Η νέα έρευνα παρέχει ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την ανάπτυξη πιθανής θεραπείας και εμβολίου για τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Μια υποσχόμενη νέα προσέγγιση που μπορεί να οδηγήσει σε θεραπεία της νόσου του Αλτσχάιμερ –και στη δημιουργία εμβολίου κατά της νόσου– αναπτύχθηκε από ομάδα Βρετανών και Γερμανών επιστημόνων. Η θεραπεία, που βασίζεται σε αντισώματα, και το εμβόλιο, που βασίζεται σε πρωτεΐνες, μείωσαν τα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ σε ποντίκια με την ασθένεια.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό MolecularPsychiatry, είναι προϊόν συνεργασίας ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Λέστερ, το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Γκέτινγκεν και τον οργανισμό ιατρικής έρευνας LifeArc.
Αντί να εστιάζουν στην πρωτεΐνη β αμυλοειδές, που συσσωρεύεται σε πλάκες στον εγκέφαλο και σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, η θεραπεία και το εμβόλιο στοχεύουν μια διαφορετική διαλυτή μορφή της πρωτεΐνης, που θεωρείται εξαιρετικά τοξική.
Η πρωτεΐνη β αμυλοειδές υπάρχει φυσικά ως πολύ εύκαμπτα μόρια, σαν κορδόνια, σε διάλυμα, τα οποία μπορούν να ενωθούν για να σχηματίσουν ίνες και πλάκες. Στη νόσο του Αλτσχάιμερ, ένα υψηλό ποσοστό αυτών των μορίων κονταίνουν ή «κουτσουρεύονται», και κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι μορφές είναι το κλειδί στην ανάπτυξη και την πορεία της νόσου.
Σε κλινικές δοκιμές, καμία από τις πιθανές θεραπείες που διαλύουν τις αμυλοειδείς πλάκες στο εγκέφαλο δεν έδειξε ιδιαίτερη επιτυχία στη μείωση των συμπτωμάτων της νόσου του Αλτσχάιμερ. Μερικές είχαν ακόμη και παρενέργειες. Έτσι, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε μια διαφορετική προσέγγιση. Αναγνωρίσαμε ένα αντίσωμα σε ποντίκια, το οποίο μπορεί να εξουδετερώσει τις περικομμένες μορφές του διαλυτού β αμυλοειδούς, αλλά δεν ενώνεται ούτε με τις κανονικές μορφές της πρωτεΐνης ούτε με τις πλάκες, δήλωσε ο καθηγητής Τόμας Μπάιερ, από το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Γκέτινγκεν.
Διαβάστε σχετικά: Άνοια – Νόσος Alzheimer: Όταν χάνονται οι λέξεις
Η Δρ Πρίτι Μπακράνια και οι συνεργάτες της από τον οργανισμό LifeArc προσάρμοσαν αυτό το αντίσωμα ώστε το ανθρώπινο σώμα να μην το αναγνωρίζει ως ξένο και να το δέχεται. Όταν η ομάδα από το Πανεπιστήμιο Λέστερ εξέτασε το πώς και το πού αυτό το «ανθρωποποιημένο» αντίσωμα, με το όνομα TAP01_04, ενώνεται με την περικομμένη μορφή του β αμυλοειδούς, την περίμενε μια έκπληξη. Είδαν ότι η πρωτεΐνη είχε διπλωθεί, σε μια δομή με σχήμα φουρκέτας.
Αυτή η δομή δεν είχε παρατηρηθεί ξανά στο β αμυλοειδές. Ωστόσο, η ανακάλυψη μιας τέτοιας συγκεκριμένης δομής έδωσε την ευκαιρία στην ομάδα να επέμβει σε αυτή την περιοχή της πρωτεΐνης ώστε να σταθεροποιήσει το σχήμα φουρκέτας και να ενωθεί με το αντίσωμα με τον ίδιο τρόπο. Η ιδέα μας ήταν ότι αυτή η επεξεργασμένη μορφή του β αμυλοειδούς θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιηθεί ως εμβόλιο, για να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου ώστε να δημιουργήσει TAP01_04 αντισώματα, εξήγησε ο καθηγητής Μαρκ Καρ, από το Πανεπιστημίου του Λέστερ.
Όταν η ομάδα δοκίμασε το επεξεργασμένο β αμυλοειδές σε ποντίκια, βρήκε ότι τα ποντίκια που έλαβαν αυτό το «εμβόλιο» δημιούργησαν αντισώματα τύπου TAP01_04. Έπειτα, η ομάδα του Γκέτινγκεν δοκίμασε το «ανθρωποποιημένο» αντίσωμα και το εμβόλιο επεξεργασμένου β αμυλοειδούς, που ονομάζεται TAPAS, σε δύο διαφορετικά ποντίκια με νόσο του Αλτσχάιμερ.
Με βάση τεχνικές απεικόνισης εγκεφάλου παρόμοιες με εκείνες που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ σε ανθρώπους, βρήκαν ότι και το αντίσωμα και το εμβόλιο βοήθησαν στην αποκατάσταση της νευρωνικής λειτουργίας, αύξησαν τον μεταβολισμό της γλυκόζης στο εγκέφαλο, αποκατέστησαν την απώλεια μνήμης και μείωσαν τον σχηματισμό των πλακών β αμυλοειδούς, παρόλο που δεν ήταν άμεσος στόχος.
Το TAP01_04 «ανθρωποποιημένο» αντίσωμα και το εμβόλιο TAPAS είναι πολύ διαφορετικά από προηγούμενα αντισώματα ή εμβόλια για τη νόσο του Αλτσχάιμερ που έχουν εξεταστεί σε κλινικές δοκιμές, επειδή στοχεύουν μια διαφορετική μορφή της πρωτεΐνης. Γι’ αυτό, θεωρείται ότι υπόσχονται πολλά για πιθανή θεραπεία της ασθένειας, είτε ως θεραπευτικό αντίσωμα είτε ως εμβόλιο. Αν η θεραπεία αποδειχτεί επιτυχής, αυτό θα μεταμορφώσει τις ζωές πολλών ασθενών, δήλωσε η Δρ Μπακράνια από το LifeArc.
Έρευνα: Preeti Bakrania et al, Discovery of a novel pseudo β-hairpin structure of N-truncated amyloid-β for use as a vaccine against Alzheimer’s disease, Molecular Psychiatry (2021).
Απόδοση – Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
