Το άγχος απλώς μας ξεγελάει ώστε να νομίζουμε ότι κινδυνεύουμε, και αν αντιδρούμε σε μη επικίνδυνες καταστάσεις σαν να κινδυνεύουμε, καταλήγουμε να δημιουργούμε αυτόν τον κίνδυνο.
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι σχεδιασμένος να μας προστατεύει από τους κινδύνους για να διασφαλίζει την επιβίωσή μας. Ένας τρόπος που το κάνει αυτό, είναι να μας κάνει να φοβόμαστε τα πράγματα που μπορούν να μας προκαλέσουν πόνο ή θάνατο.
Δυστυχώς, ορισμένες φορές αυτό το ενσωματωμένο σύστημα συναγερμού και ανίχνευσης είναι περισσότερο ευαίσθητο καθώς μπορεί να συνδέει διάφορες ψυχολογικά ζητήματα και εσωτερικές παραμέτρους και μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε φόβο ακόμη και αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή για την επιβίωσή μας.
Είναι λογικό ο οργανισμός μας να σφάλλει προς την πλευρά της λανθασμένης προειδοποίησης για έναν κίνδυνο αντί να υποθέσει ότι είμαστε ασφαλείς ενώ στην πραγματικότητα δεν είμαστε. Ωστόσο, αυτού του είδους οι ψευδείς συναγερμοί, αν συμβαίνουν συχνά, είναι αυτό που μπορεί να εξελιχθεί σε αυτό που συχνά αποκαλείται αγχώδης διαταραχή.
Τι είναι η αγχώδης διαταραχή;
Μια αγχώδης διαταραχή δεν ορίζεται πραγματικά από το γεγονός ότι αισθανόμαστε φόβο ενώ δεν υπάρχει τίποτα που να μας φοβίζει, αφού αυτό συμβαίνει σε όλους μας κάποια στιγμή. Όλοι μας ανησυχούμε υπερβολικά κατά καιρούς ή νιώθουμε έναν κόμπο στο στομάχι μας ενώ μάλλον δεν υπάρχει λόγος. Το να αγχωνόμαστε ακόμη και μπροστά σε καμία πραγματική προφανή απειλή για την επιβίωσή μας είναι απλώς αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι μπορούν να συμβιβαστούν με αυτά τα ενοχλητικά συμπτώματα, να αφήσουν το άγχος να περάσει ή να το ξεπεράσουν μέχρι να επανέλθει το αίσθημα ασφάλειας ή ανακούφισης. Ως αποτέλεσμα, δεν καταλήγουν να ζουν μια αγχώδη ζωή, απλώς νιώθουν άγχος και στη συνέχεια προχωρούν.
Για κάποιους, ωστόσο, ένα υπερδραστήριο σύστημα συναγερμού μπορεί να αρχίσει να γίνεται το επίκεντρο της ζωής. Το άτομο μπορεί να αρχίσει να ζει σαν να βρίσκεται σε συνεχή κίνδυνο ή μπορεί να φοβάται τόσο πολύ τον ίδιο τον φόβο, ώστε να ζει σε διαρκή αναμονή αυτού του φοβερού φόβου.
Όταν συμβαίνει αυτό, το άγχος δεν περνάει με απλό τρόπο και δεν επιστρέφουμε εύκολα σε μια κατάσταση κανονικότητας. Αντιθέτως, αναδιατάσσουμε τη ζωή μας σαν να αντιμετωπίζουμε πραγματικά έναν μεγάλο κίνδυνο.
Αρχίζουμε να αντιδρούμε στο συναίσθημα του φόβου όχι απλώς ως δυσφορία, αλλά ως απειλή για την επιβίωσή μας. Και αυτό μας οδηγεί στο να εμπλακούμε σε κάθε είδους συμπεριφορές που αποσκοπούν στην αποφυγή ή την καταπολέμηση του φόβου.
Το άγχος απλώς μας ξεγελάει ώστε να νομίζουμε ότι κινδυνεύουμε, και αν αντιδρούμε σε μη επικίνδυνες καταστάσεις σαν να κινδυνεύουμε, καταλήγουμε να δημιουργούμε αυτόν τον κίνδυνο. Παγιδευόμαστε στο να πιστεύουμε ότι μια μη βλαβερή σωματική αντίδραση είναι απειλή και αυτό την καθιστά απειλή.
Διαβάστε σχετικά: 6 συναισθηματικές επιπτώσεις του άγχους στην καθημερινή ζωή
Η παγίδα του άγχους
Η παγίδα του άγχους είναι αυτή η τάση να κολλάμε σε έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο αντιμετώπισης ενός ψευδούς συναγερμού ως πραγματικού συναγερμού αντί να τον αναγνωρίσουμε ως αυτό που είναι.
Αν εκλάβω τους αγχώδεις παλμούς της καρδιάς μου ως σημάδι ότι παθαίνω καρδιακή προσβολή και ανταποκριθώ με φοβικές συμπεριφορές, τότε οι παλμοί της καρδιάς γίνονται κάτι που φοβάμαι και όχι σύμπτωμα ενός υπερδραστήριου συναγερμού. Κάθε φορά που τώρα αρχίζω να αισθάνομαι τους χτύπους της καρδιάς μου, μπορεί να φοβάμαι γι’ αυτούς και να αυξάνω τον φόβο μου και μπορεί τώρα να παγιδευτώ σε έναν κόσμο όπου ένας απόλυτα καλοήθης καρδιακός παλμός προκαλεί έναν αγώνα για επιβίωση.
Αυτή είναι μια καλή περιγραφή της παγίδας της κρίσης πανικού. Τα απολύτως καλοήθη συμπτώματα άγχους αντιμετωπίζονται ως απειλές για την επιβίωσή μου και όχι ως μια ατυχής αλλά προσωρινή ενόχληση που θα περάσει σύντομα. Πράγματι, ο φόβος θα περάσει ό,τι και να γίνει, αλλά επειδή αγωνίζομαι εναντίον του σαν να ήταν πραγματικός κίνδυνος και όχι απλώς μια ενόχληση, κάνω τον φόβο χειρότερο και ο υπερδραστήριος συναγερμός γίνεται ακόμη πιο ενεργός. Είναι σαν να πολεμώ μια φωτιά με πετρέλαιο. Όσο περισσότερο φοβάμαι τον φόβο, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο φόβος. Τα πράγματα που κάνω για να τον αποκρούσω τον κάνουν μόνο χειρότερο, όχι καλύτερο.
Ο τρόπος να νικήσετε την κρίση πανικού είναι να σταματήσετε να την πολεμάτε
Ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεμήσετε μια κρίση πανικού είναι λοιπόν να μην την καταπολεμήσετε καθόλου. Όταν παλεύουμε ή αγωνιζόμαστε το άγχος απλώς χειροτερεύει. Όταν αντιδρούμε σε αυτό σαν να είναι “κακό”, αυτό γίνεται “κακό”. Τι διαφορετικό πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Απλά να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να το περιμένουμε. Όλο το άγχος θα τελειώσει είτε αγωνιζόμαστε εναντίον του είτε όχι, και μάλιστα θα τελειώσει νωρίτερα αν δεν αγωνιστούμε εναντίον του.
Το πρώτο βήμα για να μπορέσετε να μην παλεύετε ενάντια στον πανικό σας είναι να αναγνωρίσετε ότι το άγχος είναι μια ενόχληση και όχι ένας κίνδυνος. Είναι παρόμοιο με τον “πονοκέφαλο” με την έννοια ότι έρχεται και μένει για λίγο είτε το θέλετε είτε όχι και τελικά διαλύεται. Η πάλη ενάντια σε έναν πονοκέφαλο δεν έχει πολύ νόημα, ούτε να παλεύετε ενάντια στο άγχος σας. Απλώς πρέπει να τον περιμένετε και να φροντίσετε ώστε να είστε όσο πιο χαλαροί και ασφαλείς μπορείτε κατά την κρίση πανικού.
Τι σημαίνει να κάνετε τον εαυτό σας να νιώθει χαλαρός και ασφαλής όταν αισθάνεστε άγχος; Σημαίνει να συνεχίσετε τη συνηθισμένη σας δραστηριότητα στο μέτρο του δυνατού, όχι ως ένας τρόπος να αποσπάσετε την προσοχή σας ή να το αποφύγετε, αλλά ως ένας τρόπος να αναγνωρίσετε ότι πρόκειται απλώς για μια ενόχληση που θα περάσει και όχι για σημάδι κινδύνου στο οποίο πρέπει να αντιδράσετε. Πρέπει απλώς να αναγνωρίσετε ότι υπάρχει, να θυμάστε ότι είναι μια ενόχληση και όχι ένας κίνδυνος, και να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι θα τελειώσει ό,τι κι αν συμβεί.
Πιο εύκολο να το λέμε παρά να το κάνουμε; Σίγουρα. Το να μην κάνετε τίποτα είναι δύσκολο όταν το άγχος σας ξεγελά και σας κάνει να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε σοβαρό κίνδυνο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα χρειαστεί εξάσκηση για να μείνετε σταθεροί. Όταν δεν κάνετε ενεργείτε αντίθετα στην αίσθηση απειλής όταν το σώμα σας νομίζει ότι βρίσκεται σε ένα πλοίο που βυθίζεται ή σας κυνηγάει ένα άγριο ζώο. Ωστόσο, μόλις καταφέρετε να μείνετε ακίνητοι μπροστά στην κρίση πανικού σας, ο πανικός θα αρχίσει να αποκαλύπτεται ως αυτό που είναι: μια ακίνδυνη σωματική εμπειρία ή ενόχληση και όχι ένας κίνδυνος που απαιτεί αντίδραση μάχης ή φυγής.
Η κρίση πανικού με αυτό τον τρόπο σταδιακά θα μειωθεί, ωστόσο αυτή η διαχείριση είναι συμπτωματολογική και λειτουργεί πυροσβεστικά. Το σύμπτωμα του πανικού είναι η ένδειξη ότι υπάρχει κάτι βαθύτερο που χρειάζεται να εξεταστεί, ένα αγκάθι που τσιμπάει και δεν σας αφήνει σε ηρεμία, μία εσωτερική σύγκρουση η οποία βρίσκει αυτό τον τρόπο να σας μιλήσει και να σας πει ότι πρέπει να αναλάβετε την ευθύνη να το διαχειριστείτε σε ένα πιο ουσιαστικό επίπεδο. Η μεταμφίεση σε κρίση πανικού είναι ένα σύμπτωμα, αν καταπολεμηθεί αυτό, τότε πιθανότατα θα εκφραστεί με άλλο τρόπο γιατί δεν θα έχει εξαλειφθεί.
Είναι ωφέλιμο να υπάρχει μία πιο κάθετη, ουσιαστική και ριζική αντιμετώπιση της αιτίας της κρίσης πανικού. Αυτή η αντιμετώπιση γίνεται μέσα από μία υπαρξιακή-συστημική προσέγγιση που επιτρέπει την αποτύπωση των δυσλειτουργικών πτυχών και ταυτόχρονα φέρνει στην επιφάνεια τα υπέροχα, λειτουργικά δυναμικά που κρύβετε μέσα σας. Όταν τα ανακαλύψετε και τα εμπιστευθείτε, τότε έχετε κατανοήσει και επιλύσει τις συγκρούσεις, έχετε ξεκινήσει να πράττετε αντί να σκέφτεστε και έχετε αναλάβει την ευθύνη της ζωής σας.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
