Όσο λιγότερο αποδεχόμαστε τους εαυτούς μας, τόσο περισσότερο θα έχουμε ανάγκη την αποδοχή των άλλων

Στην κουλτούρα μας κυριαρχεί η παράλογη πεποίθηση: “Πρέπει να είμαι ικανός/ή και να επιδεικνύω εξυπνάδα και σοφία σε ό,τι και αν κάνω”. Με άλλα λόγια, πρέπει να είμαστε αλάνθαστοι, τουλάχιστον στα μάτια των άλλων – δε μας επιτρέπεται να κάνουμε κανένα λάθος.

Οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν πληθώρα ευθυνών και καθηκόντων ίσως να αισθάνονται έναν έντονο φόβο μη φανούν υποδεέστεροι ή λιγότερο έξυπνοι και ικανοί απέναντι στους άλλους. Πιστεύουν ότι αν οι άλλοι αντιληφθούν ότι δεν είναι αρκετά ικανοί να πετύχουν σε κάποιον τομέα, θα βιώσουν την απόρριψη και αυτό δε μπορούν να το αποδεχτούν και τους προκαλεί έντονο άγχος.

Αν το συλλογιστούμε καλύτερα, θα καταλάβουμε ότι πρόκειται για έναν παράλογο και αντιπαραγωγικό φόβο. Φυσικά και η ανάδειξη και αναγνώριση των δεξιοτήτων μας, των αξιών μας ή της σοφίας μας, είναι κάτι που μας ευχαριστεί. Όταν οι άλλοι μάς θαυμάζουν και μάς επαινούν για τις επιτυχίες μας αισθανόμαστε υπερήφανοι για τον εαυτό μας.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι άλλο είναι η απόλαυση του επαίνου και άλλο η αυτοεκτίμησή μας να εξαρτάται από το πόσο έξυπνοι, καλλιεργημένοι ή πετυχημένοι είμαστε. Η αυτοεκτίμησή δεν πρέπει να εξαρτάται αποκλειστικά από επιφανειακές αξίες, υλικά αγαθά, τη νοημοσύνη, τις επιτυχίες και την αναγνώριση των άλλων, καθώς όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι εφήμερα και αν τα χάσουμε, η αυτοεκτίμησή μπορεί να μειωθεί δραματικά και να γίνουμε ευάλωτοι.

Πάντα θα υπάρχουν πιο όμορφοι, έξυπνοι και επιτυχημένοι άνθρωποι από εμάς, συνεπώς αν υποθέσουμε ότι η αυτοεκτίμησή μας εξαρτάται αποκλειστικά από τους άλλους, θα αποδυναμωθούμε συναισθηματικά. Η δυσφορία και η μη αποδοχή των άλλων θα κυριεύσει τη ζωή μας.

Όσο λιγότερο αποδεχόμαστε τους εαυτούς μας, τόσο περισσότερο θα έχουμε ανάγκη την αποδοχή των άλλων.

~Hoffman~

Από πού όμως πηγάζει αυτή η πεποίθηση;

Δυστυχώς, από μικρή ηλικία μαθαίνουμε ότι πρέπει να «μελετήσουμε σκληρά», «να γίνουμε “κάποιοι” στη ζωή μας», γιατί αν δεν το κάνουμε, μπορεί να μάς συμβούν «κακά πράγματα». Για παράδειγμα αν δεν είμαι το πιο έξυπνο άτομο σε μια συζήτηση, αν δεν έχω μία αξιοπρεπή δουλειά, αν δεν είμαι επιτυχημένος/η… τι θα σκεφτούν οι άλλοι; Αν σκεφτόμαστε με αυτό τον τρόπο θα καταδικάσουμε τον εαυτό μας σε μια μέτρια ζωή.

Πώς άραγε να αισθάνεται ένα παιδί που μεγαλώνει με τέτοιες ιδέες; Θα μεγαλώσει βιώνοντας άγχος να γίνει το «νούμερο 1» προσπαθώντας διαρκώς να αποδείξει ότι «αξίζει». Μπορεί, ενδεχομένως, να ανταγωνίζεται τους άλλους για να είναι ο/η «καλύτερος/η», αντί να προσπαθεί να γίνεται ολοένα και καλύτερος/η για τον ίδιο. Η αγωνία και το άγχος θα το κατακλύζει, εκλαμβάνοντας ως απειλή το γεγονός ότι δεν αναγνωρίζεται η αξία του.

Διαβάστε σχετικά: Ο Εαυτός μας. O άγνωστος μόνιμος σύντροφος της ζωής μας

Για την απομάκρυνση μία τέτοιας «μαθημένης πεποίθησης» χρειάζεται να παρουσιάσουμε στον εαυτό μας επιχειρήματα που θα τον πείσουν ότι οι σκέψεις μας είναι παράλογες. Επομένως, είναι σημαντική η απόρριψη και η αντικατάσταση τέτοιου είδους πεποιθήσεων με άλλες υγιείς πεποιθήσεις. Ακολουθούν μερικά επιχειρήματα:

Η εξυπνάδα δεν είναι η πιο σημαντική αξία στη ζωή. Όπως προαναφέρθηκε το να είναι κανείς ευφυής ή μορφωμένος δεν έχει και κάποιο ιδιαίτερο νόημα, καθώς μπορούμε να ζήσουμε καλά, χωρίς να είμαστε πολύ έξυπνοι αφού στην πραγματικότητα αυτό δε μειώνει την αξία μας. Η πραγματική αξία είναι η αγάπη για τη ζωή, η αγάπη προς τον εαυτό μας και τους άλλους.

Όλοι μας έχουμε άγνοια για κάτι. Για παράδειγμα, ένας γιατρός έχει πολλές γνώσεις πάνω σε θέματα ιατρικής, αλλά ίσως να μη γνωρίζει τίποτα για την επιστήμη των υπολογιστών. Ένας ηλεκτρολόγος μπορεί να ξέρει τα πάντα για τα ηλεκτρολογικά, αλλά να μη ξέρει να ζωγραφίζει.

Παλεύουμε να γίνουμε τέλειοι και να φτάσουμε έναν στόχο που δεν υπάρχει, παρά μόνο στη σκέψη μας. Ας αποδεχτούμε ότι πάντα θα υπάρχει κάτι που δε θα γνωρίζουμε και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Πιστεύουμε ότι οι σχέσεις μας θα βελτιωθούν και θα κερδίσουμε την εκτίμηση των άλλων αν παρουσιάζουμε την εικόνα του «τέλειου» ανθρώπου. Σκεφτείτε όμως ότι αυτή η εκτίμηση μπορεί να προέρχεται από άτομα με κενές και επιφανειακές αξίες.

Ευτυχώς για εμάς, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στον κόσμο που εκτιμούν πραγματικά τους αυθεντικούς ανθρώπους, οι οποίοι δείχνουν τον πραγματικό εαυτό τους. Εκτιμούν τους ανθρώπους που παραδέχονται ότι δεν είναι τέλειοι σε όλα, αλλά ότι είναι πρόθυμοι να μάθουν – αυτοί είναι πραγματικά γενναίοι.

Αν καταφέρουμε να αποδεσμευθούμε από τις επιφανειακές κοινωνικές προσταγές, οι σχέσεις μας με τους άλλους θα βελτιωθούν και δεν θα χρειάζεται να συζητάμε θεωρώντας ότι κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια, αλλά θα είμαστε ενεργοί στη συζήτηση για να μάθουμε κάτι παραπάνω.

Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να μη τα γνωρίζει όλα και θα δείτε ότι τίποτα κακό δεν θα συμβεί. Αν φοβάστε να σηκώσετε το χέρι σας στην τάξη για να μην σκεφτούν οι άλλοι ότι δε γνωρίζετε την απάντηση, αυτό που τελικά συμβαίνει είναι όντως να μη δίνετε την ευκαιρία στον εαυτό σας να μάθει. Από το φόβο του να μη φανούμε ημιμαθείς, όντως καταλήγουμε ημιμαθείς στο τέλος.