Το χρόνιο άγχος είναι γνωστό αίτιο για τις ψυχικές διαταραχές. Ωστόσο, νέες έρευνες προχωρούν ένα βήμα παραπέρα στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι γλυκοκορτικοειδείς ορμόνες (οι ορμόνες του στρες) δρουν στον εγκέφαλο και ποια είναι η λειτουργία τους.
Η μελέτη, με επικεφαλής ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, η οποία δημοσιεύεται στο Nature Communications, ανακάλυψε μια σύνδεση μεταξύ των υποδοχέων των κορτικοστεροειδών – του υποδοχέα των ορυκτοκορτικοειδών (MR) και του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών (GR) και των γονιδίων των βλεφαρίδων-ινιδίων και της νευροπλαστικότητας στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην αντιμετώπιση του στρες και στη μάθηση και τη μνήμη.
Στόχος της έρευνας ήταν να διαπιστωθεί με ποια γονίδια αλληλεπιδρούν τα MR και τα GR σε ολόκληρο το γονιδίωμα του ιππόκαμπου κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής κιρκαδιανής μεταβολής και μετά από έκθεση σε οξύ στρες. Η ερευνητική ομάδα θέλησε επίσης να ανακαλύψει εάν η όποια αλληλεπίδραση θα είχε ως αποτέλεσμα αλλαγές στην έκφραση και τις λειτουργικές ιδιότητες αυτών των γονιδίων.
Η μελέτη συνδύασε προηγμένες τεχνολογίες ώστε να καταστεί δυνατή η καλύτερη κατανόηση της δράσης των γλυκοκορτικοειδών ορμονών, μέσω των MRs και GRs, στη γονιδιακή δραστηριότητα στον ιππόκαμπο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν μια άγνωστη μέχρι σήμερα σύνδεση μεταξύ του MR και της λειτουργίας των βλεφαρίδων. Οι βλεφαρίδες είναι μικρές δομές που μοιάζουν με τρίχες και προεξέχουν από τα κυτταρικά σώματα. Η αποτελεσματική λειτουργία των βλεφαρίδων είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη συνεχιζόμενη πλαστικότητα του εγκεφάλου, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ρυθμίζεται η δομή και η λειτουργία τους στους νευρώνες είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστος.
Διαβάστε σχετικά: Στρες: Ορισμός και πρόληψη
Η ανακάλυψη του νέου ρόλου της MR στη δομή και τη λειτουργία των βλεφαρίδων σε σχέση με τη νευρωνική ανάπτυξη έχει αυξήσει τη γνώση του ρόλου αυτών των κυτταρικών δομών στον εγκέφαλο και θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση των (αναπτυξιακών) διαταραχών που σχετίζονται με τις βλεφαρίδες στο μέλλον.
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι τα MR και GR αλληλεπιδρούν με πολλά γονίδια που εμπλέκονται σε διαδικασίες νευροπλαστικότητας, όπως η επικοινωνία μεταξύ νευρώνων και οι διαδικασίες μάθησης και μνήμης.
Ορισμένα από αυτά τα γονίδια, ωστόσο, έχουν συνδεθεί με την ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών, όπως η μείζων κατάθλιψη, το άγχος, η PTSD καθώς και οι διαταραχές του φάσματος της σχιζοφρένειας.
Κατά συνέπεια, η δυσλειτουργία των γλυκοκορτικοειδών ορμονών, όπως παρατηρείται στο χρόνιο στρες, θα μπορούσε να έχει επιβλαβή επίδραση στην ψυχική υγεία μέσω της δράσης τους σε αυτά τα γονίδια ευπάθειας, παρέχοντας έναν πιθανό νέο μηχανισμό για την εξήγηση της από καιρό γνωστής εμπλοκής των γλυκοκορτικοειδών στην αιτιολογία των διαταραχών της ψυχικής υγείας.
Αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζουν οι γλυκοκορτικοειδείς ορμόνες στη ρύθμιση αυτών των γονιδίων, τα ευρήματα καλύπτουν το κενό μεταξύ της από καιρό γνωστής εμπλοκής των γλυκοκορτικοειδών στις διαταραχές της ψυχικής υγείας και της ύπαρξης γονιδίων ευπάθειας.
Τα ευρήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποτελεσματικότερες στρατηγικές για την πρόληψη και τη θεραπεία των διαταραχών της ψυχικής υγείας.
Έρευνα: Distinct regulation of hippocampal neuroplasticity and ciliary genes by corticosteroid receptors, Nature Communications (2021). DOI: 10.1038/s41467-021-24967-z
Aπόδοση Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
