Η μακροπρόθεσμη συνειρμική μνήμη του φόβου που αποθηκεύεται σε νευρωνικές εγγραφές στον προμετωπιαίο φλοιό, καθορίζει αν ένα επώδυνο επεισόδιο διαμορφώνει την εμπειρία του πόνου αργότερα στη ζωή.
Ενώ ο πόνος και ο φόβος είναι πολύ διαφορετικές εμπειρίες, παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι μερικές φορές μπορεί να συνδέονται στενά μεταξύ τους. Για παράδειγμα, όταν πολλά ζώα αλλά και άνθρωποι βρίσκονται σε επικίνδυνες ή απειλητικές για τη ζωή τους καταστάσεις, ο οξύς φόβος μπορεί να καταστείλει την αντίληψη του πόνου, επιτρέποντάς τους να εστιάσουν πλήρως την προσοχή τους σε αυτό που τους συμβαίνει.
Από την άλλη πλευρά, η έρευνα έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι βιώνουν υψηλά επίπεδα πόνου, μπορούν να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμες και συνειρμικές μνήμες φόβου που τους κάνουν να φοβούνται καταστάσεις τις οποίες συνδέουν με τον πόνο που ένιωσαν. Αυτές οι αναμνήσεις μπορούν με τη σειρά τους να αυξήσουν την ευαισθησία τους στον πόνο ή να οδηγήσουν στην ανάπτυξη μη χρήσιμων προτύπων συμπεριφοράς με στόχο την αποφυγή του πόνου.
Η αυξημένη ένταση με την οποία τα ζώα ή οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον πόνο μετά από πολύ οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος, θα μπορούσε να σχετίζεται με τη φοβική τους πρόβλεψη του πόνου. Ωστόσο, τα ακριβή νευρωνικά υποκείμενα αυτής της διαδικασίας εξακολουθούν να είναι ελάχιστα κατανοητά.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης διεξήγαγαν πρόσφατα μια μελέτη με στόχο να κατανοήσουν καλύτερα ποιες περιοχές του εγκεφάλου των ποντικιών αποθηκεύουν πολύ επώδυνες εμπειρίες και πώς αυτές οι αποθηκευμένες μνήμες μπορούν να επηρεάσουν τις μελλοντικές εμπειρίες πόνου. Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύονται στο Nature Neuroscience, υποδηλώνουν ότι οι μνήμες αυτές αποθηκεύονται στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή που καλύπτει το μπροστινό τμήμα του εγκεφάλου των θηλαστικών.
Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων σε ενήλικα ποντίκια χρησιμοποιώντας μια μέθοδο νευρικής σήμανσης και οπτογενετικές τεχνικές. Κατά τη διάρκεια αυτών των πειραμάτων, τα ποντίκια δέχονταν μικρά ηλεκτροσόκ στα πόδια τους και είχαν εκπαιδευτεί να φοβούνται να ξαναδέχονται αυτά τα ηλεκτροσόκ. Η ομάδα χρησιμοποίησε επίσης οπτογενετικές τεχνικές για να ενεργοποιήσει ή να καταστείλει διαφορετικά νευρωνικά κυκλώματα στον εγκέφαλο των ποντικών, για να διαπιστώσει πώς αυτό θα επηρέαζε την ευαισθησία τους στον πόνο.
Διαβάστε σχετικά: Μνήμη και ψυχολογικό τραύμα: Γιατί δε θυμόμαστε το τραυματικό επεισόδιο σαν οποιοδήποτε άλλο γεγονός;
Δείξαμε σε ποντίκια ότι η μακροπρόθεσμη συνειρμική μνήμη φόβου που αποθηκεύεται σε νευρωνικές εγγραφές στον προμετωπιαίο φλοιό καθορίζει αν ένα επώδυνο επεισόδιο διαμορφώνει την εμπειρία του πόνου αργότερα στη ζωή, έγραψαν οι ερευνητές.
Επιπλέον, υπό συνθήκες φλεγμονώδους και νευροπαθητικού πόνου, οι προμετωπιαίες εγγραφές φόβου επεκτείνονται για να συμπεριλάβουν νευρώνες που αντιπροσωπεύουν τη νοσηρότητα και την απτική αίσθηση, οδηγώντας σε έντονες αλλαγές στην προμετωπιαία συνδεσιμότητα με περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον φόβο. Αντίθετα, η αποσιώπηση των προμετωπιαίων εγγράφων φόβου αντιστρέφει τη χρόνια εγκατεστημένη υπεραλγησία και αλλοδυνία.
Η πρόσφατη εργασία αυτής της ομάδας ερευνητών σκιαγραφεί ορισμένους από τους νευρικούς μηχανισμούς που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στη διαιώνιση του πόνου για μεγάλες χρονικές περιόδους, η οποία προκύπτει από το σχηματισμό φοβικών συνειρμικών αναμνήσεων του πόνου του παρελθόντος. Τα ευρήματά τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να εμπνεύσουν την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών παρεμβάσεων για τις εκδηλώσεις χρόνιου πόνου που μπορούν να συνδεθούν με προηγούμενες επώδυνες εμπειρίες. Αυτές οι θεραπευτικές παρεμβάσεις θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να συνδυάσουν την ψυχοθεραπεία με φάρμακα που στοχεύουν νευρωνικά κυκλώματα στον προμετωπιαίο φλοιό.
Τα αποτελέσματα αυτά αποκαλύπτουν ότι ένα διακριτό υποσύνολο νευρώνων του προμετωπιαίου φλοιού μπορεί να εξηγήσει την εξουθενωτική συννοσηρότητα του φόβου και του χρόνιου πόνου και δείχνουν ότι η άμβλυνση της μνήμης του φόβου για τον πόνο μπορεί να ανακουφίσει τον ίδιο τον χρόνιο πόνο, υποστηρίζουν οι ερευνητές και συνεχίζουν: Η μελέτη μας παρέχει αιτιώδεις ενδείξεις για τη μείωση του παθολογικού πόνου με την εξουδετέρωση του αναμενόμενου φόβου και δίνει ώθηση για την ανάπτυξη παρεμβάσεων που στοχεύουν στο προμετωπιαίο κύκλωμα σε άτομα με χρόνιο πόνο και συνυπάρχοντα φόβο.
Έρευνα: Alina Stegemann et al, Prefrontal engrams of long-term fear memory perpetuate pain perception, Nature Neuroscience (2023). DOI: 10.1038/s41593-023-01291-x
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
