Έξι είναι οι προγνωστικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της ποσότητας λιθίου που απαιτείται για τη θεραπεία ασθενών με διπολική διαταραχή, σύμφωνα με μια μεγάλη μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του Ινστιτούτου Karolinska στη Σουηδία.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet Psychiatry, εντοπίζει επίσης γενετικούς δείκτες που φαίνεται να επηρεάζουν την ταχύτητα με την οποία το σώμα αποβάλλει το λίθιο από το σύστημα του.
Το μοντέλο μας θα μπορούσε ήδη να χρησιμοποιείται για να προβλέψει την ποσότητα του λιθίου που θα χρειαστεί ένας ασθενής με διπολική διαταραχή. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον πολύτιμο χρόνο που ξοδεύεται για την εύρεση της σωστής δόσης για κάθε ασθενή, ενδεχομένως με σωτήρια επίδραση, λέει ο Μάρτιν Σάλινγκ, καθηγητής στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής και Χειρουργικής του Ινστιτούτου Karolinska (the Department of Molecular Medicine and Surgery, Karolinska Institutet) και κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Το λίθιο είναι μια από τις πιο σημαντικές θεραπείες για ασθενείς με διπολική διαταραχή, μια ψυχική διαταραχή που έχει συνδεθεί με αυξημένη αυτοκτονικότητα. Η χημική ουσία λειτουργεί ως σταθεροποιητής της διάθεσης και μειώνει τα επεισόδια κατάθλιψης και μανίας. Η ποσότητα που απαιτείται ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ατόμων και η εύρεση της σωστής δόσης για κάθε ασθενή είναι ουσιώδης, καθώς η υπερβολική ποσότητα μπορεί να είναι τοξική ενώ η πολύ μικρή να είναι αναποτελεσματική.
Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος παρενεργειών, οι γιατροί τείνουν να ξεκινούν τη θεραπεία σε χαμηλές δόσεις που αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου, που σημαίνει ότι μπορεί να περάσουν μήνες μέχρι η θεραπεία να εμφανίσει αποτέλεσμα.
Για να ξεπεραστεί αυτό, οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και καιρό να βρουν ένα μοντέλο που θα μπορούσε να προβλέψει την απόκριση της δόσης σε μεμονωμένους ασθενείς. Προηγούμενες μελέτες, έχουν εντοπίσει δείκτες όπως η ηλικία, το φύλο και η νεφρική λειτουργία ως πιθανούς προγνωστικούς παράγοντες της ταχύτητας με την οποία το σώμα αποβάλλει το λίθιο από το σύστημά του (κάθαρση λιθίου), που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της ποσότητας που απαιτείται σε καθημερινή βάση. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες έχουν περιοριστεί εξαιτίας της χρήσης δειγμάτων μικρού μεγέθους.
Διαβάστε σχετικά: Διπολική Διαταραχή: Τι είναι;
Στην τρέχουσα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν ηλεκτρονικά αρχεία υγείας και δεδομένα μητρώου από συνολικά 2.357 ασθενείς με διπολική διαταραχή, που μπορεί να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος για αυτού του είδους τη μελέτη μέχρι σήμερα. Συμπεριλήφθηκαν άνδρες και γυναίκες ηλικίας 17 έως 89 ετών, κυρίως ευρωπαϊκής καταγωγής.
Η μελέτη βρήκε συσχετίσεις μεταξύ της ταχύτητας κάθαρσης λιθίου και της ηλικίας, του φύλου, της νεφρικής λειτουργίας (μετρούμενης από τον εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης – eGFR), των συγκεντρώσεων λιθίου στον ορό και της φαρμακευτικής αγωγής με διουρητικά και ουσίες που στοχεύουν το σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης (RAAS), γεγονός που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της υπέρτασης και άλλων καταστάσεων.
Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι, οι ηλικιωμένοι ασθενείς, οι γυναίκες, οι ασθενείς με μειωμένη νεφρική λειτουργία και όσοι λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, απαιτούν χαμηλότερες δόσεις λιθίου. Είναι ενδιαφέρον, ότι ανακαλύψαμε επίσης ότι η ποσότητα λιθίου που λαμβάνεται και οι συγκεντρώσεις λιθίου στο αίμα δεν φαίνεται να είναι πλήρως ανάλογες, το οποίο έρχεται σε κάποιο βαθμό σε αντίθεση με την τρέχουσα σκέψη.
Το μοντέλο μας που βασίζεται σε αυτούς τους προγνωστικούς παράγοντες, εξήγησε περίπου το 50-60% της διακύμανσης στην κάθαρση του λιθίου, γεγονός που το καθιστά καλύτερο από τα προηγούμενα μοντέλα και θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στη λήψη της απόφασης για θεραπεία, λέει ο Βίνσεντ Μιλισε, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής και Χειρουργικής του Ινστιτούτου Καρολίνσκα και ειδικευθείς στη ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής της Βιέννης.
Η μελέτη, βρήκε επίσης συσχετίσεις μεταξύ μιας χαμηλότερης κάθαρσης λιθίου και ενός γενετικού μέρους στο χρωμόσωμα 11 και θα μπορούσε επίσης να δείξει ότι γενετικές παραλλαγές που επηρεάζουν το ΔΜΣ (Δείκτη Μάζας Σώματος) και τη νεφρική λειτουργία συσχετίζονται με την κάθαρση λιθίου. Παρόλο που η προσθήκη των γενετικών δεικτών βελτίωσε οριακά μόνο την προγνωστική ικανότητα του μοντέλου, οι ερευνητές λένε ότι ανοίγει την ευκαιρία εξατομικευμένης ιατρικής στη θεραπεία λιθίου στο μέλλον.
Στη συνέχεια, θα δοκιμάσουμε το μοντέλο μας σε μια κλινική δοκιμή για να δούμε αν μπορεί να μειώσει τον χρόνο που απαιτείται για να βρεθεί η σωστή ποσότητα λιθίου για κάθε ασθενή, λέει ο Μάρτιν Σάλινγκ. Εάν το αποτέλεσμα είναι θετικό, θα αναπτύξουμε μια ψηφιακή εφαρμογή που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από ψυχιάτρους στο μέλλον για να βοηθήσει στην εκτίμηση της δόσης λιθίου για ασθενείς με διπολική διαταραχή.
Απόδοση: Μαρία Φωτεινή Σκούπρα – Ψυχολόγος, Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεύτρια
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
