Είναι απίθανο για έναν ναρκισσιστή να αλλάξει συμπεριφορά. Προνόησε ώστε να προστατέψεις τον εαυτό σου από οποιοδήποτε συναισθηματικό τραυματισμό, ακόμα και αν αυτό σημαίνει τη διάλυση της σχέσης.
Η σχέση με μια ναρκισσιστική προσωπικότητα είναι σαν τρενάκι του τρόμου. Συνήθως οι σχέσεις αυτές ξεκινούν ως ιδανικές, αλλά συχνά καταλήγουν εφιαλτικές. Ο καθένας μας μπορεί να εμπλακεί σε μια σχέση με μια τέτοια προσωπικότητα, ωστόσο εκείνα τα άτομα που έχουν ένα τραύμα στο ιστορικό τους ή έχουν βιώσει συναισθηματική κακοποίηση είναι πιο ευάλωτα στο να παγιδευτούν σε μια τέτοια κατάσταση.
Ένας από τους λόγους που οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες έχουν την ικανότητα να διατηρούν συντροφικές σχέσεις με συναισθηματική κακοποίηση και τραυματική συμπεριφορά είναι η ικανότητά τους για χειραγώγηση. Αυτή η διαδικασία ξεκινάει από νωρίς, κατά την «περίοδο χάριτος» της σχέσης, αλλά ο άλλος σύντροφος συχνά το αντιλαμβάνεται ως κάτι εντελώς διαφορετικό.
Με τη συνεχή υποτίμηση και εξευτελισμό του συντρόφου, το ναρκισσιστικό άτομο υπονομεύει την αυτοαξία και την αυτοεκτίμηση του άλλου, ασκώντας συναισθηματική κακοποίηση που είναι διαρκής και εξαντλητική.
Συχνοί τύποι χειραγώγησης
Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι τα άτομα με έντονο ναρκισσισμό δεν συμπεριφέρονται έτσι από έλλειψη κατανόησης της ζημιάς που προκαλούν στον σύντροφό τους. Αντιθέτως, τα άτομα αυτά δεν έχουν την ικανότητα να νιώσουν ενσυναίσθηση, ενώ έχουν μια αίσθηση ανωτερότητας σε σχέση με όλους τους άλλους.
Γι’ αυτό χρησιμοποιούν συγκεκριμένες στρατηγικές για να χειραγωγούν τους γύρω τους. Επίσης αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για οτιδήποτε αρνητικό προκύπτει στη ζωή τους, ενώ κατηγορούν τον σύντροφό τους για τη λάθος στάση του, ενώ δέχονται μόνο τη θετική κριτική, πιστεύοντας πως πάντα έχουν δίκιο.
Κάποιες από τις συνήθεις τακτικές που χρησιμοποιούν οι ναρκισσιστές είναι:
1. Ασήμαντα σχόλια. Από την αρχή της σχέσης, μικρά αρνητικά σχόλια διατυπώνονται με έναν αυθόρμητο τρόπο. Τα σχόλια αυτά μπορεί να μοιάζουν ασήμαντα, όμως θέτουν μια βάση αποδοχής πιο αρνητικών σχολίων στο μέλλον. Συνεχή σχόλια όπως:
Δεν το πιστεύεις στ’ αλήθεια αυτό…
Θα αστειεύεσαι…
Δεν φταις εσύ που δεν καταλαβαίνεις…
Είσαι υπερευαίσθητος/η…
2. «Μια πλάκα είναι». Είναι πολύ συνηθισμένο για έναν σύντροφο να λέει ένα αστείο το οποίο να προκαλεί ένα δυσάρεστο συναίσθημα στον άλλον. Οι ναρκισσιστές δεν το κάνουν αυτό κατά λάθος, αλλά είναι ένας στρατηγικός τρόπος για να πληγώσουν και να τραυματίσουν τον άλλον. Δεν ζητούν συγχώρεση. Αντιθέτως, προσπαθούν να κάνουν τον σύντροφό τους να πιστέψει πως η σωρεία σχολίων που τον πληγώνουν είναι ένα αστείο και πως φταίει η υπερβολική ευαισθησία του.
3. «Είναι πρόβλημά σου». Μία από τις συνηθέστερες τακτικές που χρησιμοποιούν για να πληγώσουν τον σύντροφό τους είναι η προβολή των δικών τους θεμάτων στο πρόσωπο του άλλου. Αυτό ανιχνεύεται συχνά σε φράσεις όπως:
Δεν νοιάζεσαι αρκετά για μένα. Μόνο τον εαυτό σου σκέφτεσαι.
Πρέπει να έχεις πάντα τον έλεγχο σε κάθε λεπτομέρεια.
Είσαι παράλογος/η.
Κάνεις λάθος.
Δεν εκτιμάς αυτή τη σχέση.
Εσύ φταις.
Δεν θυμάσαι σωστά.
Το gaslighting, ή αλλιώς τα διφορούμενα μηνύματα για να αμφιβάλλει ο σύντροφος για τη μνήμη και τη σκέψη του, είναι επίσης μια συνηθισμένη μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης. Οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες επίσης χειραγωγούν τους άλλους με το να κρατούν μυστικές ορισμένες πληροφορίες, ενώ μετά αντιδρούν σαν να τις ξέχασε ο άλλος.
Συμβουλές διαχείρισης της χειραγώγησης
Υπάρχουν ορισμένοι τρόποι για να αναγνωρίσει κανείς αυτόν τύπο σκόπιμης χειραγώγησης και να απαλλαγεί από αυτή τη νοσηρή σχέση. Σε αυτούς περιλαμβάνονται:
1. Άκου τον εαυτό σου. Εμπιστέψου τη δική σου αντίληψη και ικανότητα να κατανοείς τα γεγονότα. Άκου το σώμα σου και αναγνώρισε τα σημάδια ανησυχίας και δυσφορίας.
2. Θέσε τα όριά σου. Το να μπορέσεις να πεις όχι και να απομακρυνθείς από μια συζήτηση που σε χειραγωγεί είναι ένα σημαντικό εργαλείο.
3. Μην εμπλέκεσαι σε λεκτικές διαμάχες. Μην επιχειρηματολογείς και μην εμπλέκεσαι σε διαμάχη με ένα ναρκισσιστικό άτομο. Αντίθετα, απομακρύνσου και αγνόησε τις προσπάθειές τους να σε τραβήξουν πίσω.
Τέλος, η θεραπευτική σχέση με ένα ψυχολόγο μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά ωφέλιμη ώστε να ξαναχτίσεις την αυτοεκτίμησή σου και να μπορέσεις να θέσεις όρια και να φροντίσεις τον εαυτό σου. Να θυμάσαι πως είναι απίθανο για έναν ναρκισσιστή να αλλάξει συμπεριφορά. Είναι καλό να προνοήσεις και να προστατέψεις τον εαυτό σου από οποιοδήποτε συναισθηματικό τραυματισμό, ακόμα και αν αυτό σημαίνει τη διάλυση της σχέσης.
Απόδοση: Ναταλία Παπακώστα – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
