Το ξυπνητήρι χτυπά, ξυπνάτε, αλλά νιώθετε ακόμα νυσταγμένοι. Γιατί; Η αίσθηση της νύστας το πρωί δεν έχει νόημα: εν τέλει, έχετε κοιμηθεί τις τελευταίες οκτώ ώρες. Δεν θα έπρεπε να ξυπνάτε ανανεωμένοι, γεμάτοι ενέργεια και συγκεντρωμένοι;
Αυτό δε συμβαίνει πάντα και υπάρχουν διάφοροι λόγοι που εξηγούν το γιατί (δεδομένου ότι δεν υποφέρετε ούτε από ναρκοληψία ούτε από άπνοια ύπνου).
Η νευροβιολογική απάντηση
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών πριν ξυπνήσετε το πρωί, έχετε περάσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας σε κατάσταση ύπνου REM δηλαδή να ονειρεύεστε. Ο εγκέφαλός σας υπήρξε πολύ δραστήριος κατά τη διάρκεια των ονείρων και κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες του ενεργειακού μορίου ATP. Το «Α» στην ATP σημαίνει αδενοσίνη.
Η παραγωγή και η απελευθέρωση αδενοσίνης στον εγκέφαλό σας, συνδέεται με τη μεταβολική δραστηριότητα ενώ κοιμάστε και υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ των αυξανόμενων επιπέδων αδενοσίνης στον εγκέφαλό σας και των αυξανόμενων επιπέδων υπνηλίας. Γιατί; Η αδενοσίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που αναστέλλει (απενεργοποιεί) τη δραστηριότητα των νευρώνων που είναι υπεύθυνοι για τη διέγερση και τη συγκέντρωση. Ξυπνάτε νυσταγμένοι λόγω της αδενοσίνης που συγκεντρώνεται μέσα στον εγκέφαλό σας ενώ ονειρεύεστε.
Με ποιον κοιμηθήκατε το προηγούμενο βράδυ;
Ζευγάρια που κοιμούνται μαζί μελετήθηκαν για την ποιότητα του ύπνου τους σχετικά με τη σωστή ισορροπία του μη REM ύπνου και του REM ύπνου, καθώς και για τη δική τους υποκειμενική άποψη για τον ύπνο τους. Για τις γυναίκες, το μοίρασμα του κρεβατιού με τον άντρα τους, είχε αρνητική επίδραση στην ποιότητα του ύπνου τους. Ωστόσο, το σεξ πριν από τον ύπνο μετρίασε την αρνητική υποκειμενική έκθεση των γυναικών, χωρίς να αλλάξει τα αντικειμενικά αποτελέσματα: η ισορροπία του μη-REM ύπνου και του REM ύπνου δεν ήταν παρ’ όλα αυτά ομαλή.
Αντίθετα, η ποιότητα του ύπνου των ανδρών δεν μειώθηκε από την παρουσία της συντρόφου τους, ανεξάρτητα από το αν είχαν σεξουαλική επαφή. Σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι υποκειμενικές εκτιμήσεις των ανδρών σχετικά με την ποιότητα του ύπνου ήταν χαμηλότερες όταν κοιμόντουσαν μόνοι τους. Έτσι, οι άντρες επωφελούνται από τον ύπνο με τις γυναίκες τους, αλλά οι γυναίκες δεν επωφελούνται από τον ύπνο με τους άνδρες τους, εκτός εάν η σεξουαλική επαφή προηγείται του ύπνου: όμως και πάλι ο ύπνος τους δεν είναι ομαλός.
Πήγατε για ύπνο αργά το προηγούμενο βράδυ;
Οι άνθρωποι που προτιμούν να μένουν έξω μέχρι αργά, έχουν την τάση να ξυπνούν αργότερα και να αποδίδουν καλύτερα, τόσο διανοητικά όσο και σωματικά, μόνο όμως αργά το απόγευμα ή το βράδυ. Οι νυχτερινοί τύποι είναι πιο πιθανό να ταλαιπωρούνται από κακή ποιότητα ύπνου, να είναι δυσλειτουργικοί κατά τη διάρκεια της ημέρας και να έχουν άγχος που σχετίζεται με τον ύπνο, σε σύγκριση με άτομα που κοιμούνται νωρίς το βράδυ και ξυπνούν νωρίς τα πρωινά.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι το να κοιμόμαστε αργά, σχετίζεται με μειωμένο όγκο του ιππόκαμπου σε νεαρά, υγιή άτομα. Η συρρίκνωση του ιππόκαμπου έχει συσχετιστεί με εξασθενημένες ικανότητες μάθησης και μνήμης.
Διαβάστε σχετικά: Τι μας συμβαίνει όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά;
Πήγατε για ύπνο πεινασμένοι το προηγούμενο βράδυ;
Το φαγητό σας πριν τον ύπνο, μπορεί επίσης να βελτιώσει τις πιθανότητες να απολαύσετε έναν καλό ύπνο. Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι η κατανάλωση γλυκού, μπορεί να προκαλέσει υπνηλία. Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη δραστηριότητα των νευρώνων που προάγουν τον ύπνο. Αυτοί οι νευρώνες βρίσκονται σε μια περιοχή του εγκεφάλου που δεν διαθέτει αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
Έτσι, όταν αισθάνονται την παρουσία ζάχαρης στο αίμα, σας προκαλούν υπνηλία. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί αισθανόμαστε ότι πρέπει να απολαύσουμε ένα σύντομο ύπνο μετά από ένα μεγάλο γεύμα. Αυτό είναι μόνο ένα ακόμη κομμάτι των ενδείξεων που δείχνουν τη σημαντική απαίτηση του εγκεφάλου για ζάχαρη, προκειμένου να διατηρηθεί η ομαλή του λειτουργία. Με τη γήρανση, οι κανονικοί ρυθμοί ύπνου ολοένα και διαταράσσονται, οδηγώντας σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τι συμβαίνει αν δεν έχετε κοιμηθεί αρκετά;
Αν και οι επιστήμονες δεν έχουν ανακαλύψει ακριβώς το λόγο που κοιμόμαστε, έχουν ανακαλύψει ότι χρειαζόμαστε έξι έως οκτώ ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Ο μη επαρκής ύπνος, είναι πιθανό να μας οδηγήσει να εμπλακούμε σε εντάσεις και να επικεντρωθούμε σε αρνητικές αναμνήσεις και συναισθήματα.
Η συναισθηματική μεταβλητότητα οφείλεται ενδεχομένως στην εξασθενημένη ικανότητα των μετωπιαίων λοβών να διατηρούν τον έλεγχο του μεταιχμιακού συναισθηματικού μας συστήματος. Επίσης, είμαστε λιγότερο ικανοί να παρακολουθήσουμε συζητήσεις και πιθανότατα να χάσουμε τη συγκέντρωσή μας κατά τη διάρκεια αυτών.
Η στέρηση του ύπνου παρεμποδίζει την αποθήκευση μνήμης και καθιστά πιο πιθανό ότι θα θυμόμαστε γεγονότα που δεν συνέβησαν στην πραγματικότητα. Η έντονη στέρηση του ύπνου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υποβαθμισμένη λήψη αποφάσεων και πιθανώς σε οπτικές ψευδαισθήσεις. Ο μη επαρκής ύπνος σε τακτική βάση, θέτει σε κίνδυνο την εμφάνιση αυτοάνοσων διαταραχών, καρκίνου, μεταβολικού συνδρόμου και κατάθλιψης. Γιατί υπάρχει αυτός ο κίνδυνος;
Μερικές πρόσφατες μελέτες έχουν αναφέρει ότι ο ύπνος είναι σημαντικός για τον καθαρισμό του εγκεφάλου από ανώμαλες και πιθανώς τοξικές πρωτεΐνες που μπορούν να συσσωρευτούν και να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης άνοιας στη περίοδο του γήρατος.
Πηγή: psychologytoday.com
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
