Γιατί ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν ηδονή και διεγείρονται σεξουαλικά με την ασφυξία;
Ιατρικά, ο όρος ασφυξία υποδηλώνει την αδυναμία επιτέλεσης της «έξω αναπνοής», δηλαδή της λειτουργίας της ανταλλαγής των αερίων μεταξύ περιβάλλοντος και οργανισμού με αποτέλεσμα: υποξυγοναιμία – ιστική υποξία – και συνεπακόλουθες παθοφυσιολογικές διαταραχές που συχνά οδηγούν σε κώμα και θάνατο. Αφορά στην αδυναμία εισόδου αέρα στους πνεύμονες ή στην έλλειψη οξυγόνου στον αναπνεόμενο αέρα και εντοπίζονται τρία στάδια: Αρχικά υπάρχει υπερδιέγερση του αναπνευστικού κέντρου με αποτέλεσμα γρήγορες, εργώδεις αναπνοές (δύσπνοια), στη συνέχεια έχουμε διέγερση του εγκεφάλου, που εκδηλώνεται με σπασμούς, μύση και απώλεια συνείδησης και τέλος έχουμε το στάδιο της παράλυσης: απώλεια αντανακλαστικών, μυδρίαση, ακανόνιστη αναπνοή (Cheyne Stokes) – αναφέρεται επίσης ως «αναπνευστικοί σπασμοί».
Ως ερωτική ασφυξία και αυτό- ερωτική ασφυξία ([auto-]erotic asphyxia[A]EA) νοείται η πράξη που προκαλεί εγκεφαλική υποξία προκειμένου να προκληθεί ή να ενισχυθεί ο σεξουαλικός ενθουσιασμός. Οδηγεί στην πρόκληση προσωρινής απώλειας συνείδησης και ευφορίας. Για την πρόκλησή της χρησιμοποιούνται διάφοροι τρόποι όπως το δέσιμο και σφίξιμο του λαιμού με υφάσματα, με σκοινί, με τα χέρια ή θηλιές, την τοποθέτηση πλαστικής σακούλας ή μεμβράνης στο κεφάλι, την εισπνοή αναισθητικών ουσιών, το νερό, το αυτό- ερωτικό πνίξιμο, την πίεση στο στήθος και την κοιλιά. Ο πιο συνήθης τρόπος περιλαμβάνει το σφίξιμο στο λαιμό με διάφορα αντικείμενα, τα οποία αποκόπτουν τη ροή του οξυγόνου στον εγκέφαλο.
Για πολλούς, η ηδονή κρύβεται στην αίσθηση του να νιώθουν την κυρίαρχη δύναμη του συντρόφου τους ενώ για άλλους ο ερεθισμός και ο οργασμός συνδέονται με την αίσθηση ότι αποκόπτεται η ροή του οξυγόνου προς τον εγκέφαλο. Υπάρχουν βέβαια και εκείνα τα άτομα που επιζητούν να λιποθυμούν τελείως. Οι παρενέργειες μπορούν να ξεκινήσουν από καρδιακή προσβολή και να φτάσουν μέχρι μόνιμη εγκεφαλική βλάβη ή και θάνατο.
Αυτή η συμπεριφορά συνήθως ανακαλύπτεται μόνο όταν η πράξη οδηγεί στο θάνατο και αυτό διότι τα άτομα που επιδίδονται σε τέτοιου είδους πράξεις σπάνια αναζητούν επαγγελματική βοήθεια. Ερευνητικά φαίνεται ότι οι περισσότεροι θάνατοι προκαλούνται από ατυχήματα, λόγω αδυναμίας ελέγχου της πρόβλεψης ασφυξίας κατά τη διάρκεια της πράξης. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι προκαλούνται από 250 έως 1.000 θάνατοι ετησίως, ενώ δεδομένα από την Αγγλία, την Αυστραλία και τον Καναδά δείχνουν ότι 1-2 θάνατοι ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού εντοπίζονται και καταγγέλλονται κάθε χρόνο. Βέβαια, πολλές περιπτώσεις συχνά διαγιγνώσκονται εσφαλμένα ως αυτοκτονίες ή ανθρωποκτονίες και γι’ αυτό μπορεί να υπάρχει σημαντική αλλοίωση αυτών των ευρημάτων.
Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, κάθε επιμέρους διαταραχή σεξουαλικής προτίμησης χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, έντονες, σεξουαλικά διεγερτικές φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές. Ανάμεσα σε αυτές, περιλαμβάνεται και η υποξυφιλία ως επιμέρους κατηγορία του μαζοχισμού, ιδιαίτερα επικίνδυνη, όπου το άτομο έχει διέγερση από τη μείωση του προσλαμβανόμενου οξυγόνου σφίγγοντας το λαιμό του.
Η πλειοψηφία των επιδιδόμενων σε ερωτική ασφυξία είναι άνδρες αν και έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις που αφορούν και γυναίκες. Τα αναφερόμενα θύματα ηλικιακά κυμαίνονται από τα 7 έως τα 60 έτη με μέσο όρο ηλικίας θυμάτων τα 26 έτη. Τα περισσότερα θύματα θεωρούνται απόλυτα φυσιολογικά, καλά προσαρμοσμένα άτομα και χωρίς ψυχιατρικό ή εγκληματικό ιστορικό. Πολλές φορές συγχέεται αυτή η συμπεριφορά με το αυτοκτονικό σύνδρομο γι’ αυτό χρειάζεται να διευκρινιστούν οι εξής διαφορές:
- Δεν υπάρχει εμφανής αιτία για την οποία κάποιος τερμάτισε τη ζωή του χρησιμοποιώντας σκοινί (δεν υπήρχε αυτοκτονικός ιδεασμός ή ψύχωση)
- Τα προσωπικά χαρακτηριστικά των θυμάτων – οι έφηβοι και οι άνδρες κατά πλειοψηφία – μπορεί επίσης να είχαν και άλλες παραφιλικές συμπεριφορές
- Η ίδια η πράξη – το άτομο είναι ημίγυμνο ή δεμένο-
- Αποδεικτικά στοιχεία της μαζοχιστικής συμπεριφοράς ή της συμπεριφοράς υποταγής
- Παρουσία σπερματικών εκκρίσεων
- Παρουσία σεξουαλικών βοηθημάτων
Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα βιολογικά, ψυχοδυναμικά ή μαθησιακά παραδείγματα για να εξηγήσουν αυτή τη συμπεριφορά με βεβαιότητα. Είναι πιθανό ότι αυτή η συμπεριφορά είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Από υποκειμενικές περιγραφές βιβλιογραφικά βρίσκεται ότι η ασφυξία και συγκεκριμένα η έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο προκαλεί μια «ενισχυτική ευφορία» στη φαντασία του ατόμου, το οποίο εκείνη την ώρα βρίσκεται σχεδόν λιπόθυμο και απολύτως συγκεντρωμένο στη σεξουαλική πράξη.
Η ψυχοδυναμική θεωρία εξηγεί αυτή τη συμπεριφορά με βάση το φόβο του αποχωρισμού, το φόβο του ευνουχισμού και του θανάτου ενώ ένα ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης και σωματικής κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία μπορεί να αποτελεί σημαντικό αιτιολογικό παράγοντα αυτής της συμπεριφοράς.
Για τη θεραπεία αυτού του συνδρόμου, βιβλιογραφικά προτείνεται φαρμακοθεραπεία συνδυαστικά με ψυχοθεραπεία (προτείνεται η CBT).
Βιβλιογραφία
- (Σολδάτος Κ., Λύκουρας Λ., (2006), Σύγγραμμα Ψυχιατρικής, τόμος Ι και ΙΙ, εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα.
- Quinn J., Twomey P., A Case of Auto-Erotic Asphyxia in a Long-Term Psychiatric Setting Psychopathology 1998;31:169–173.
- Hucker S, Stermac L., The evaluation and treatment of sexual violence, necrophilia, and asphyxiophilia. PsychiatrClin North Am 1992;15:703–719.
- Hucker S., Sexual asphyxia; in Bluglass R, Bowden P. (eds): Principles and Practice of Forensic Psychiatry. Edinburgh, Churchill Livingstone, 1990, pp 717–721.
- American Psychiatric Association: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, ed 5. Washington, AmericanPsychiatricAssociation, 2013. )
Επιμέλεια: Γλυκερία Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος
