Έξι διαφορετικοί βιοδείκτες μελετήθηκαν για την χαρτογράφηση της νόσου.
Η άνοια, η οποία περιλαμβάνει τη νόσο του Αλτσχάιμερ, επηρεάζει σήμερα τη ζωή πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων. Η ακριβής αιτία δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, αλλά οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου. Οι περισσότερες από τις προηγούμενες αναλύσεις με στόχο τον εντοπισμό νέων γονιδίων της νόσου του Αλτσχάιμερ χρησιμοποίησαν, έναν συμβατικό σχεδιασμό μελέτης.
Με αυτή τη συμβατική και εξαιρετικά απλοϊκή στρατηγική ανάλυσης, χάνεται ένας τεράστιος όγκος κλινικών πληροφοριών που μπορεί να είναι πολύτιμες για τη διαλεύκανση νέων μηχανισμών της νόσου, λέει ο καθηγητής Δρ. Λαρς Μπέρτραμ, επικεφαλής της Διεπιστημονικής Πλατφόρμας Ανάλυσης Γονιδιώματος του Πανεπιστημίου του Lübeck και επικεφαλής του έργου της τώρα δημοσιευμένης μελέτης.
Στην πιο πρόσφατη έρευνά μας σε σχεδόν 1.000 άτομα, συνδυάσαμε επομένως τα δεδομένα από έξι διαφορετικούς βιοδείκτες της νόσου του Αλτσχάιμερ και έτσι μπορέσαμε να χαρτογραφήσουμε το πρότυπο της νόσου με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια στις επακόλουθες γενετικές αναλύσεις.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Genome Medicine.
Ένα από τα ευρήματα υποδηλώνει μειωμένη έκφραση του GRIN2D, ενός υποδοχέα του εγκεφαλικού αγγελιοφόρου γλουταμινικού, στη νόσο του Αλτσχάιμερ και σε άλλες νευροψυχιατρικές διαταραχές. Αυτό πιθανώς οδηγεί σε εξασθένιση της λειτουργίας των συνάψεων, δηλαδή των συνδέσεων μέσω των οποίων τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους, λέει ο Μπέρτραμ.
Συνδυάζοντας τους βιοδείκτες της νόσου του Αλτσχάιμερ, κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθούν πρόσθετες αναλύσεις που δεν θα ήταν δυνατές με τη χρήση ενός συμβατικού σχεδιασμού μελέτης.
Διαβάστε σχετικά: Άνοια – Νόσος Alzheimer: Όταν χάνονται οι λέξεις
Σε αυτό το πλαίσιο, θα θέλαμε να αναδείξουμε τις λεγόμενες αναλύσεις διαμεσολάβησης, μια στατιστική μέθοδο για την αποκάλυψη μιας πιθανής αιτιώδους συμμετοχής των εξεταζόμενων βιοδεικτών στη νόσο, εξηγούν οι ερευνητές. Οι αναλύσεις αυτές υποδηλώνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο κύριες οδοί που εμπλέκονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το ένα μονοπάτι δρα μέσω της επίδρασης των λεγόμενων πρωτεϊνών αμυλοειδούς και tau, η οποία είναι γνωστή εδώ και πολύ καιρό και διαμεσολαβείται από το γονίδιο κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ APOE, το οποίο είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες.
Η δεύτερη σημαντική οδός βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία προκαλείται, μεταξύ άλλων, από τις επιδράσεις των γονιδίων TMEM106B και CHI3L1, τα οποία παίζουν ρόλο στη μεταφορά κυτταρικών συστατικών και στη ρύθμιση των φλεγμονωδών αντιδράσεων.
Επιπλέον, η ανάλυση του χρωμοσώματος Χ (το οποίο καθορίζει το βιολογικό φύλο), καθώς και οι αναλύσεις σε όλο το γονιδίωμα, στρωματοποιημένες κατά φύλο, παρείχαν νέες πληροφορίες σχετικά με τη μέχρι πρότινος ανεξήγητη διαφορά στη συχνότητα της νόσου του Αλτσχάιμερ μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Τα αποτελέσματα αυτού του μέρους της μελέτης δείχνουν ότι ορισμένα γονίδια οδηγούν σε μετρήσιμες επιδράσεις σε σχέση με τους βιοδείκτες της νόσου του Αλτσχάιμερ μόνο στους άνδρες ή μόνο στις γυναίκες. Ορισμένα ευρήματα υποδηλώνουν ακόμη και αντίθετες επιδράσεις στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες, δηλαδή ότι ορισμένα γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Αλτσχάιμερ στις γυναίκες αλλά τον μειώνουν στους άνδρες ή το αντίστροφο. Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να βρεθεί μια εξήγηση γι’ αυτό.
Συνολικά, η δημοσιευμένη εργασία δείχνει νέους τρόπους που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των αιτιών της νόσου του Αλτσχάιμερ. Ιδανικά, δείχνει ότι η μέθοδος της πολυμεταβλητής, δηλαδή της συνδυασμένης ανάλυσης των βιοδεικτών, την οποία χρησιμοποιήσαμε για πρώτη φορά, μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ ή μπορεί ακόμη και να επιτρέψει τη διάγνωσή της σε προγενέστερο στάδιο.
Για το σκοπό αυτό, ωστόσο, τα αποτελέσματά μας πρέπει πρώτα να επικυρωθούν σε ανεξάρτητα δείγματα, όπως συνηθίζεται στην επιστήμη.
Έρευνα: Alexander Neumann et al, Multivariate GWAS of Alzheimer’s disease CSF biomarker profiles implies GRIN2D in synaptic functioning, Genome Medicine (2023). DOI: 10.1186/s13073-023-01233-z
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
