Η διπολική διαταραχή είναι μια διάγνωση για ανθρώπους που βιώνουν περιόδους έντονης καταθλιπτικής διάθεσης, αλλά και περιόδους έξαρσης και αυξημένης ενέργειας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές στην κρίση και επικίνδυνη συμπεριφορά. Το “Royal College of Psychiatrists” εκτιμά ότι περίπου 1% του ενήλικου πληθυσμού αντιμετωπίζει διπολικά συμπτώματα κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Η καθοδήγηση που προτείνεται στη Μεγάλη Βρετανία για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής, δίνει έμφαση στην φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, περισσότερο από το 60% των ατόμων με διάγνωση διπολικής διαταραχής, σταματούν να παίρνουν τα φάρμακά τους σε κάποιο σημείο. Αυτό συμβαίνει συχνά λόγω των κοινών, σοβαρών και δυσάρεστων παρενεργειών που μπορεί να παράγουν φάρμακα όπως το λίθιο και η ολανζαπίνη. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν ζάλη, διάρροια, επιβραδυμένη κίνηση και σημαντική αύξηση του σωματικού βάρους.
Μια πρόσφατη ανασκόπηση πρότεινε, επίσης, ότι η φαρμακευτική αγωγή βοηθά μόνο ένα μικρό ποσοστό των ασθενών στους οποίους έχει συνταγογραφηθεί. Η ανασκόπηση εξέτασε 12 διαφορετικά καθεστώτα φάρμακων που χρησιμοποιούνται υπό πολλές διαφορετικές συνθήκες και διαπίστωσε ότι το υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας ήταν μόλις 33%. Και το λίθιο, ένα φάρμακο που η NICE συνιστά ως «η πρώτη γραμμή, μακροχρόνιας φαρμακολογικής θεραπείας για τη διπολική διαταραχή» βρέθηκε να ωφελεί μόνο περίπου έναν στους επτά ασθενείς. Είναι επίσης ένα πολύ τοξικό φάρμακο. Πρόσφατες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι περίπου ένας στους τρεις από αυτούς που παίρνουν το λίθιο για πολλά χρόνια θα καταλήξει να πάσχει από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Παρά το γεγονός αυτό, οι αποφάσεις των ασθενών να σταματήσουν να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, θεωρούνται συνήθως από επαγγελματίες ψυχικής υγείας ως οφειλόμενες στην «έλλειψη διορατικότητας» ή «ανακριβείς ανησυχίες» σχετικά με την ασφάλεια ενός φαρμάκου ή την αποτελεσματικότητα του. Πολλοί επίσης ανησυχούν για το τι μπορεί να συμβεί σε άτομα που δε λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, αν αποτύχουν να αναγνωρίσουν πότε η διάθεσή τους, τους προκαλεί δυσκολίες. Όπως μερικοί ερευνητές αναφέρουν, αν οι μισοί από τους ασθενείς με διπολική διάγνωση υποφέρουν από έλλειψη επίγνωσης των δυσκολιών της ψυχικής υγείας τους, υπάρχει ένας κοινός φόβος ότι κάποιος που δεν λαμβάνει τα φάρμακά του, δεν θα μπορεί να εντοπίσει τη χρονική περίοδο που δεν θα αισθάνεται καλά.
Προσωπικές στρατηγικές
Για να δούμε πως οι άνθρωποι που σταματούν τη λήψη του φαρμάκου διαχειρίζονται τη ζωή τους, διεξήγαμε ποιοτικές συνεντεύξεις με δέκα άτομα με διπολική διάγνωση, που είχαν επιλέξει να σταματήσουν να παίρνουν τα φάρμακά τους για ένα χρονικό διάστημα.
Μας είπαν ότι το πρώτο βήμα που έκαναν ήταν να πραγματοποιήσουν μια ανάλυση κόστους/οφέλους των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων της λήψης φαρμακευτικής αγωγής και περιέγραψαν ότι διατήρησαν σε τακτική βάση αυτή την απόφαση. Στη συνέχεια ερωτήθηκαν αν η διάθεσή τους, τους προκαλεί προβλήματα ή ανησυχίες (μερικοί άνθρωποι βλέπουν θετικές πτυχές της εμφάνισης διπολικής διαταραχής στη διάθεσή τους). Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν την παρελθοντική τους εμπειρία για τον εντοπισμό πρακτικών πράγματων που θα μπορούσαν να κάνουν, για να κρατηθεί η διάθεσή τους στο επίπεδο που ήθελαν ή να προσαρμοστεί αν ένιωθαν ότι δεν ήταν «καλή».
Χρησιμοποίησαν λοιπόν ένα ευρύ φάσμα στρατηγικών για τη διαχείριση της διάθεσης τους. Οι άνθρωποι που πήραμε συνέντευξη μίλησαν για περισσότερες από 50 διαφορετικές προσεγγίσεις που κυμαίνονται από απλά πράγματα, όπως η σωματική άσκηση, η περιποίηση του εαυτού τους, μιλώντας με (ή αποφεύγοντας) συγκεκριμένους φίλους ή μέλη της οικογένειας, μέχρι τη λήψη άδειας από την εργασία, χρησιμοποιώντας τεχνικές που έμαθαν από ψυχολογική θεραπεία ή ακόμα και πηγαίνοντας διακοπές ή (σε μία περίπτωση) προσωρινή μετακίνηση στο εξωτερικό.
Το σημαντικό πράγμα για τους ανθρώπους με τους οποίους μιλήσαμε, όμως, ήταν ότι οι στρατηγικές που χρησιμοποίησαν, έπρεπε να χωρέσουν στην αντίληψη για τον εαυτό τους, την ταυτότητά τους και τους στόχους τους στη ζωή. Αυτό ήταν διαφορετικό για κάθε άτομο και κάθε άτομο χρειαζόταν να εντοπίσει τί θα λειτουργούσε για το ίδιο. Για ορισμένους ανθρώπους, οι οικονομικοί περιορισμοί τους σταμάτησαν επίσης από το να χρησιμοποιήσουν όλες τις στρατηγικές που θα ήθελαν να κάνουν.
Μια εναλλακτική λύση για κάποιους ανθρώπους που βιώνουν «υψηλή» διάθεση ήταν να πάρουν την επιπλέον ενέργεια που τους έδινε και συνειδητά να τη διοχετεύσουν σε κάτι θετικό, όπως η εργασία τους ή ένα χόμπι ή έργο. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι που μιλήσαμε πρότειναν ότι απλά «εάν ακολουθούσαν/αποδέχονταν» την υψηλή διάθεση, θα έκανε τα πράγματα χειρότερα. Προσπάθησαν να διαχειριστούν τη «υψηλή» διάθεση, εντοπίζοντας ανθρώπους που βρίσκονται κοντά τους οι οποίοι θα μπορούσαν να τους δώσουν μια αντικειμενική άποψη για το πώς συμπεριφέρονταν – δηλαδή να είναι κάποιος εκεί κοντά για να τους «τσεκάρει». Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν τα άτομα με διπολική διαταραχή να αποφασίσουν κατά πόσον λειτουργούσαν οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν.
Αυτές οι συχνές αξιολογήσεις ήταν ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για αυτούς που διαχειρίζονταν τη διπολική διαταραχή χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Αν οι στρατηγικές που χρησιμοποιούσαν δεν λειτουργούσαν, οι άνθρωποι προσπαθούσαν αρχικά να βρουν καλύτερους τρόπους για να προσαρμόσουν τη διάθεσή τους. Ωστόσο, αν τα πράγματα είχαν πάρει άσχημη τροπή, τότε μπορεί, να σταματούσαν να προσπαθούν να αλλάξουν τη διάθεσή τους και να αποχωρούσαν από τις κανονικές καθημερινές τους δραστηριότητες (και ίσως να πάρουν ρεπό) μέχρι η διάθεσή τους να αποκατασταθεί. Ορισμένοι, επίσης, στράφηκαν προς τους φίλους ή την οικογένεια για πρακτική υποστήριξη και συμβουλές και κάποιοι εξέτασαν επίσης μια προσωρινή επιστροφή στη χρήση φαρμάκων.
Οι συζητήσεις με τους συμμετέχοντες, μας επεσήμαναν δύο βασικά πράγματα. Το πρώτο ήταν ότι όχι μόνο δεν εμφάνιζαν «έλλειψη διορατικότητας» καθώς οι άνθρωποι που μας μίλησαν περιγράφαν μια προσεκτική, καλά τεκμηριωμένη και μελετημένη απόφαση γύρω από τη διακοπή των φαρμάκων τους. Η προσέγγιση στη διαχείριση της διάθεσηςπου όλοι περιέγραψαν ερχόταν επίσης σε πλήρη αντιπαράθεση με τη συνήθη προσέγγιση υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε άτομα με διπολική διάγνωση.
Οι δομές ψυχικής υγείας τείνουν να επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό γύρω από τις φαρμακευτικές συνταγές και καθώς κάποιες ψυχολογικές θεραπείες είναι βοηθητικές για τους ανθρώπους να διαχειριστούν τη καταθλιπτική διάθεση, έχει υποστηριχθεί ότι η ψυχοθεραπεία θα πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση της συμμόρφωσης των ανθρώπων με τη λήψη φαρμάκων.
Καθώς έρευνες, όπως η πρόσφατη ανασκόπηση, φαίνεται να δείχνουν προς την αναποτελεσματικότητα του φαρμάκου για τους περισσότερους ανθρώπους με διπολική διάγνωση, θα υποστηρίζαμε ότι οι υπηρεσίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν καλύτερα τους πόρους τους εργασίας τους με τους ασθενείς με ένα συνεργατικό τρόπο. Αυτός ο τρόπος μπορεί να περιλαμβάνει τη βοήθεια στον εντοπισμό και την υποστήριξη εφαρμογής οποιωνδήποτε στρατηγικών (που μπορεί να συμπεριλαμβάνουν ή να αποκλείουντα φάρμακα) που λειτουργούν εξατομικευμένα και καλύτερα για αυτούς στη διαχείριση της διάθεσής τους και βοηθώντας τους να ζήσουν γεμάτες ζωές.
Πηγή: psypost.org
