Oι άνθρωποι που βιώνουν ξαφνικά μια κρίση πανικού – ιδιαίτερα αυτοί που την ζουν για πρώτη φορά – απευθύνονται έντρομοι στα επείγοντα ενός νοσοκομείου για βοήθεια πιστεύοντας ότι θα πεθάνουν. Τις περισσότερες φορές και μετά τις πρώτες εξετάσεις, το προσωπικό του νοσοκομείου μπορεί να διακρίνει την κρίση πανικού και να καθησυχάσει το άτομο που υποφέρει ότι δεν πρόκειται για κάτι σοβαρό.
Η κρίση πανικού εκδηλώνεται με μια σειρά συμπτωμάτων που παρουσιάζουν ομοιότητες με απειλητικά-προς-τη-ζωή του ασθενούς περιστατικά όπως το οξύ, στεφανιαίο επεισόδιο ή άλλες νευρολογικές καταστάσεις. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι που βιώνουν ξαφνικά μια κρίση πανικού – ιδιαίτερα αυτοί που την ζουν για πρώτη φορά – απευθύνονται έντρομοι στα επείγοντα ενός νοσοκομείου για βοήθεια πιστεύοντας ότι θα πεθάνουν. Τις περισσότερες φορές και μετά τις πρώτες εξετάσεις, το προσωπικό του νοσοκομείου μπορεί να διακρίνει την κρίση πανικού και να καθησυχάσει το άτομο που υποφέρει ότι δεν πρόκειται για κάτι σοβαρό. Ωστόσο, έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής ως προς τα παραπάνω:
α) Οι εξετάσεις και τα διαγνωστικά τεστ που αφιερώνονται στην κρίση πανικού είναι μια δαπανηρή για το σύστημα υγείας διαδικασία που πολλές φορές επαναλαμβάνεται από το άτομο που υποφέρει, καθώς αυτό δεν μπορεί να πειστεί ότι πράγματι δεν του συμβαίνει κάτι απειλητικό προς την ζωή του κι έτσι καταλήγει σε κύκλους εξετάσεων ή ακολουθεί το Σύνδρομο Περιστρεφόμενης Πόρτας (revolving door syndrome = η ατέρμονη πορεία που διαγράφει ένας αριθμός ασθενών οι οποίοι εισάγονται και επανεισάγονται στο νοσοκομείο για εξετάσεις από καθαρή, προσωπική τους ανησυχία).
β) Η κρίση πανικού είναι μια σοβαρή κατάσταση, πιθανότατα μέρος μιας γενικότερης διαταραχής άγχους που πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Μπορεί να μην απειλεί την ίδια τη ζωή τους ασθενούς, απειλεί όμως και επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα αυτής. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται στα Επείγοντα του νοσοκομείου (δικαιολογημένα μεν αφού το προσωπικό πρέπει να ασχοληθεί με τις περιπτώσεις ζωής-ή-θανάτου) συχνά είναι απορριπτικός προς την κατάσταση («δεν έχεις τίποτα, πήγαινε στο σπίτι σου να ηρεμήσεις») ή υποτιμητικός προς τον ασθενή.
γ) Το άτομο που υποφέρει δεν παραπέμπεται σε ψυχολόγο αφού η Ψυχολογία χαίρει τόσο μικρής εκτίμησης από το δημόσιο σύστημα υγείας ή είναι ανύπαρκτη σε πρωτοβάθμια κλίμακα, συχνά δε οι περιπτώσεις «κουκουλώνονται» από την κατανάλωση ηρεμιστικών και ψυχοφαρμάκων που δεν βοηθούν τον ασθενή ή και το ίδιο το σύστημα:
- να κάνει πραγματική διάγνωση των περιστατικών και της ιδιομορφίας τους με σκοπό την προσωποποιημένη προσέγγιση στο πρόβλημα
- να βοηθήσει στον κεντρικό σχεδιασμό παρεμβάσεων που θα έχουν ως στόχο την διαταραχή άγχους και τα παρακλάδια αυτής (π.χ. το άγχος που οδηγεί σε καταθλιπτικά επεισόδια), τις ενημερωτικές καμπάνιες πληθυσμού και την επιστημονική αντιμετώπιση του θέματος
- τελικά, να βοηθήσει αποτελεσματικά τον ασθενή να κατανοήσει και να μάθει να διαχειρίζεται την κατάστασή του
- να εξοικονομήσει πόρους και απασχόληση ανθρώπινου δυναμικού (απαιτούνται περισσότεροι εργαζόμενοι στην υγεία για να εξετάσουν μια κρίση πανικού ως καρδιακό επεισόδιο ή/και να την περιθάλψουν)
Η έγκαιρη και έγκυρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά ένα άτομο στην ανακούφιση από τα περιστατικά άγχους και να το «σώσει» από έξοδα και πολύτιμο χρόνο στην αναζήτησή του για γιατρούς, φάρμακα και άλλους επαγγελματίες (ή και τσαρλατάνους) στους οποίους θα απευθυνθεί για υποστήριξη και βοήθεια. Προκειμένου το άτομο που υποφέρει να βρει απαντήσεις και εξατομικευμένη θεραπεία για την κατάστασή του, η συνδρομή των ψυχολόγων στις πρώτες εκείνες εξάρσεις άγχους (first point of contact) είναι καθοριστική.
* Η Δέσποινα Λιμνιωτάκη είναι Ψυχολόγος, Συνιδρύτρια και Πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ Κοινωνικής Ωφέλειας The Healing Tree
