Η νέα έρευνα συνδέει τα υπερφαγικά επεισόδια με τη διαμόρφωση μίας συνήθειας στον εγκέφαλο.
Οι συνήθειες είναι σαν συντομεύσεις για τον εγκέφαλό μας. Μόλις διαμορφώσουμε μια συνήθεια π.χ. να βάζουμε τη ζώνη ασφαλείας κάθε φορά που μπαίνουμε στο αυτοκίνητο – η συμπεριφορά γίνεται σχεδόν αυτόματη στο σωστό πλαίσιο. Αλλά ο σχηματισμός συνήθειας δεν είναι πάντα ευεργετικός. Το ίδιο νευρωνικό κύκλωμα που μας βοηθά να δένουμε τη ζώνη μας κρύβεται πίσω από τις διατροφικές διαταραχές, σύμφωνα με μια νέα μελέτη από ερευνητές του Stanford Medicine και συνεργάτες τους.
Οι ερευνητές χρησιμοποιώντας εγκεφαλική απεικόνιση είδαν διαφορές στο νευρωνικό κύκλωμα που προάγει τον σχηματισμό συνήθειας σε άτομα με διαταραχές υπερφαγίας, οι οποίες περιλαμβάνουν την κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι διαφορές ήταν πιο έντονες σε άτομα με πιο σοβαρές διαταραχές. Το γεγονός ότι αυτά τα επεισόδια έχουν γίνει συνήθεια λένε οι ερευνητές, θα μπορούσε να είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίον είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Μια συνήθεια είναι μια μαθημένη συσχέτιση. Ίσως αρχικά η συμπεριφορά ξεκίνησε για την επίτευξη ενός στόχου, αλλά τελικά την έχεις κάνει τόσες πολλές φορές που κάνεις την πράξη χωρίς να σκέφτεσαι το αποτέλεσμα, δήλωσαν οι ερευνητές. Μας ενδιέφερε αν ο σχηματισμός συνήθειας στον εγκέφαλο μπορεί να εμπλέκεται σε μια περίπλοκη συμπεριφορά όπως η υπερφαγία, υποστηρίζουν.
Παρακολούθηση της συνήθειας
Τα υπερφαγικά επεισόδια φαίνεται να έχουν τα χαρακτηριστικά των συνηθειών. Μπορούν να πυροδοτηθούν από το πλαίσιο, είτε εξωτερικό, όπως η μυρωδιά του φαγητού ή μια δελεαστική διαφήμιση, είτε εσωτερικό, όπως συναισθήματα θλίψης ή απογοήτευσης. Τα άτομα με αυτές τις διαταραχές αναφέρουν επίσης ότι αισθάνονται απώλεια ελέγχου της συμπεριφοράς, κάτι που συμβαίνει σε δυσπροσαρμοστικές συνήθειες που κυμαίνονται από το δάγκωμα των νυχιών μέχρι τον εθισμό στα ναρκωτικά.
Δεν ήταν γνωστό, ωστόσο, αν οι διαταραχές αυτές προέρχονταν από το νευρωνικό κύκλωμα των συνηθειών.
Για να το ανακαλύψουν, οι ερευνητές ανέλυσαν αρχικά μαγνητικές τομογραφίες από το Human Connectome Project, ένα εγχείρημα μεγάλης κλίμακας, που χρηματοδοτείται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, για τη χαρτογράφηση των εγκεφαλικών κυκλωμάτων που διέπουν τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Επικεντρώθηκαν σε μια περιοχή που ονομάζεται ραβδωτό σώμα, η οποία είχε προηγουμένως εμπλακεί στις συνήθειες και σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του ραβδωτού σώματος που ονομάζεται sensorimotor putamen, το οποίο συνδέεται με περιοχές του εγκεφάλου που διέπουν την αίσθηση και την κίνηση. Με βάση αυτές τις συνδέσεις, υπέθεσαν ότι το sensorimotor putamen θα ήταν το κλειδί για τη συνηθισμένη συμπεριφορά.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα fMRI, η οποία μετρά την εγκεφαλική δραστηριότητα, από 34 άτομα που είχαν διαγνωστεί με διαταραχή υπερφαγίας και από 22 υγιή άτομα στην ομάδα ελέγχου. Όλες οι συμμετέχουσες ήταν γυναίκες και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τη συχνότητα των υπερφαγικών επεισοδίων τους και το κατά πόσον καθοδηγούνταν από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες.
Σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, τα άτομα με διαταραχές υπερφαγίας είχαν αξιοσημείωτες διαφορές στις νευρωνικές συνδέσεις του sensorimotor putamen με διάφορες περιοχές του εγκεφάλου – επιβεβαιώνοντας την υπόθεση των ερευνητών. Είχαν ισχυρότερες συνδέσεις με τον κινητικό φλοιό, ο οποίος εμπλέκεται στην κίνηση και τον κογχομετωπιαίο φλοιό, που εμπλέκεται στην αξιολόγηση της αξίας της ανταμοιβής, όπως το πόσο καλή είναι η γεύση ενός φαγητού. Είχαν ασθενέστερες συνδέσεις με τον πρόσθιο φλοιό του φλοιού του εγκεφάλου, ο οποίος ρυθμίζει τον αυτοέλεγχο.
Η έκταση των αποκλίσεων αντανακλούσε τη σοβαρότητα της διαταραχής τους, ανεξάρτητα από το αν τα επεισόδια ήταν εξωτερικά ή εσωτερικά καθοδηγούμενα.
Πιθανώς, υπάρχει κάποια απώλεια της αυτορρύθμισης αυτής της συμπεριφοράς, δήλωσαν οι ερευνητές. Ταυτόχρονα, υπάρχει αυξημένη ισχύς των κυκλωμάτων που εμπλέκονται στην κινητική συμπεριφορά της αδηφαγίας.
Διαβάστε σχετικά: Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας: Όταν το φαγητό γίνεται καταφύγιο του πληγωμένου μας εγωϊσμού
Διακόπτοντας τις κακές συνήθειες
Περαιτέρω απεικονιστικές μελέτες αποκάλυψαν ότι οι ασθενείς με πιο τροποποιημένα κυκλώματα συνήθειας είχαν επίσης λιγότερη δέσμευση ντοπαμίνης ή ευαισθησία στη ντοπαμίνη σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου. Αυτό υποδηλώνει έναν μηχανισμό που υποκρύπτει αυτές τις ανωμαλίες: Το sensorimotor putamen χρησιμοποιεί την ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή, για να επικοινωνήσει με τον φλοιό, οπότε οι αλλαγές στην ευαισθησία της ντοπαμίνης μπορούν να μεταβάλλουν αυτές τις συνδέσεις. Και η μειωμένη ευαισθησία στη ντοπαμίνη μπορεί να προκύψει από παρατεταμένα υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης κατά την επανειλημμένη έκθεση σε ανταμείβοντας ερεθίσματα.
Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι όσο μεγαλύτερη έκθεση σε ντοπαμίνη είχαν αυτοί οι ασθενείς στο πλαίσιο της υπερφαγίας, τόσο περισσότερο αλλοιώνεται η συνολική συνδεσιμότητα του κυκλώματος συνήθειας, δήλωσε.
Είναι πιθανό ότι το κύκλωμα συνήθειας αποτελεί επίσης παράγοντα στον εθισμό και σε άλλες ψυχιατρικές διαταραχές. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι νευρωνικές συνδέσεις παρεκκλίνουν σε αυτές τις καταστάσεις θα μπορούσε να καθοδηγήσει στοχευμένες θεραπείες, όπως η βαθιά εγκεφαλική διέγερση, η οποία χρησιμοποιεί ηλεκτρικά ρεύματα που εφαρμόζονται στον εγκέφαλο για να μεταβάλλουν τη νευρωνική δραστηριότητα.
Οι ερευνητές ολοκληρώνουν: Νομίζουμε ότι υπάρχει κάποιο ψυχικό όφελος για τους ασθενείς από τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουν αυτές τις συμπεριφορές ως ριζωμένες στη συνήθεια. Οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι σφάλμα της προσωπικότητάς τους. Σχετίζονται με φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλο.
Έρευνα: Allan R. Wang et al, Human habit neural circuitry may be perturbed in eating disorders, Science Translational Medicine (2023). DOI: 10.1126/scitranslmed.abo4919
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
