Τα λάθη δεν μας κάνουν αποτυχημένους. Απλώς μας βοηθούν να αναπτυχθούμε.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το σκάκι. Το τελικό αποτέλεσμα μιας παρτίδας σκάκι σπάνια εξαρτάται από την τύχη αλλά από το επίπεδο δεξιότητας των δύο παικτών. Ο «νικητής» γνωρίζει ότι θα μπορούσε να είχε χάσει και ότι μπορεί η παρτίδα να είχε διαφορετικό αποτέλεσμα αν είχε χρησιμοποιήσει μία διαφορετική στρατηγική. Το ίδιο ισχύει και για τον «ηττημένο».
Ο νικητής και ο ηττημένος γνωρίζουν ότι οι ρόλοι τους θα μπορούσαν να είχαν αντιστραφεί. Οπότε, στο σκάκι, όπως σε πολλές άλλες προκλήσεις στη ζωή, μπορεί να υπάρξουν λάθη ως προς την επιλογή στρατηγικής, αλλά αυτό δεν ισούται με αποτυχία και ούτε σημαίνει ότι οι παίκτες νικήθηκαν για πάντα. Θα υπάρξουν κι άλλα παιχνίδια και τα λάθη των παικτών θα τους επιτρέψουν να βελτιώσουν τη στρατηγική τους για να πετύχουν τη νίκη την επόμενη φορά.
Τα λάθη δεν σε κάνουν αποτυχημένο
Άρα, μπορείς να κάνεις λάθος γιατί πάντα υπάρχει χώρος για μία νέα στρατηγική. Επιπλέον, οι στρατηγικές μας μπορούν πάντα να βελτιωθούν. Ειδικά αν το δεις από την πλευρά του ηττημένου. Ναι, θα μπορούσε να παίξει καλύτερα. Όμως, αυτή η ήττα δεν τον κάνει αποτυχημένο. Επειδή πάντα θα υπάρχει ένα επόμενο παιχνίδι και χρειάζεται να κάνουμε πολλές κινήσεις προκειμένου να μάθουμε και να βελτιωθούμε.
Από αυτή την άποψη η επένδυση χρόνου ήταν επικερδής. Για την ακρίβεια, πολύ περισσότερο από του νικητή γιατί κανείς δεν μαθαίνει τίποτε μέσα από τη νίκη. Δεν θα πάει στο σπίτι σκεπτόμενος το παιχνίδι ή τι θα μπορούσε να είχε κάνει καλύτερα για να κερδίσει. Αντιθέτως, οι τρέχουσες στρατηγικές που χρησιμοποίησε ήταν αποδοτικές. Οπότε, θα είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτόν ακόμη και να σκεφτεί να τις αλλάξει καθώς έχει πλέον ισχυρούς λόγους να μην τις αμφισβητεί. Άρα, το πιο πιθανό είναι ότι θα συνεχίσει με αυτές τις στρατηγικές και θα τις επαναλαμβάνει μέχρι… να κερδίσει κάποιος άλλος.
Όπως βλέπετε, η νίκη τείνει να διαιωνίζει έναν κύκλο και είναι ένας από τους λόγους που είναι τόσο γλυκιά. Το γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας επιθυμεί εγγενώς να εξοικονομεί ενέργεια ενισχύει παραπλανητικά αυτή την ιδέα.
Ο μόνος άνθρωπος που δεν κάνει λάθη, είναι ο άνθρωπος που δεν κάνει τίποτε.
Θεόδωρος Ρούζβελτ
Η αποτυχία δεν σε κάνει αποτυχημένο
Η αποτυχία συμβαίνει όταν δεν μαθαίνεις τίποτε μέσα από τη στιγμιαία ήττα. Αυτό παρατηρείται κυρίως σε εκείνα τα παιχνίδια που αφήνονται στην τύχη, στα παιχνίδια που δεν παίζονται καλά. Αφού ο «ηττημένος» δεν μαθαίνει, προτιμάει να διαιωνίζει δεισιδαιμονίες «κακής τύχης»: Ήταν μεσάνυχτα όταν έχασα, Δεν φορούσα την τυχερή μου μπλούζα, ή Δεν θέλω να παίζω με τον Γιάννη γιατί ποτέ δεν τον κερδίζω.
Αφήνοντας την ειρωνεία στην άκρη, η τύχη δεν έχει να σου διδάξει τίποτε. Επειδή προκειμένου να αποκομίσετε επιτυχή αποτελέσματα σε μία σταθερή βάση, χρειάζεται να εργαστείτε πάνω στην τελειοποίηση της στρατηγικής σας, αναγνωρίζοντας ότι θα επέλθει η στασιμότητα κάποια στιγμή. Οι συνθήκες ενός «παιχνιδιού» ποτέ δεν είναι ίδιες. Παραμείνετε ευέλικτοι ως προς τις εναλλακτικές σας και τροποποιήστε την στρατηγική σας όπου χρειάζεται.
Η ήττα δεν ισούται με αποτυχία
Η ήττα δεν σημαίνει μία συλλογή αποτυχιών, ιδιαίτερα αν αυτή είναι η πρώτη φορά που αποτυγχάνετε σε κάτι. Η αποτυχία έχει γίνει μία ετικέτα με συνειρμούς που ξεφεύγουν από την κανονική της έννοια. Αν πεις ότι κάποιος είναι αποτυχημένος ή αν σκεφτείς ότι εσύ είσαι αποτυχημένος βλάπτεις τον εαυτό σου. Γίνεται μέρος της φύσης της ύπαρξής σου.
Μία τέτοια αντίληψη, θα εξάλειφε κάθε κίνητρο για μάθηση. Γιατί κάποιος να θέλει να δοκιμάσει κάτι καινούριο όταν παίρνει το μήνυμα πως ό,τι και να μάθει δεν θα κερδίσει ποτέ; Οπότε, αυτός που αισθάνεται αποτυχημένος μπορεί να εξακολουθήσει να παίζει αλλά γίνεται αδίκως μοιρολάτρης και ηττοπαθής σχετικά με το μέλλον του. Κατά τον ίδιο τρόπο, εφαρμόζει αυτή την ετικέτα και στους άλλους και άδικα προσπαθεί να αποδείξει ότι είναι αλήθεια.
Το παρελθόν μπορεί μερικές φορές να δράσει ως παράγοντας πρόβλεψης για το μέλλον. Ωστόσο, είναι οι πράξεις και όχι η φωνή μας που το υπαγορεύει. Δεν υπάρχει μοιρολατρία, αλλά μάλλον η πιθανότητα της υπέρβασης που βρίσκεται στις ρίζες της πιθανότητας για αλλαγή. Γι’ αυτόν τον λόγο, η υπέρβαση αυτού που μας τρομάζει, στην πραγματικότητα, μας ελκύει.
Παίξτε το παιχνίδι
Επομένως, η μοιρολατρική σκέψη εξυπηρετεί σαν ένα έναυσμα τροφοδοτώντας την κατάθλιψη. Μία κατάθλιψη που εμφανίζεται όταν όλες οι ελπίδες έχουν χαθεί. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το μέλλον μας θα είναι διαφορετικό, αλλά μάλλον ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Ότι έχουμε τον έλεγχο, ότι μπορούμε να σχεδιάσουμε τις πράξεις μας.
Μπορεί να είμαστε ευάλωτοι κάποιες φορές, αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δε σημαίνει ότι είμαστε αποτυχημένοι.
Πηγή: exploringyourmind.com
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
