Ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου με κατάθλιψη πρέπει να εργαστεί πιο σκληρά στρατολογώντας τη βοήθεια πρόσθετων περιοχών του εγκεφάλου για να λειτουργήσει στο ίδιο επίπεδο με έναν άνθρωπο που δεν έχει κατάθλιψη.
Ενώ συχνά συνδυάζουμε την κατάθλιψη με την κακή διάθεση, την κόπωση και τα αισθήματα απελπισίας, είναι λιγότερο γνωστό ότι μερικά άτομα με κατάθλιψη μπορεί να βιώσουν προβλήματα με τη μνήμη τους – όπως να έχουν την αίσθηση ότι ξεχνούν πιο συχνά από ό,τι συνήθως.
Αν και τα προβλήματα μνήμης δε συζητούνται τόσο ευρέως όσο άλλα συμπτώματα, γνωρίζουμε ότι οι γνωστικές διαταραχές είναι συχνές στην κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, έως τρία στα πέντε άτομα με κατάθλιψη μπορεί να τα βιώνουν. Πιστεύεται ότι αυτά τα προβλήματα μνήμης σχετίζονται με τις αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας που συμβαίνουν λόγω της κατάθλιψης.
Τα προβλήματα μνήμης μπορεί να προκύψουν, όταν αρχίσει η κατάθλιψη για πρώτη φορά, και μπορεί να επιμείνουν, ακόμα και όταν τα άλλα συμπτώματα κατάθλιψης έχουν βελτιωθεί. Συνήθως, επηρεάζεται η βραχυπρόθεσμη μνήμη που χρησιμοποιούμε για να θυμόμαστε την εκάστοτε στιγμή – και οι διαταραχές σε αυτή μπορεί να δυσκολέψουν τη συγκέντρωση ή τη λήψη αποφάσεων.
Στην πραγματικότητα, συχνά επηρεάζονται πολλές γνωστικές λειτουργίες, όπως ο χρόνος ανταπόκρισης, η προσοχή και ο προγραμματισμός, η λήψη αποφάσεων και ο συλλογισμός. Η κατάθλιψη καθιστά, επίσης, δύσκολο για τον εγκέφαλό μας να εναλλάσσεται μεταξύ εργασιών και να περιορίζει τις αυθόρμητες αντιδράσεις.
Η σοβαρότητα των διαταραχών της μνήμης διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Ωστόσο, ορισμένες έρευνες δείχνουν, ότι οι γνωστικές διαταραχές τείνουν να είναι λιγότερο σοβαρές στο πρώτο στάδιο της κατάθλιψης, ενώ πιο σοβαρά συμπτώματα κατάθλιψης και επαναλαμβανόμενα επεισόδια χαμηλής διάθεσης εμφανίζουν και πιο σοβαρά προβλήματα μνήμης. Αυτές οι επιπτώσεις στη μνήμη μπορούν να διαρκέσουν ακόμα και όταν πια υπάρχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα κατάθλιψης.
Διαβάστε σχετικά: Αναπολώντας… Όταν δεν θυμόμαστε μέρες αλλά στιγμές
Η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου
Η κατάθλιψη σχετίζεται με εκτεταμένες αλλαγές στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου – συμπεριλαμβανομένου του προμετωπιαίου φλοιού, του ιππόκαμπου και της αμυγδαλής. Όλες αυτές οι περιοχές εμπλέκονται στη γνώση, στην εκτελεστική λειτουργία (όπως ο προγραμματισμός, η λήψη αποφάσεων και η συλλογιστική) και η επεξεργασία συναισθημάτων.
Αυτές οι περιοχές αλληλοσυνδέονται μέσω του νευρικού συστήματος και στέλνουν και λαμβάνουν μηνύματα η μια στην άλλη, οπότε προβλήματα σε μια περιοχή επηρεάζουν και τις άλλες. Και, το νευρικό σύστημα που είναι υπεύθυνο για τη γνώση και την επεξεργασία συναισθημάτων αλληλεπικαλύπτεται με αυτό που ελέγχει τα συστήματα ανταπόκρισης στο άγχος. Έτσι, οι περίοδοι υψηλού στρες μπορούν, επίσης, να επηρεάσουν τη γνωστική λειτουργία και να επιδεινώσουν τη διάθεση.
Οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου, που παρατηρούνται στην κατάθλιψη, μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο πόσο καλά λειτουργεί ο εγκέφαλός μας κατά τη διάρκεια εργασιών μνήμης. Για παράδειγμα, τα άτομα με κατάθλιψη έχουν συχνά μικρότερο ιππόκαμπο και είχαν αυξημένη δραστηριότητα που εκτείνεται από τον προμετωπιαίο φλοιό κατά τη διάρκεια μιας εργασίας μνήμης, στην οποία τους ζητήθηκε να θυμούνται συγκεκριμένα γράμματα.
Αυτό σήμαινε ότι οι εγκέφαλοι των ατόμων με κατάθλιψη έπρεπε να εργαστούν σκληρότερα κατά τη διάρκεια της εργασίας μνήμης, στρατολογώντας τη βοήθεια πρόσθετων περιοχών του εγκεφάλου για να λειτουργήσουν στο ίδιο επίπεδο με τους συμμετέχοντες που δεν είχαν κατάθλιψη.
Τα κυκλώματα που συνδέουν τη γνώση (συμπεριλαμβανομένης της μνήμης) και το συναίσθημα χρησιμοποιούν χημικούς διαβιβαστές – όπως τη σεροτονίνη, την ντοπαμίνη, τη νοραδρεναλίνη και το γλουταμινικό οξύ – που επιτρέπουν στους νευρώνες σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου να επικοινωνούν μεταξύ τους.
Δεδομένου ότι τα συστήματα ανταλλαγής μηνυμάτων του εγκεφάλου αλληλεπιδρούν συνεχώς μεταξύ τους, αλλαγές εντός αυτών σημαίνουν ότι οι νευρώνες μας ενδέχεται να είναι λιγότερο ικανοί να επικοινωνούν μεταξύ τους. Αυτό μπορεί, επίσης, να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας της μνήμης.
Λειτουργική μνήμη
Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει ένα άτομο με κατάθλιψη για να βελτιώσει τη μνήμη του.
Για παράδειγμα, η άσκηση φαίνεται να ωφελεί τη λειτουργική μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας και την προσοχή. Πιστεύεται ότι η άσκηση απελευθερώνει διαβιβαστές του εγκεφάλου (συμπεριλαμβανομένης της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης) και αυξάνει τη δραστηριοποίηση στον φλοιό του εγκεφάλου. Και οι δύο αυξάνουν την ανάπτυξη νέων νευρώνων και την πλαστικότητα του εγκεφάλου (την ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει, να προσαρμόζεται και να αναπτύσσεται). Όλα αυτά είναι σημαντικά για την καλή μνήμη.
Η ψυχοθεραπεία δείχνει, επίσης, αυξημένη δραστηριοποίηση στον προμετωπιαίο φλοιό, η οποία θα μπορούσε να συνδεθεί με τη βελτιωμένη ανταπόκριση και την ευελιξία, και οι δύο σημαντικές πτυχές της γνώσης και της διάθεσης. Προγράμματα γνωστικής εκπαίδευσης – όπως γνωστικές ασκήσεις ή παιχνίδια που συνήθως πραγματοποιούνται στον υπολογιστή – μπορούν ακόμα και να βελτιώσουν τη λειτουργική μνήμη και την προσοχή.
Σε μερικές περιπτώσεις, τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της λειτουργικής μνήμης. Τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα αντικαταθλιπτικά, εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) και αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRI), σχετίζονται, επίσης, με βελτιώσεις στον προγραμματισμό, στη λήψη αποφάσεων και στο συλλογισμό – αν και αυτά τα ευρήματα είναι μικτά και ενδέχεται να μη λειτουργούν το ίδιο καλά για μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους.
Νέες θεραπείες διέγερσης του εγκεφάλου, οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι νευρώνες μπορούν να στέλνουν σήματα, έχουν, επίσης, σχετιστεί με βελτιώσεις στις γνωστικές λειτουργίες.
Τα προβλήματα μνήμης μπορούν να είναι ένα κοινό σύμπτωμα της κατάθλιψης και μπορεί να έχουν σοβαρό αντίκτυπο την καθημερινή μας ζωή, συμπεριλαμβανομένης της καλής απόδοσης στη δουλειά μας και στις σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Για αυτό είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη σας τα προβλήματα μνήμης, μαζί με άλλα βασικά συμπτώματα της κατάθλιψης – όπως κακή διάθεση – ώστε να βελτιώσετε τη θεραπεία και να αποτρέψετε μια υποτροπή.
Πηγή: medicalexpress.com
Απόδοση: Σοφία Ανδριανάκη – Μετάφραση και επιμέλεια ξενόγλωσσων άρθρων
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
