Ο εγκέφαλος ακούει κατά την διάρκεια του ύπνου

Οι άνθρωποι συνεχίζουν να ακούν και να επεξεργάζονται λέξεις κατά την διάρκεια του ελαφρύ NREM ύπνου, υποστηρίζει μια έρευνα.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ίσως ξεκουράζεται όταν κοιμόμαστε, αλλά δεν χάνει όλες τις ταχύτητες ανταπόκρισής του. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο Εκόλ Νογμάλ Σουπεγιέγ στο Παρίσι και οι συνεργάτες τους, πρόσφατα χρησιμοποίησαν εγκεφαλογράφημα (EEG) για να παρακολουθήσουν τους εγκεφάλους εθελοντών που άκουγαν ηχογραφήσεις καθομιλούμενων λέξεων, στις οποίες αυτοί ρωτήθηκαν να τις ταξινομήσουν είτε ως αντικείμενα είτε ως ζώα.

Οι συμμετέχοντες ήταν ικανοί να ταξινομήσουν τις λέξεις κατά την διάρκεια του ελαφρύ ύπνου non-REM (NREM), αλλά δεν μπορούσαν κατά την διάρκεια είτε του βαθύ NREM είτε του REM ύπνου, σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 14 Ιουνίου του 2016, στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Neuroscience.

Με ένα κομψό πειραματικό σχεδιασμό και με περίπλοκες αναλύσεις της νευρικής δραστηριότητας, οι συγγραφείς αποδεικνύουν τον βαθμό που ο κοιμώμενος εγκέφαλος είναι ικανός να επεξεργαστεί αισθητηριακές πληροφορίες, εξαρτώμενος από το βάθος ή τα στάδια του ύπνου, γράφει σε ένα e-mail στο επιστημονικό περιοδικό The Scientist ο Τόμας Σράινερ από το πανεπιστήμιο του Φρίμπουργκ στην Ελβετία, που δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Κατά την διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλος πιστεύεται πως μπλοκάρει τα εξωτερικά ερεθίσματα μέσα από έναν μηχανισμό απομόνωσης στο επίπεδο του θαλάμου. Όμως πειράματα που χρονολογούνται από την δεκαετία του 1960, έχουν δείξει ότι συγκεκριμένα είδη ερεθισμάτων, όπως η ακρόαση του ονόματός μας, μπορεί να φιλτραριστούν και να πυροδοτήσουν το ξύπνημα. Παρ’ όλα αυτά, οι μηχανισμοί που επιτρέπουν στον εγκέφαλο να καταλάβει επιλεκτικά τις πληροφορίες κατά την διάρκεια του ύπνου, παραμένουν άγνωστοι.

Διαβάστε σχετικά: Η Σημασία του Ύπνου REM & των Ονείρων

Όταν πέφτουμε για ύπνο, είναι αρκετά παρόμοιο με το κώμα, επειδή χάνουμε την συνείδηση του εαυτού μας και του εξωτερικού κόσμου, λέει στο επιστημονικό περιοδικό The Scientist ο συν-συγγραφέας της έρευνας Τόμας Αντριλλόν, ένας νευροεπιστήμονας του πανεπιστημίου Εκόλ Νογμάλ Σουπεγιέγ. Η ερώτηση ήταν, Εάν ο εγκέφαλος μπορεί ακόμα να παρακολουθεί τι συμβαίνει γύρω του, απλά για να είναι σίγουρος ότι το περιβάλλον είναι ακόμα ασφαλές.

Η παρούσα έρευνα ακολουθεί μια έρευνα του 2014, στην οποία οι ερευνητές παρουσίασαν παρόμοιες αξιολογήσεις, ενώ οι συμμετέχοντες κοιμόντουσαν κατά την διάρκεια της ημέρας. Ως μέρος αυτού του πρότζεκτ, ο Αντριλλόν και οι συνεργάτες του, είχαν ανθρώπους να ακούν καθομιλούμενες λέξεις στα γαλλικά και να πατούν ένα κουμπί με το αριστερό ή το δεξί τους χέρι για να δείξουν εάν η λέξη ήταν αντικείμενο ή ζώο αντίστοιχα, όσο του έπαιρνε ο ύπνος.

Την ίδια ώρα, οι ερευνητές μετρούσαν μέσω EEG την εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων, ψάχνοντας για αποδείξεις ότι οι κινητικοί φλοιοί προετοιμάζονταν να έχουν κινητικότητα, για να πατηθεί το κουμπί.

Για την παρούσα έρευνα, στην οποία οι συμμετέχοντες παρέμειναν στο εργαστήριο όλο το βράδυ, οι ερευνητές διέκριναν τον ύπνο σε 3 στάδια: REM, ελαφρύ NREM, και βαθύ NREM. Κατά την διάρκεια του REM ύπνου, οι εθελοντές συνέχισαν να προετοιμάζουν πνευματικά κινήσεις στα δάχτυλα κατά την διάρκεια του τεστ με τις λέξεις, σαν να ήταν ξύπνιοι, αλλά μόνο εάν είχαν δει και κατηγοριοποιήσει τις λέξεις προηγουμένως.

Κατά την διάρκεια του ελαφρύ NREM ύπνου, οι συμμετέχοντες έδειχναν ακόμα κινητική προετοιμασία, άσχετα εάν οι λέξεις ήταν καινούργιες ή είχαν παρουσιαστεί από πριν. Και τέλος, στο βαθύ NREM ύπνο ο Αντιλλόν και οι συνεργάτες του, ανακάλυψαν πως οι συμμετέχοντες δεν έδειξαν καμία εγκεφαλική δραστηριότητα που να συσχετίζετε με το πάτημα του κουμπιού. Τα ευρήματα συμβαδίζουν με αυτά των προηγούμενων ερευνών συμπεριφοράς.

Οι ερευνητές πρότειναν μηχανισμούς από τους οποίους οι αισθητηριακές πληροφορίες ενδέχεται να απομονώνονται κατά την διάρκεια του REM και του βαθύ NREM ύπνου. Στον πρώτο, οι πληροφορίες από τον εξωτερικό κόσμο ίσως να ανταγωνίζονται με (εσωτερικώς παραγόμενα) όνειρα· στον τελευταίο, ο εγκέφαλος βιώνει κύματα υπερ συγχρονισμού, στα οποία «εκατομμύρια χιλιάδες νευρώνες ηρεμούν την ίδια ώρα» αποτρέποντας τον εγκέφαλο από την επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών, εξηγεί ο Αντριλλόν.

Διαβάστε σχετικά: 12 συμβουλές για να κοιμάσαι καλύτερα

Ο Αντριλλόν και οι συνεργάτες του επιβεβαιώνουν τα προηγούμενα αποτελέσματά τους που έδειξαν ότι μια περίπλοκη διαδικασία των εξωτερικών πληροφοριών –σημασιολογική ολοκλήρωση και κινητική προετοιμασία με αποτέλεσμα εργασίας– είναι πιθανή στον ελαφρύ NREM ύπνο, δήλωσε η Μέλανη Στρός, μια νευρολόγος του νοσοκομείου Χοτέλ-Ντίε στο Παρίσι που δεν συμμετείχε στην έρευνα και έγραψε ένα e-mail στο επιστημονικό περιοδικό The Scientist. Επίσης παρουσιάζουν ότι αυτή η διαδικασία, είναι διαταραγμένη στον βαθύ NREM ύπνο και, ίσως περισσότερο απροσδόκητα, στον REM ύπνο, προσθέτει.

Η ιδέα ότι ο εγκέφαλος μπορεί επιλεκτικά να επεξεργαστεί πληροφορίες από τον εξωτερικό κόσμο κατά την διάρκεια του ύπνου, δεν είναι νέα. Μια πρόσφατη έρευνα βρήκε ότι κατά την διάρκεια της πρώτης νύχτας που περνάμε σε ένα καινούργιο περιβάλλον, το ένα εγκεφαλικό ημισφαίριο παραμένει δραστήριο να “να παρακολουθεί”.

Όταν εσείς κοιμάστε, εάν υπάρχει μια άξια αναφοράς πληροφορία στο περιβάλλον, αυτή μπορεί να ενυσχίσει την εγρήγορση, ισχυρίζεται ο Αντριλλόν.