέρας μου, είναι πολύ σημαντική. Πολλοί θεραπευτές έχουν την εντύπωση πως αφού λάβουν την άδεια άσκησης επαγγέλματος και περάσουν τις εξετάσεις τους, έχουν ολοκληρώσει και την εκπαίδευσή τους.

Η αλήθεια είναι όμως πως ποτέ δεν σταματάμε να μαθαίνουμε και πάντα χρειάζεται να είμαστε ευέλικτοι κάνοντας χρήση των εργαλείων που έχουμε στη διάθεσή μας, ακόμα και αν ειδικευόμαστε ας πούμε στη Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία (CBT) ή στην Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT).

Κάποιοι θεραπευόμενοι μας μπορεί να χρειάζονται ανάθεση εργασίας για το σπίτι και ανάληψη ευθυνών όπως και τη χρήση ενός συστήματος αξιολόγησης μέσω του οποίου να μπορούμε να μετρήσουμε την πρόοδό τους δουλευοντας πάνω σε συγκεκριμένους στόχους. Κάποιοι άλλοι θεραπευόμενοι μπορεί να πουν Πλάκα μου κάνετε; Εργασία για το σπίτι; Ακούγεται πολύ μίζερο. Χρειάζεται πάντα να είστε σε ετοιμότητα.

Πρόσφατα δούλεψα με έναν θεραπευόμενο που υπέφερε από κοινωνικό άγχος. Η πρώτη σκέψη μου ήταν να τον ωθήσω να εμπλακεί σε κοινωνικές καταστάσεις μεταξύ των συνεδριών μας. Εφόσον όμως ήταν δεσμευμένος να φροντίζει αρκετές ώρες την ημέρα ένα ηλικιωμένο συγγενικό του πρόσωπο, έχοντας εργασία για το σπίτι δεν ήταν κάτι εφικτό. Άρα ποια θα ήταν η καλύτερη λύση; Χρειαζόταν να σκεφτώ και να αναδιατυπώσω τον τρόπο δουλειάς μου. Τελικά, αποφάσισα να του προτείνω να κάνει μικρότερα βήματα για να ανακουφιστεί από το κοινωνικό άγχος, όπως για παράδειγμα να μιλήσει σε κάποιον άγνωστο μέσα στο ασανσέρ.

Σαν νέοι θεραπευτές το πάθος για συγκεκριμένες παρεμβατικές τεχνικές, τις οποίες έχετε δει να είναι τόσο αποτελεσματικές σε συγκεκριμένα πλαίσια, ίσως να μην σας βοηθάει αντιληφθείτε πως μερικές φορές θα πρέπει να τις αναπροσαρμόσετε για κάποιους θεραπευόμενους.

– Andrea Bonior, ψυχολόγος για 17 χρόνια στην Μπεθέστα του Μέριλαντ

4. Η θεραπεία δεν είναι διαγωνισμός διασημότητας

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε ποιοι είστε τόσο ως θεραπευτές όσο και ως άνθρωποι:

να γνωρίζετε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες σας και πως είναι φυσιολογικό να μην αρέσετε σε όλους. Δεν μπορούμε να είμαστε «τα πάντα» για όλους.

Στο ξεκίνημά του ένα θεραπευτής, τείνει να σκέφτεται Πρέπει να διαμορφώσω τον εαυτό μου έτσι ώστε να με συμπαθήσουν οι θεραπευόμενοι μου. Η συνειδητοποίηση πως δεν μπορείτε να συνδεθείτε με όλους και έχοντας αυτοπεποίθηση για αυτό που είστε, είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της εξέλιξης σας ως θεραπευτής. Έτσι, μπορείτε να κάνετε μία καλή σύσταση του εαυτού σας στους θεραπευόμενους σας.

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι θεραπευόμενοι που επικοινωνούν για να κλείσουν ραντεβού, το πρώτο πράγμα που μου λένε είναι Πείτε μου λίγα λόγια για εσάς ή Μιλήστε μου λίγο για τον τρόπο που δουλεύετε ή Ποια προσέγγιση χρησιμοποιείτε στη θεραπεία; Νομίζω πως είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να απαντάμε με ειλικρίνεια. Δεν θα είναι όλοι οι θεραπευόμενοι κατάλληλοι για όλους τους θεραπευτές και αυτό είναι κάτι φυσιολογικό. Οι συνάδελφοι μου και εγώ είμαστε όλοι πολύ διαφορετικοί και χάρη σε αυτό, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως οι θεραπευόμενοι στο κέντρο μας δουλεύουν με τον κατάλληλο για αυτούς θεραπευτή.

– Stephanie Smith, ψυχολόγος για 13 χρόνια στο Κολοράντο

Διαβάστε σχετικά: Το πιο συναρπαστικό μάθημα που διδάχθηκα στα 33 χρόνια μου ως θεραπευτής

5. Δεν είστε ο Σούπερμαν

Η επαγγελματική εξουθένωση και η κόπωση από την συμπόνια, μπορούν όντως να προκύψουν, ωστόσο δεν μιλάμε αρκετά για αυτές τις καταστάσεις. Ο θεραπευτής είναι το βασικό εργαλείο στη θεραπεία και γι’ αυτό χρειάζεται να φροντίζουμε τον εαυτό μας και να εποπτεύουμε συχνά το πως αισθανόμαστε. Αν δεν είμαστε συγκεντρωμένοι ή παρόντες στο χώρο, χάνουμε την αίσθηση της ασφάλειας και απομακρυνόμαστε από την μαγεία της θεραπείας. Είναι εντάξει να κάνουμε ένα διάλειμμα. Είναι εντάξει να μειώσουμε τις ώρες εργασίας μας.

Πρόσφατα δούλευα με έναν θεραπευόμενο που υπέφερε από σοβαρά θέματα κατάθλιψης και ήταν μεγάλη πρόκληση. Λόγω ότι οι συνεδρίες απαιτούσαν μεγάλη επένδυση ενέργειας από πλευράς μου και την απόλυτη συγκέντρωση μου στο εδώ και τώρα, σκόπιμα άφηνα ένα κενό στο πρόγραμμα μου μετά τις συνεδρίες μας έτσι ώστε να κάνω μια βόλτα, να μιλήσω κάποιον συνάδελφο, ή να κάνω ασκήσεις αναπνοών για να ξαναβρώ τη συναισθηματική ισορροπία μου.

Γενικότερα όμως προσπαθώ να φροντίζω τον εαυτό μου μέσα από τη σωστή διατροφή, τη συχνή σωματική άσκηση και περνώντας χρόνο με τους φίλους μου. Δεν φαίνεται να κάνω κάτι ιδιαίτερο, ωστόσο είναι εύκολο να αφήσουμε τέτοιες δραστηριότητες να χαθούν από την καθημερινή μας ρουτίνα και αυτό μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στην ικανότητά μας να μπορούμε να βοηθήσουμε τους θεραπευόμενους.

Δεν είμαστε υπερήρωες. Χρειάζεται να παραδεχτούμε πως όλοι έχουμε τα όρια μας και εντός αυτών καλό είναι να αναμένουμε ότι μπορεί να συμβούν και απρόοπτες καταστάσεις και να είμαστε ευέλικτοι έτσι ώστε να μην μας αποπροσανατολίσουν. Μια φορά είχα μια θεραπευόμενη που ενώ μου μίλαγε για τον γάμο της, ξαφνικά, με ακούμπησε στο πόδι. Φορούσα ανοιχτού τύπου παπούτσια εκείνη την ημέρα. Α, ωραία δάχτυλα ποδιού! αναφώνησε εκείνη. Κατά κάποιον τρόπο με αποπροσανατόλισε, αλλά εκπλήξεις συμβαίνουν στη θεραπεία συνέχεια και χρειάζεται να νιώθουμε άνετα με αυτές.

– Brooke Lewis, ψυχοθεραπευτής για 8 χρόνια στο Βανκούβερ του Καναδά