Τι κοινό έχουν μεταξύ τους οι μέλισσες, οι τυφλοπόντικες, τα μυρμήγκια και οι άνθρωποι;
Είναι οργανωμένα σε ένα σύστημα αρμονικής ομαδικής ζωής, στο οποίο οι επιστήμονες βιολόγοι έχουν δώσει τον όρο “eusociality”. Τα είδη που ζουν οργανωμένα κατ’ αυτόν τον τρόπο αναπτύσσονται και επιβιώνουν σε εντυπωσιακό βαθμό μέσω της συνεργασίας τους. Μία ομαδική συμπεριφορά που μπορούν να αναπτύξουν προκειμένου να υπερασπίσουν τα συμφέροντα της ομάδας τους, είναι η αυτοθυσία. Μια μέλισσα, για παράδειγμα, προκειμένου να σταματήσει την επίθεση ενός αρπακτικού ζώου μπορεί να το τσιμπήσει αν και ξέρει πως θα χάσει τη ζωή της. Την ίδια αυτοθυσία παρατηρούμε και στους ανθρώπους διαμέσου των αιώνων, στον πόλεμο αλλά και τη ζωή.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο “Psychological Review”, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η τάση των ανθρώπων για αυτοθυσία, «προσαρμόζεται» σε ορισμένες συνθήκες της ζωής: ας πάρουμε, για παράδειγμα, την περίπτωση ενός πυροσβέστη που πρόθυμα ρισκάρει τη ζωή του για να σώσει τον συνάνθρωπο από το φλεγόμενο κτίριο.
Όταν όμως τα άτομα βλέπουν λανθασμένα το θάνατό τους να αξίζει περισσότερο από τη ζωή τους, τα αποτελέσματα είναι μοιραία. Συνεπώς, η αυτοκτονία, για τους ερευνητές, λαμβάνεται σαν μια τραγική εκδοχή της αυτοθυσίας μεταξύ των ανθρώπων.
Για να κατανοήσουμε το παραπάνω αρκεί να παραλληλίσουμε τις πράξεις αυτοθυσίας των μη-ανθρωπίνων οργανισμών που ανήκουν σε αυτό το ομαδικό σύστημα ζωής, με τις αυτοκτονικές συμπεριφορές στους ανθρώπινους οργανισμούς. Από τη μια, οι μη-ανθρώπινοι οργανισμοί παρουσιάζονται ιδιαιτέρως ανήσυχοι πριν την πράξη αυτοθυσίας προς υπεράσπιση της ομάδας τους ενώ οι άνθρωποι από την άλλη, βρίσκονται σε κατάσταση υπερδιέγερσης πριν την αυτοχειρία.
Πότε λοιπόν τα άτομα κάνουν το τραγικό βήμα; Σύμφωνα με τους ερευνητές, όταν πιστέψουν πως η κοινωνία εν γένει θα είναι καλύτερα χωρίς αυτούς και καταλήξουν στο συμπέρασμα πως ο θάνατός τους θα αξίζει περισσότερο από τη ζωή τους.
Αν και μένει δρόμος να διανυθεί ακόμα, οι ιδέες αυτές προχωρούν ένα βήμα παραπέρα στο να ρίξουν φως στο κοινωνικό – ψυχολογικό φαινόμενο της αυτοκτονίας και τις προσπάθειες πρόληψης και ίσως μας βοηθήσουν να αναγνωρίσουμε άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο και να αναπτύξουμε νέες κλινικές παρεμβάσεις.
Πηγή: American Psychological Association
Πηγή Έρευνας: Psychological Review
Απόδοση – Επιμέλεια : Στέλλα Κοσμά, Eιδική Παιδαγωγός MSc
