Η πορνογραφία στο διαδίκτυο μπορεί «να γεμίσει» εύκολα ένα κενό στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, που γενετικά ή αναπτυξιακά μπορεί να παρουσιάζει έλλειψη.
Η πορνογραφία μέσα από το διαδίκτυο γνωρίζουμε πως παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Λογικό εν μέρει, εφόσον παρέχεται εύκολη πρόσβαση σε μεγάλη πληθώρα πορνογραφικού υλικού, χωρίς να εκτεθεί κάποιος και μάλιστα τόσο εύκολα, από τον καναπέ του σπιτιού του, το κρεβάτι του, στο μπάνιο…
Διάφορες έρευνες που γίνονται σε αυτό τον νέο τρόπο σεξουαλικής εκτόνωσης, καταλήγουν στην δημιουργία μίας εθιστικής σεξουαλικής συμπεριφοράς μέσα από τον μηχανισμό της ανταμοιβής. Ο εθισμός αυτός μέσω του διαδικτύου είναι γνωστός ως συμπεριφοριστικός εθισμός. Για πολλά χρόνια, οι ερευνητές περιόριζαν τον εθισμό στη σωματική και πνευματική εξάρτηση στις διαταραχές της χρήσης ουσιών.
Ωστόσο, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία αναγνώρισε τα τελευταία χρόνια ότι οι διαταραχές χρήσης ουσιών και η εθιστική συμπεριφορά επηρεάζουν τον εγκέφαλο με παρόμοιο τρόπο. Οι επιστήμονες που μελετούν τον εθισμό, πιστεύουν ότι πρόκειται για τα ίδια πρότυπα νευρολογικής κινητοποίησης και αναζήτησης ανταμοιβής στον εγκέφαλο. Με πιο απλά λόγια, ο εγκέφαλός μας είναι σχεδιασμένος να απολαμβάνει και να αναζητά πράγματα που είναι σημαντικά για την ατομική μας ευτυχία και την επιβίωση, όπως για παράδειγμα, φαγητό και σεξ. Φαίνεται λοιπόν, πως η ικανότητα του υγιούς εγκεφάλου να αναγνωρίζει πότε έχει ικανοποιηθεί η ανάγκη ή η επιθυμία, στο εθισμένο άτομο παρεμποδίζεται. Αντί να αισθάνεται ικανοποιημένος ο εθισμένος εγκέφαλος συνεχίζει να αναζητά την ανταμοιβή.
Πορνογραφικός εθισμός
Η γενετική προδιάθεση, η ανατροφή, το τραύμα, το άγχος ή η επανειλημμένη έκθεση σε μια ουσία ή συμπεριφορά, μπορούν να συμβάλλουν στην δημιουργία του εθισμού. Σε μερικούς ανθρώπους, η πορνογραφία στο διαδίκτυο μπορεί «να γεμίσει» εύκολα ένα κενό στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, που γενετικά ή αναπτυξιακά μπορεί να παρουσιάζει έλλειψη. Με άλλα λόγια, η ανακάλυψη της πορνογραφίας μπορεί να εκπληρώσει αμέσως μια κατά τα άλλα μη ικανοποιημένη ανάγκη ή μια γενετική κλίση προς επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Για άλλους, η επαναλαμβανόμενη αυτή έκθεση στο πορνογραφικό υλικό, μπορεί σταδιακά να απαιτήσει τη συνεχή αναζήτηση πορνογραφικού υλικού. Ακόμα και χωρίς γενετική τάση προς την εξάρτηση ή την κακή πυροδότηση στα κυκλώματα ανταμοιβής, ο εγκέφαλος μπορεί σταδιακά να αντικαταστήσει άλλες ανταμοιβές με την πορνογραφία σε βάθος χρόνου.
Αρνητικές επιδράσεις της πορνογραφικής εθιστικής συμπεριφοράς
Η κατανάλωση πορνογραφικού υλικού δεν έχει εντοπιστεί με άμεσα αρνητικά φυσικά αποτελέσματα. Ωστόσο, υπάρχουν δυνητικά σοβαρές υποκείμενες ψυχολογικές συνθήκες και αποτελέσματα που σχετίζονται με τον εθισμό στην πορνογραφία και που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό πρόβλημα.
Ο εθισμός στην πορνογραφία εμπίπτει στην ευρύτερη κατηγορία του σεξουαλικού εθισμού. Στην 3η έκδοση του βιβλίου του «Out of the Shadows: Understanding Sexual Addiction», ο Δρ Patrick Carnes αναφέρει ότι η πλειοψηφία των σεξουαλικά εθισμένων προέρχεται από δυσλειτουργικές οικογένειες, άτομα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη ή κακοποίηση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα ντροπής και αδυναμία δημιουργίας θετικών κοινωνικών και σεξουαλικών σχέσεων. Ως αποτέλεσμα, τα θύματα μπορούν να αναζητήσουν την προσωπική τους άνεση μέσω της πορνογραφίας, της απερισκεψίας, της επίσκεψης σε πόρνες ή άλλων σεξουαλικά δυσλειτουργικών συμπεριφορών.
Ανεξάρτητα από τους παράγοντες που οδηγούν τους ανθρώπους να αναζητήσουν το πορνογραφικό υλικό στο διαδίκτυο, η επαναλαμβανόμενη επιδίωξη της πορνογραφίας ως ανταμοιβής, μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο ενός ελαττωματικού συστήματος ανταμοιβής-ανατροφοδότησης που συζητήθηκε παραπάνω. Μπορεί επίσης να οδηγήσει τον εγκέφαλο να επαναπροσδιορίσει την επιδίωξη της πορνογραφίας (ή άλλων συμπεριφορικών εθισμών) πάνω από άλλες ανταμοιβές που είναι πιο κρίσιμες για την ψυχική και σωματική υγεία. Οι εξαρτημένοι από την πορνογραφία θα εγκαταλείψουν άλλα ενδιαφέροντα και θα διαλύσουν σχέσεις, προκειμένου να απαλλαχθούν και να συνεχίσουν τον εθισμό τους. Ο εθισμός μπορεί επίσης να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ικανότητα ενός εξαρτημένου ατόμου να ολοκληρώσει την εργασία του στο σπίτι, στο σχολείο ή στη δουλειά.
Η αντικοινωνική φύση του πορνογραφικού εθισμού μέσω του διαδικτύου, μπορεί να κάνει πιο δύσκολες τις διαπροσωπικές σχέσεις. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι βλέπουν μόνοι τους το πορνογραφικό υλικό, οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις κάποιου με αυτού του είδους τον εθισμό μπορούν γρήγορα να εξαφανιστούν.
Επιδίωξη Συμπληρωματικών Συμπεριφορών Σεξουαλικού Εθισμού
Τέλος, υπάρχει ο κίνδυνος οι εξαρτημένοι από την διαδικτυακή πορνογραφία να αρχίσουν να ακολουθούν άλλες συμπεριφορές που μπορεί να καταστρέψουν άμεσα την ψυχική και σωματική τους υγεία. Ένα αμφιλεγόμενο μοντέλο εθισμού στην πορνογραφία, υποδηλώνει ότι η διαταραχή προχωρά σταδιακά, σε πιο σκληρό, βίαιο υλικό, ακόμη και στην παιδική πορνογραφία. Άλλες συμπεριφορές σεξουαλικού εθισμού, όπως οι συναντήσεις με τις πόρνες (μιλάμε για εθιστικές συμπεριφορές) ή η ασυδοσία, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός ατόμου για σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα για να υποστηρίξουν ή να διαψεύσουν την ιδέα των σταδίων του σεξουαλικού εθισμού. Η εκτεταμένη έρευνα για τους περισσότερους εθισμούς συμπεριφοράς μόλις ξεκινά και πολλές από αυτές τις διαταραχές εξακολουθούν να μην είναι πλήρως κατανοητές.
Πηγή: hypersexualdisorders.com
Απόδοση – Επιμέλεια: Μαρίνα Μόσχα, Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, Εξειδίκευση στη Σεξουαλική Υγεία
