Οι άνθρωποι ξεκινούν τη θεραπεία με διαφορετικές προθέσεις, διαφορετικά επιθυμητά αποτελέσματα και επίπεδα δέσμευσης. Διαθέτουν επίσης ξεχωριστούς χρονικούς περιορισμούς και οικονομικούς πόρους.
Δεδομένης της ποικιλομορφίας των προτιμήσεων, των προσωπικοτήτων και των αξιών των ατόμων που αναζητούν θεραπεία, η γνώση ποικίλων θεραπευτικών προσεγγίσεων μπορεί να ωφελήσει τους θεραπευτές. Ο James Bugental (1992) διέκρινε δύο πρωταρχικούς τύπους θεραπειών: την Εστιασμένη στη Λύση Θεραπεία (Solution Focused Therapy) και τη θεραπεία που αλλάζει τη ζωή (life-changing therapy). Και οι δύο τύποι θεραπειών είναι πολύτιμοι, αλλά κάθε μία μπορεί να ταιριάζει καλύτερα σε διαφορετικά άτομα.
Θεραπείες που επικεντρώνονται στη λύση του προβλήματος και θεραπείες που αλλάζουν τη ζωή
Είναι δύσκολο να γενικεύσουμε αυτές τις δύο κατηγορίες θεραπείας. Ωστόσο η κατανόηση των διαφορών τους μπορεί να είναι χρήσιμη όταν χρειάζεται να αποφασίσετε ποιον τύπο θεραπείας θα θέλατε να επιλέξετε.
Οι θεραπείες που επικεντρώνονται στη λύση τείνουν να επικεντρώνονται στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων. Δίνεται συχνά έμφαση στην απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων που θα βοηθήσουν το άτομο. Αυτές οι θεραπευτικές προσεγγίσεις γενικά δίνουν προτεραιότητα στη μείωση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου.
Οι θεραπείες που αλλάζουν τη ζωή προσπαθούν να βοηθήσουν το άτομο να ενισχύσει την αυτογνωσία και την αντίληψή του. Η πρόθεση είναι να αντιμετωπιστούν οι υποκείμενες αιτίες των προβλημάτων. Αντί να εστιάζουν στην δημιουργία δεξιοτήτων και ικανοτήτων, αυτές οι θεραπείες έχουν σκοπό να προωθήσουν τη διορατικότητα. Οι θεραπευόμενοι μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν διάφορες ασυνείδητες, κοινωνικές και συστημικές επιρροές. Οι θεραπείες που αλλάζουν τη ζωή μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που προσεγγίζουμε τη ζωή και τις σχέσεις.
Στην πραγματικότητα, η κατάταξη της θεραπείας σε μία από αυτές τις δύο κατηγορίες αποτελεί μια υπεραπλούστευση. Η θεραπεία που επικεντρώνεται στη λύση συχνά οδηγεί σε μεγαλύτερη διορατικότητα και επίγνωση.Η θεραπεία που αλλάζει τη ζωή συχνά συνδυάζει την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Πολλοί θεραπευτές ενσωματώνουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένων των θεραπειών που εστιάζουν στην λύση και θεραπειών που αλλάζουν τη ζωή.
Διαλέγοντας την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση
Μπορεί να είναι δύσκολο για τους θεραπευόμενους να ξέρουν ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία γι’ αυτούς, ειδικά λόγω της ύπαρξης πολλών διαφορετικών προσεγγίσεων. Αν αναζητούν έναν θεραπευτή για να τους βοηθήσει να αναπτύξουν δεξιότητες ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες προκλήσεις, τότε η θεραπεία που επικεντρώνεται στην λύση είναι η καλύτερη επιλογή.
Αν ενδιαφέρονται να αναπτύξουν μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού τους και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν, τότε η θεραπεία που αλλάζει τη ζωή θα ήταν πιο ιδανική.
Αν δεν είστε σίγουροι ότι η προσέγγιση ενός θεραπευτή όντως ταιριάζει στις ανάγκες σας, μπορείτε να ζητήσετε μια πρώτη αναγνωριστική συζήτηση από το τηλέφωνο ή από κοντά.
Επίσης μερικές φορές, είναι σημαντικό να δοκιμάζει κανείς διαφορετικές θεραπείες. Πολλοί θεραπευόμενοι ξεκινούν θεραπεία θέλοντας μια λύση για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα στη ζωή τους. Αλλά αφού λύσουν αυτό το πρόβλημα, ίσως επιθυμούν να ασχοληθούν με μια βαθύτερη διερεύνηση του εαυτού τους. Πρόκειται για μια φυσιολογική, υγιής μετάβαση για πολλούς θεραπευόμενους.
Συχνά, το να συμβουλευτείτε έναν θεραπευτή μπορεί να βοηθήσει να αποσαφηνίσετε ποια είναι η καλύτερη προσέγγιση για εσάς. Όπως πολλοί θεραπευτές, έτσι και εγώ συζητώ για την προσέγγιση που θα ακολουθήσω από την πρώτη συνεδρία για να βοηθήσω αυτούς που έρχονται να με δουν, να αποφασίσουν αν είμαι κατάλληλος για να καλύψω τις ανάγκες τους.
Αν ο θεραπευτής δεν το κάνει αυτό, μπορείτε εσείς να τον ρωτήσετε για την προσέγγιση που θα ακολουθήσει. Αν αυτό που περιγράφει δεν φαίνεται να καλύπτει τις ανάγκες σας, μπορείτε να το συζητήσετε μαζί του. Ένας καλός θεραπευτής θα δεσμευτεί να σας βοηθήσει να βρείτε την κατάλληλη θεραπεία, ακόμη κι αν χρειάζεται να σας παραπέμψει σε κάποιον άλλο θεραπευτή.
Προσδιορισμός θεραπειών που στοχεύουν στη λύση και θεραπειών που στοχεύουν στην αλλαγή ζωής
Οι πιο συχνές θεραπείες που στοχεύουν στη λύση περιλαμβάνουν:
- Γνωστική Θεραπεία Επεξεργασίας (CPT)
- Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία (CBT)
- Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (DBT)
- Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ABA)
- Απευαισθητοποίηση και Επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών Κινήσεων (EMDR)
- Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT)
- Θεραπεία Έκθεσης
Οι πιο συχνές θεραπείες που επιδιώκουν αλλαγές στη ζωή περιλαμβάνουν:
- Ψυχοδυναμική Θεραπεία
- Ανθρωπιστική Θεραπεία
- Υπαρξιακή Θεραπεία
- Θεραπεία Gestalt
- Αναλυτική ή Γιουνγκιανή Θεραπεία
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές παραλλαγές αυτών των προσεγγίσεων, καθώς και πολλοί άλλοι τύποι θεραπείας. Οι θεραπευτές μπορεί να μην διαφημίζουν ονομαστικά τις θεραπευτικές προσεγγίσεις που ακολουθούν ή μπορεί να απαριθμούν πολλές διαφορετικές θεραπείες. Συχνά περιγράφουν τη θεραπευτική τους προσέγγιση με τρόπους που καθιστούν τις θεραπείες δύσκολο να διακριθούν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Αν ξέρετε τι ψάχνετε, μπορεί να είναι πιο εύκολο να αναζητήσετε τον κατάλληλο θεραπευτή.
Οι θεραπευτές που επικεντρώνονται στην εύρεση λύσεων, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, ή στην διευθέτηση συγκεκριμένων προβλημάτων είναι πιθανό να είναι πιο επικεντρωμένοι στη θεραπεία που εστιάζει στη λύση. Αν ο θεραπευτής μιλάει για διερεύνηση προβλημάτων, χρησιμοποιώντας τη θεραπευτική σχέση και βοηθώντας τους θεραπευόμενους να κατανοήσουν τον εαυτό τους, ίσως να είναι πιο κοντά στις θεραπείες που εστιάζουν στην επιδίωξη αλλαγών στη ζωή.
Αυτοί οι στόχοι συνήθως γίνονται πιο σαφείς μετά από μια πρώτη συζήτηση με τον θεραπευτή. Αν δεν είστε σίγουροι για το αν η προσέγγιση ενός θεραπευτή ταιριάζει στις ανάγκες σας, μπορείτε να ζητήσετε μια πρώτη αναγνωριστική συζήτηση από το τηλέφωνο ή από κοντά.
Κάνοντας τη θεραπεία μία καλή επένδυση
Η θεραπεία είναι μια επένδυση του χρόνου και των οικονομικών πόρων σας. Για όσους έχουν βιώσει την καλή θεραπεία, η επένδυση αυτή αξίζει. Προκειμένου όμως να αυξήσετε την πιθανότητα η θεραπεία να αποτελέσει μια καλή επένδυση, είναι βοηθητικό να είστε ένας ενημερωμένος «καταναλωτής».
Υπάρχει αξιόπιστο και βοηθητικό υλικό στο PsychologyNow.gr και στο TherapyNetwork.eu το οποίο μπορεί να σας βοηθήσει να διερευνήσετε ποιες από τις διαθέσιμες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι κατάλληλες για εσάς. Αφιερώνοντας χρόνο να σκεφτείτε τι πραγματικά χρειάζεστε από τη θεραπεία είναι ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε τη θεραπευτική διαδικασία.
Πηγή: goodtherapy.org
Απόδοση: Νάσια Αντωνίου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
