Η πρωινή θλίψη μπορεί να είναι αποτέλεσμα ανθυγιεινών συνηθειών ή ανεπαρκούς ξεκούρασης. Όμως, μπορεί να είναι και σημάδι διαταραχής διάθεσης. Πώς μπορούμε να ξέρουμε τη διαφορά;
Πολλοί άνθρωποι νιώθουν θλίψη νωρίς το πρωί, περισσότερο από κάθε άλλη ώρα της ημέρας. Μερικές φορές το αίσθημα είναι έντονο, και μπορεί να είναι ακόμα και σημάδι σοβαρής κατάθλιψης. Καθώς η μέρα προχωρά, το άτομο αρχίζει να νιώθει καλύτερα. Τη νύχτα, για παράδειγμα, μπορεί να μη νιώθει καθόλου θλίψη.
Αυτή την πρωινή μελαγχολία την αποκαλούν ακόμα και «πρωινή κατάθλιψη» και «ημερήσια διακύμανση διάθεσης». Είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο και διαφορετικό από άλλα είδη κατάθλιψης. Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι ότι εμφανίζεται μόνο τις πρώτες ώρες της ημέρας.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η πρωινή μελαγχολία δεν συνδέεται απευθείας με την κατάθλιψη αλλά είναι συνέπεια άλλων αιτιών. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να μην είναι απλώς ένα περαστικό αίσθημα θλίψης το πρωί αλλά μπορεί να αποτελεί μέρος μιας πιο σοβαρής διαταραχής.
Τι προκαλεί την πρωινή θλίψη;
Σύμφωνα με την επιστήμη, η πρωινή θλίψη οφείλεται βασικά σε τουλάχιστον έναν από τρεις παράγοντες: κατάθλιψη, κακό ύπνο και κατανάλωση αλκοόλ.
Σχετικά με τον πρώτο, η πρωινή θλίψη ή πρωινή κατάθλιψη είναι όταν τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι ισχυρότερα στην αρχή της ημέρας, αμέσως μετά το ξύπνημα. Το άτομο μπορεί να νιώθει έλλειψη ενδιαφέροντος, έλλειψη κινήτρου, και άδειο συναισθηματικά, και αυτά τα συναισθήματα δεν υποχωρούν. Παρ’ ολ’ αυτά, καθώς η μέρα προχωρά, τα συμπτώματα μπορεί να γίνονται λιγότερο έντονα, αν και δεν εξαφανίζονται τελείως.
Ένας άλλος λόγος που μπορεί να νιώθετε πρωινή θλίψη είναι εξαιτίας κακού ύπνου τη νύχτα. Μπορεί να κοιμηθήκατε λίγο, αλλά δεν ήταν αρκετό για να ξεκουραστείτε από την προηγούμενη μέρα. Το δωμάτιό σας μπορεί να μην είναι ιδανικό για καλό ύπνο ή μπορεί να έχετε θέματα υγείας που δεν σας επιτρέπουν να κοιμηθείτε όπως πρέπει. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, είναι πιθανό να νιώθετε απαίσια το πρωί.
Τέλος, το αίσθημα της θλίψης μπορεί να εμφανιστεί όταν έχετε πιει αλκοόλ το προηγούμενο βράδυ πριν πάτε για ύπνο. Αρχικά το αλκοόλ θα έχει ηρεμιστική επίδραση πάνω σας, αλλά αργότερα θα επηρεάσει τον κύκλο του ύπνου σας, διακόπτοντάς τον κατά τη διάρκεια της νύχτας. Επίσης, το αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά το νευρικό σύστημα, και θα νιώσετε αυτή την επίδραση το επόμενο πρωί.
Διαβάστε σχετικά: Tι να κάνετε αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε
Πρωινή κατάθλιψη
Από τα διαφορετικά αίτια της πρωινής θλίψης, το πιο σύνθετο είναι όταν σχετίζεται με κατάθλιψη. Είναι μια κατάσταση που χρειάζεται την προσοχή ειδικού γιατί μπορεί να είναι σημάδι διαταραχής ή το ξεκίνημά της. Τα κύρια συμπτώματα της πρωινής κατάθλιψης είναι τα ακόλουθα:
- Δυσκολεύεσαι να αναπνεύσεις ή να σηκωθείς απ’ το κρεβάτι. Μπορεί να νιώθεις τα βλέφαρά σου βαριά και το σώμα σου ανίκανο να κουνηθεί.
- Δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς ή σηκώνεσαι αρκετές φορές μέσα στη νύχτα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το σώμα σου παράγει περισσότερη κορτιζόλη τη νύχτα, που σημαίνει περισσότερο νυχτερινό άγχος και δυσκολία να ξεκουραστείς.
- Υπερυπνία. Μερικοί νιώθουν την ανάγκη να κοιμούνται παραπάνω απ’ το κανονικό, χωρίς προφανή λόγο. Αυτό μπορεί να είναι σημάδι κατάθλιψης, αν και μπορεί να μην είναι αυτή η αιτία.
- Ακανόνιστες διατροφικές συνήθειες. Το να τρως υπερβολικά πολύ ή πολύ λίγο, ειδικά τη νύχτα, μπορεί να είναι σημάδι ότι η διάθεσή σου δεν είναι όπως θα έπρεπε.
- Έλλειψη συγκέντρωσης. Μπορεί να δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς στις καθημερινές δραστηριότητές σου και να προσπαθείς να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα, ή ίσως έχεις πρόβλημα να ολοκληρώσεις αυτά που ξεκίνησες, ακόμα και όταν πρόκειται για απλές εργασίες.
- Ευερεθιστότητα ή αίσθηση απογοήτευσης. Αυτά τα συναισθήματα είναι πιο έντονα το πρωί αλλά μπορεί να διαρκέσουν όλη μέρα, αν και πιθανότατα θα είναι πιο ήπια.
- Έλλειψη ενδιαφέροντος για τα πράγματα που συνήθως σου αρέσει να κάνεις, και αίσθημα κενού.
Τι μπορείς να κάνεις;
Αν αυτό το αίσθημα της πρωινής θλίψης είναι πολύ έντονο ή συχνό, μπορεί να βοηθήσει να δεις έναν ειδικό. Ένας στους πέντε ανθρώπους με κατάθλιψη έχουν και κάποιου είδους διαταραχή ύπνου. Μπορεί να μάθεις και για κάποιο άλλο θέμα υγείας που επηρεάζει τον ύπνο σου.
Η βραδινή εργασία, ειδικά αν περιλαμβάνει πολύ στρες, μπορεί να προκαλέσει πρωινή θλίψη. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να καταπονείς το σώμα και το μυαλό σου και αυτό προκαλεί μια ανισορροπία που εκδηλώνεται ως θλίψη το πρωί.
Αν κάτι σε ανησυχεί ή αν νιώθεις συνέχεια έλλειψη ενδιαφέροντος ή απελπισία, μπορεί να χρειάζεσαι ψυχολογική βοήθεια. Και όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο. Εκτός από αυτές τις προτάσεις, καλό είναι να καλλιεργήσεις καλές συνήθειες ύπνου, όπως το να κοιμάσαι και να ξυπνάς την ίδια ώρα κάθε μέρα. Αυτό θα σε βοηθήσει και να ξεκουράζεσαι καλύτερα.
Βιβλιογραφία: Salguero Noguera, J. M., & Iruarrizaga Díez, I. (2006). Relaciones entre inteligencia emocional percibida y emocionalidad negativa: ansiedad, ira y tristeza/depresión. Ansiedad estrés, 207-221.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
