Πολλοί από εμάς μπορεί να ανακαλύψουμε ότι έχουμε αποκτήσει πάρα πολλά πράγματα που γεμίζουν τους χώρους διαβίωσής μας, αλλά αρνούμαστε να αποχωριστούμε πράγματα «σε περίπτωση που μπορεί να τα χρειαστούμε».
Αν και το να έχουμε πολλά πράγματα είναι κάτι με το οποίο πολλοί από εμάς μπορούμε να σχετιστούμε, για μερικούς ανθρώπους, μια επίμονη δυσκολία αποχωρισμού με τα υπάρχοντα μπορεί να γίνει πρόβλημα. Αυτή είναι η λεγόμενη αποθησαύριση ή συσσώρευση αντικειμένων. Και όταν αυτές οι τάσεις βλάπτουν σημαντικά την ποιότητα ζωής κάποιου, αυτό οδηγεί σε μια κατάσταση που ονομάζεται «διαταραχή αποθησαυρισμού».
Περιέργως, η κατανόηση του πώς εκδηλώνεται η αποθησαύριση και πώς σχετίζεται με άλλες δυσκολίες στην καθημερινή ζωή, δεν είχε λάβει ιδιαίτερη προσοχή μέχρι πρόσφατα. Μόλις το 2013 αναγνωρίστηκε επίσημα η διαταραχή αποθησαυρισμού στο DSM-5 (εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας για την αξιολόγηση και τη διάγνωση καταστάσεων ψυχικής υγείας) και συμφωνήθηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά της.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, βρέθηκε πως τα άτομα με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) έχουν σημαντικά υψηλότερη συχνότητα συμπτωμάτων συσσώρευσης σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Αυτό δείχνει ότι η συσσώρευση θα πρέπει να αξιολογείται τακτικά σε άτομα με ΔΕΠΥ.
Η διαταραχή αποθησαυρισμού χαρακτηρίζεται από επίμονες δυσκολίες στην απόρριψη αντικειμένων, ανεξάρτητα από την πραγματική τους αξία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική συσσώρευση περιουσιακών στοιχείων που δημιουργούν ακαταστασία στους χώρους διαβίωσης και θέτουν σε κίνδυνο τη χρήση για την οποία προορίζονται. Η διαταραχή αποθησαυρισμού οδηγεί σε μεγάλη αγωνία και προβλήματα στην κοινωνικοποίηση, την εργασία και άλλους τομείς της καθημερινής λειτουργίας.
Είναι γνωστό ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα αποθησαυρισμού συχνά αναφέρουν προβλήματα προσοχής, με πολλούς να πιστεύουν ότι θα έπρεπε να έχουν λάβει διάγνωση ΔΕΠ-Υ. Πράγματι, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα με διαταραχή αποθησαυρισμού αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα προσοχής, σε σύγκριση με άλλα.
Η ΔΕΠ-Υ είναι μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση, με ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της να είναι τα προβλήματα με την προσοχή. Η «απροσεξία» περιλαμβάνει ζητήματα συγκέντρωσης, αλλά και σημαντικές δυσκολίες οργάνωσης, λήθη, αναβλητικότητα και εύκολη απόσπαση της προσοχής, σε βαθμό που βλάπτει την καθημερινή λειτουργία.
Εάν υπάρχει σχέση μεταξύ αποθησαυρισμού και απροσεξίας, τότε τι γίνεται με τα άτομα με ΔΕΠΥ; Έχουν περισσότερα προβλήματα αποθησαυρισμού από τους περισσότερους;
Διαβάστε σχετικά: Οι μεγαλύτεροι μύθοι για τη ΔΕΠΥ
Η μελέτη
Στη μελέτη ζητήθηκε από όλους τους ασθενείς μιας κλινικής για ΔΕΠ-Υ ενηλίκων στο Ηνωμένο Βασίλειο, να συμπληρώσουν μια σειρά ερωτηματολογίων σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές τους, συμπεριλαμβανομένης της συσσώρευσης αντικειμένων. 88 άτομα συμμετείχαν, το ένα τρίτο των ασθενών. Μια ομάδα ελέγχου με παρόμοια χαρακτηριστικά ηλικίας, φύλου και εκπαίδευσης που δεν είχε ΔΕΠ-Υ απάντησε στις ίδιες ερωτήσεις.
Χρησιμοποιώντας τρία διαφορετικά ερωτηματολόγια, εφαρμόστηκαν κατώτατα όρια που είχαν καθοριστεί προηγουμένως από ερευνητές και κλινικούς γιατρούς για να υποδειχθεί η διαταραχή αποθησαυρισμού. Περίπου το 20% των συμμετεχόντων με ΔΕΠ-Υ ανέφεραν κλινικά σημαντικά συμπτώματα συσσώρευσης, έναντι του 2% στην ομάδα σύγκρισης (κοντά στον επιπολασμό 2,5% της διαταραχής αποθησαυρισμού στον πληθυσμό).
Η αποθησαύριση ήταν περίπου το ίδιο συχνή και στα δύο φύλα, σε ασθενείς που εμφάνιζαν συμπτώματα συσσώρευσης, με μέσο όρο ηλικίας τα 30 έτη. Η κλινικά σημαντική συσσώρευση σε ασθενείς με ΔΕΠ-Υ συσχετίστηκε με χαμηλότερη ποιότητα ζωής και υψηλότερη κατάθλιψη και άγχος.
Ακόμη και τα άτομα με ΔΕΠ-Υ που σημείωσαν βαθμολογία κάτω από το όριο για τη διαταραχή αποθησαύρισης, ανέφεραν μεγαλύτερα προβλήματα με τη συσσώρευση αντικειμένων, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, όσοι είχαν πιο σοβαρά προβλήματα προσοχής ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν πιο μεγαλύτερα προβλήματα με τη συσσώρευση.
Ακόμα κι αν δεν πάσχουν ούτε από ΔΕΠ-Υ ούτε από διαταραχή αποθησαυρισμού, πολλοί άνθρωποι θα σχετίζονται με τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν αυτές τις καταστάσεις, αποδεικνύοντας ότι τα συμπτώματα εντοπίζονται στον γενικό πληθυσμό. Ως εκ τούτου, επαναλήφθηκε η μελέτη διαδικτυακά σε 220 συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο, διαπιστώνοντας αυτή τη φορά ότι το 3,6% σημείωσε βαθμολογία πάνω από το όριο και ότι υπήρχε και πάλι ισχυρή σύνδεση μεταξύ της απροσεξίας και της συσσώρευσης.
Τα ευρήματα από τη μελέτη, η οποία είναι η πρώτη που εξετάζει τη συσσώρευση σε ενήλικες ασθενείς με ΔΕΠ-Υ, υποδηλώνουν ότι τα άτομα με ΔΕΠ-Υ θα πρέπει να αξιολογούνται τακτικά για συμπτώματα συσσώρευσης αντικειμένων – ιδιαίτερα δεδομένης της περιορισμένης επίγνωσης σχετικά με τυχόν βλάβες που σχετίζονται με τη συσσώρευση. Ενώ οι ασθενείς δεν εμφάνισαν αυθόρμητα ζητήματα που σχετίζονται με τη συσσώρευση στην κλινική, τα ενέκριναν και τα αποδέχτηκαν όταν αναφέρθηκαν ρητά στη μελέτη μας.
Ερευνητικά κενά
Ένας περιορισμός της μελέτης είναι ότι τα συμπτώματα αποθησαυρισμού διερευνήθηκαν με αυτοαναφερόμενα ερωτηματολόγια. Μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να επαναλάβουν τα ευρήματα με εκπαιδευμένο κλινικό προσωπικό που αξιολογεί τη συσσώρευση αντικειμένων μέσω συνεντεύξεων. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει επίσης να διερευνήσει γιατί υπάρχει αυτή η συσχέτιση μεταξύ της ΔΕΠΥ και της διαταραχής συσσώρευσης.
Γενικότερα, μια πρόκληση για την κατανόηση του αποθησαυρισμού και την παροχή αποτελεσματικής θεραπείας είναι ότι πολλοί από εκείνους που πάσχουν από διαταραχή αποθησαυρισμού έχουν περιορισμένη διορατικότητα. Αυτό σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουν ή δεν αποδέχονται απαραίτητα ότι πάσχουν από μια πάθηση ψυχικής υγείας ή ότι έχουν κάποιο πρόβλημα.
Απόδοση: Καισαρίδου Αλκμήνη – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
