Η ανακάλυψη του συνδρόμου Αsperger χρονολογείται στο 1944. Ο Αυστριακός παιδίατρος Hans Asperger, περιέγραψε το σύνδρομο όταν θεράπευε 4 αγόρια με παρόμοια συμπτώματα.
Αλλά τα γραπτά του παρέμειναν σχετικά άγνωστα μέχρι το 1981. Εκείνη την εποχή, η Αγγλίδα γιατρός Lorna Wing δημοσίευσε μελέτες περιστατικών που αφορούσαν παιδιά που έδειχναν τα ίδια σημάδια.
Το 1992 το σύνδρομο Asperger έγινε πλέον μια επίσημη διάγνωση στη Διεθνή Ταξινόμηση των Νόσων (ICD-10). Δύο χρόνια μετά, εισήχθη σαν επίσημη, πάλι, διάγνωση στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (DSM–IV).
Το σύνδρομο Asperger είναι μια διαταραχή της ανάπτυξης. Άτομα με σύνδρομο Asperger δεν έχουν γνωστικά ή γλωσσικά ελλείμματα (σε περίπτωση που έχουν, τότε η διάγνωση που τίθεται είναι ο αυτισμός). Έχουν όμως δυσκολία στην αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και στο σχετίζεσθαι. Οι διάφοροι κοινωνικοί κώδικες και η έκφραση των συναισθημάτων τους δημιουργούν αναστάτωση.
Αποκωδικοποιώντας το σύνδρομο Asperger
Επίσης, πολλές φορές μετακινούνται από το ένα άκρο του φάσματος στο άλλο. “Είτε είναι λάτρεις της τάξης και της σειράς και όταν τα πράγματα δεν κυλούν με τον τρόπο που περίμεναν αναστατώνονται πολύ, είτε η καθημερινότητά τους χαρακτηρίζεται από μια ‘αταξία’ και δυσκολεύονται πολύ με τις καθημερινές τους ευθύνες“, υποστηρίζει η ψυχολόγος PhD, Valerie Gaus.
Τα κοινωνικά ελλείμματα μπορούν να προκαλέσουν έντονη ανησυχία στα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο, λέει η Gaus. Κι αυτό συμβαίνει λόγω της “έλλειψης κατανόησης των άγραφων κανόνων που διαποτίζουν τις κοινωνικές επαφές”. Η Gaus ισχυρίζεται ότι έχει ακούσει διάφορα σενάρια όπου η αστυνομία είχε συλλάβει, κατά καιρούς, για ανάκριση ορισμένα άτομα με σύνδρομο Asperger, τα οποία λόγω του ότι δεν ήξεραν πώς να συμπεριφερθούν, φάνηκαν ύποπτα ή εχθρικά.
Οι ασθενείς με το σύνδρομο Asperger, επισκέπτονται συνήθως την Gaus για έναν ή δύο λόγους: για να τους βοηθήσει να ανταποκριθούν στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις (σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και το να βελτιώσουν τη σχέση τους με τον/την σύζυγο, τους συναδέλφους ή την οικογένεια ή να βρουν έναν/μια ρομαντικό/ή σύντροφο ή και φίλους) ή για να οργανώσουν και να διαχειριστούν αποτελεσματικά το χρόνο τους.
Η Gaus δε θεωρεί το σύνδρομο Asperger σαn μια νόσο. Αντιθέτως, πιστεύει ότι είναι “ένας μοναδικός τρόπος να επεξεργάζεσαι πληροφορίες”, που δε δημιουργεί αδυναμίες, αλλά “δυνάμεις που μπορούν να σε οδηγήσουν στην επιτυχία”. Για παράδειγμα, ένα άτομο με σύνδρομο Asperger μπορεί να είναι “ένας εξαιρετικός στοχαστής και φιλόσοφος”, κάτι που δυσχεραίνει την “αλληλεπίδρασή του με τους άλλους, αλλά μπορεί να τον κάνει έναν επιτυχημένο μηχανικό“, σημειώνει η ψυχολόγος.
Όταν επομένως εργάζεται με τους ασθενείς, ο στόχος της Gaus δεν είναι να εξαλείψει το σύνδρομο Asperger διότι “αυτό αποτελεί το είναι τους, αυτό που τους έκανε ό,τι είναι σήμερα”, υποστηρίζει. Ο στόχος της θεραπείας είναι να αναγνωρίσει ποια από τα συμπτώματα του συνδρόμου προκαλούν άγχος στον ασθενή και να τον βοηθήσει να το διαχειριστεί και εν τέλει να το αποβάλλει.
Mύθοι και αλήθειες για το σύνδρομο Αsperger
Το σύνδρομο Asperger έχει απασχολήσει αρκετά τους ειδικούς τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα πολλοί μύθοι γύρω από αυτό. Παρακάτω, η Gaus σας βοηθά να απομυθοποιήσετε 6 από αυτούς.
1. Μύθος: Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger θα μεγαλώσουν και θα θεραπευθούν από αυτό.
Αλήθεια: όπως και στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/ή χωρίς υπερκινητικότητα, επικρατεί ένας μύθος ότι το σύνδρομο Asperger είναι μια διαταραχή αυστηρά της παιδικής ηλικίας που εξαφανίζεται μετά την πρώιμη ενηλικίωση. Το σύνδρομο Asperger είναι μια διαχρονική συνθήκη. Βελτιώνονται αρκετά συμπτώματα με τη θεραπεία, αλλά ποτέ δεν εκλείπει ο πυρήνας του συνδρόμου. Βελτιώνεται όμως σε σημαντικό βαθμό η λειτουργικότητα των ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα.
2. Μύθος: οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger δεν παντρεύονται.
Αλήθεια: ακόμα και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποκύπτουν σ αυτόν τον μύθο. Η αλήθεια είναι ότι κάποιοι ενήλικες όντως παντρεύονται κ δημιουργούν οικογένεια — η Gaus έχει εργαστεί με αρκετούς — και μερικοί βέβαια δεν είχαν ποτέ μια ρομαντική σχέση. Σύμφωνα με την Gaus, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται το σύνδρομο Asperger.
“Δεν υπάρχει ένα μόνο προφίλ που θα μπορούσα να περιγράψω, διότι η προσωπικότητα επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται ένας άνθρωπος.” Κάποιοι άνθρωποι με σύνδρομο Asperger είναι πολύ ντροπαλοί, ενώ άλλοι είναι “πολυλογάδες.” Η συννοσηρότητα αποτελεί μια άλλη αιτία για την οποία οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους. Η Gaus βλέπει συχνά ασθενείς με αγχώδεις διαταραχές ή διαταραχές της διάθεσης. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει κανείς πώς ήταν το άτομο αυτό πριν ξεκινήσει η συνυπάρχουσα διαταραχή.
3. Μύθος: Οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger έχουν κοινωνική φοβία.
Αλήθεια: ενώ οι ενήλικες με το σύνδρομο αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δεν έχουν κοινωνική φοβία. Η Gaus σημειώνει ότι οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες να αλληλεπιδράσουν και να επικοινωνήσουν με τους άλλους, αλλά φοβούνται να τις χρησιμοποιήσουν. Με άλλα λόγια, είναι “κοινωνικά δεξιοτέχνες αλλά έχουν μια παραμορφωμένη αντίληψη ότι οι σχέσεις τους δε θα έχουν καλά αποτελέσματα”.
Επομένως, για τα άτομα με σύνδρομο Asperger το να αποφύγουν τις κοινωνικές επαφές τους προφυλάσσει περισσότερο, σύμφωνα με την ψυχολόγο Gaus. “Γνωρίζουν καλά ότι δεν μπορούν να ‘διαβάσουν’ τα κοινωνικά σήματα ή να δώσουν τις κατάλληλες απαντήσεις. Επίσης, έκαναν λάθη στο παρελθόν και βίωσαν την απόρριψη”, προσθέτει.
4. Μύθος: οι ενήλικες με το σύνδρομο Asperger είναι σε απόσταση και δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους.
Αλήθεια: “Πολλοί άνθρωποι που συναντώ ενδιαφέρονται πολύ να έχουν άλλους ανθρώπους κοντά τους”, λέει η Gaus. “Μερικοί νιώθουν ακόμα και απογοήτευση που δεν έχουν καταφέρει να σχετιστούν με άλλους”, προσθέτει. Αλλά ορισμένες φορές, τα ελλείμματα των κοινωνικών δεξιοτήτων τους κάνουν να δείχνουν ότι δε νοιάζονται, κάτι που δεν ισχύει.
Αυτό συμβαίνει διότι τα άτομα με σύνδρομο Asperger δε μεταφράζουν σωστά τους κοινωνικούς κώδικες, δεν ξέρουν πότε να σταματήσουν να μιλούν για τον εαυτό τους και ίσως δεν αντιλαμβάνονται ότι οι άλλοι έχουν διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα. Ή απλά δε διαθέτουν ένα ρεπερτόριο απαντήσεων.
Η Gaus έδωσε το παράδειγμα ενός συναδέλφου της ο οποίος είπε σε κάποιον με σύνδρομο Asperger ότι πέθανε η γάτα του και αυτός απλά τον προσπέρασε και προχώρησε. Φυσικά, αυτή η συμπεριφορά φαίνεται αρχικά απίστευτα αναίσθητη. Όμως, “ο άνθρωπος αυτός όντως ενδιαφέρθηκε , αλλά δεν ήξερε τι να πει και πώς να το χειριστεί όλο αυτό”.
5. Μύθος : Δεν έχουν βλεμματική επαφή.
Αλήθεια : Η Gaus εξιστορεί πώς μια φορά ένας ψυχίατρος αναρωτήθηκε αν ο ασθενής του όντως έπασχε από το σύνδρομο Asperger λόγω του ότι τον κοίταζε κατάματα. “Πολλοί πράγματι έχουν βλεμματική επαφή, αλλά ίσως γίνεται με έναν πιο επίπεδο και ασυνήθιστο τρόπο”, μας λέει.
6. Μύθος: Δεν έχουν ενσυναίσθηση.
Αλήθεια: “Η ενσυναίσθηση είναι μια περίπλοκη έννοια”, δηλώνει η Gaus. Κάποιοι ερευνητές έχουν διαχωρίσει την ενσυναίσθηση σε 2 εκφάνσεις: την “γνωστική ενσυναίσθηση” και την “συναισθηματική ενσυναίσθηση”. Οι άνθρωποι που πάσχουν από σύνδρομο Asperger μειονεκτούν στη γνωστική ενσυναίσθηση, αλλά δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα με τη συναισθηματική ενσυναίσθηση, προσθέτει.
Ας πάρουμε το παραπάνω παράδειγμα. Το άτομο με το σύνδρομο Asperger δεν είναι ικανό να συμπεράνει εκείνη τη στιγμή ότι ο συνάδελφος μου είναι πολύ λυπημένος που έχασε τη γάτα του. Μπορεί βέβαια να το συνειδητοποιήσει μετά από ώρες, όταν πια θα έχει επιστρέψει σπίτι, “αλλά όταν μάθει ότι ο άλλος είναι λυπημένος, είναι ικανός να αισθανθεί τη λύπη αυτή χωρίς καμία δυσκολία, ίσως ακόμα και με μεγαλύτερη ένταση από ό,τι ένας τυπικός άνθρωπος”, λέει η ψυχολόγος. Με άλλα λόγια, “τα άτομα με σύνδρομο Asperger δυσκολεύονται να εκφράσουν την ενσυναίσθηση με έναν συμβατικό τρόπο. Αυτό αποτελεί πρόβλημα επικοινωνίας και όχι ενσυναίσθησης”, συμπληρώνει η Gaus.
Πηγή: psychcentral
Aπόδοση: Ίριδα Παναγιωτοπούλου, Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός
