Πώς οι διατροφικές μας συνήθειες επηρεάζουν την κατάθλιψη.
Μετά την εμφάνιση της κατάθλιψης, ακολουθεί συχνά η δυσαρέσκεια με την εμφάνισή μας. Ξεκινά συνήθως με τη χαμηλή αυτοπεποίθηση, που είναι ήδη παρούσα κατά την παιδική ηλικία και συχνά με την έλλειψη υποστήριξης από τους γονείς ή ακόμα και την ταπείνωση και την κακοποίηση από εκείνους που θα πρέπει να μας προστατεύουν και να μας γαλουχούν. Αυτοί είναι μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε αρνητική σχέση προς το σώμα και τον εαυτό μας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε αυτο-υποτίμηση και τάσεις αυτοκτονίας.
Η τροφή, τα καύσιμα δηλαδή που χρησιμοποιεί το σώμα μας, διαδραματίζει βασικό ρόλο σε αυτή τη σχέση μυαλού-σώματος. Η διατροφή μας είναι κάτι που μπορούμε σχετικά εύκολα να αλλάξουμε, σε αντίθεση με τα θέματα αυτο-αντίληψης που προκαλούνται από εξωτερικά χαρακτηριστικά του σώματός μας.
Διάφορες μορφές κατάθλιψης συχνά διαγιγνώσκονται μαζί με τις ψυχικές διαταραχές που σχετίζονται με τη διατροφή όπως ανορεξία ή βουλιμία, ως συνοδευτική διάγνωση. Μερικοί καταθλιπτικοί ασθενείς αναπτύσσουν διατροφικές διαταραχές και το αντίστροφο.
Αν και τα σημάδια της παρακολούθησης της κατάθλιψης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θεραπείας σε ανορεκτικούς και βουλιμικούς ασθενείς, δεν είναι κοινή πρακτική να δίνεται προσοχή στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων που πάσχουν από κατάθλιψη, παρ’ όλο που τα πρότυπα των τροφίμων μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε όλες τις φάσεις της κατάθλιψης και ενδέχεται να επηρεάσουν την πορεία της ασθένειας.
Ας ρίξουμε μια ματιά στο πώς μπορούν οι διατροφικές μας συνήθειες να επηρεάσουν την κατάθλιψη και αντιστρόφως, πώς μπορούν τα προβλήματα που σχετίζονται με τη διατροφή να προκαλέσουν κατάθλιψη.
1) Έλλειψη ενέργειας
Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη μπορεί να μην αισθάνονται αρκετή ενέργεια να πάνε για ψώνια και να μαγειρέψουν για τον εαυτό τους. Η διαπροσωπική επικοινωνία είναι επίσης ένα πρόβλημα, το οποίο περιπλέκει σοβαρά την έξοδο για φαγητό. Αν ζουν μόνοι τους ή βρίσκονται σε μια μη ικανοποιητική σχέση, κανείς δεν τους πείθει να φάνε ή δεν νοιάζεται κανείς για το πότε και τί έφαγαν. Επιπλέον, η ασθένεια ή η φαρμακευτική θεραπεία της κατάθλιψης, μπορεί να προκαλέσει την έλλειψη του αισθήματος πείνας ή να μειώσει την όρεξη. Η διαδικασία του φαγητού γίνεται έτσι περισσότερο μια υποχρέωση ή δίνει τη θέση της στην κοινωνική πίεση. Εάν ένα άτομο που πάσχει από αυτό το πρόβλημα δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον κάποια τακτική υπηρεσία παράδοσης τροφίμων, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος το πρόβλημα να επιδεινωθεί. Ο μακροχρόνιος υποσιτισμός οδηγεί σε περαιτέρω μείωση της ψυχικής κατάστασης του ατόμου και προκαλεί ένα φαύλο κύκλο ο οποίος γίνεται όλο και πιο δύσκολος για να ξεφύγει κανείς.
2) «Δεν αξίζω να φάω»
Εάν η κατάσταση της κατάθλιψης προήλθε από την υποτίμηση ή την κατάχρηση, συχνά συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα κατωτερότητας, αναξιότητας και ματαιότητας. Αν κάποιος επανειλημμένα, ακόμα και για χρόνια, ακούει από κοντινούς του ανθρώπους ότι το καλό ή το φαγητό είναι πάρα πολύ ακριβό για αυτούς, ότι δεν το αξίζουν ή να το δεχθούν από άλλους που είναι πιο άξιοι, ενδέχεται να εσωτερικεύουν τα επιχειρήματα και να τα υιοθετήσουν. Μια τέτοια απόρριψη των τροφίμων και άλλων αναγκών της ζωής ή απολαύσεων μπορεί να παραμείνει κρυμμένη κάτω από άλλα προβλήματα υγείας και διαγνώσεις για χρόνια.
3) Το φαγητό ως υποκατάστατο
Αντίθετα, το φαγητό μπορεί μερικές φορές να γίνει η μοναδική πηγή ευχαρίστησης στη θάλασσα της μελαγχολίας. Αν κάποιος αισθάνεται τόσο άσχημα ώστε να μην είναι σε θέση να κάνει κάποιο σπορ, να πάει στον κινηματογράφο ή για ένα ποτό με φίλους, δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι που του απομένουν για να νιώσει κάποια χαρά. Ωστόσο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερφαγία, η οποία σχετίζεται με τα συναισθήματα της αποτυχίας και της απώλειας του ελέγχου πάνω στον εαυτό του και όχι μόνο σε άτομα με διατροφικές διαταραχές. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω συναισθήματα αναξιότητας αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους εαυτούς μας. Αν υποκύψουμε σε αυτή την αντίληψη, αυξάνεται ο φόβος να βγούμε έξω ή να μιλήσουμε σε ανθρώπους, με αποτέλεσμα η ανατροφοδότηση των προβλημάτων με το φαγητό και την κατάθλιψη να συνεχίζεται: τα προβλήματα διατροφής επιδεινώνουν την κατάθλιψη και η κατάθλιψη περιπλέκει την ευκαιρία για μια υγιεινή διατροφή και τις διατροφικές συνήθειες.
Η παράλειψη γευμάτων, η άρνηση της κατανάλωσης τροφής για ο,τιδήποτε εκτός του πιο βασικού και φθηνού φαγητού, η χαμηλή όρεξη ή μια ακατανίκητη επιθυμία για γλυκά τρόφιμα μπορεί να είναι δείκτες ότι κάτι μπορεί να πηγαίνει στραβά και θα πρέπει να γίνουμε ευαίσθητοι σε αυτά τα σημάδια για να είμαστε σε θέση να βοηθήσουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Έχουμε συνηθίσει την αφθονία των τροφίμων και το μικρό κίνδυνο της πείνας. Συνήθως δεν το καταλαβαίνουμε ότι οι άνθρωποι γύρω μας μπορεί να πεινούν, ακόμη κι αν διαθέτουν τα μέσα και τις ευκαιρίες για να φάνε αρκετά. Οι λόγοι μπορεί να βρίσκονται κρυμμένοι στην ψυχή τους και παρ’ όλο που θα φανεί δύσκολο να τους καταλάβουμε, δεν πρέπει να τους παραβλέψουμε.
Πηγή: psychologytoday.com
Συγγραφέας: Petra Starkova
