Θέλετε να μάθετε κάτι καλά και να το θυμάστε ακόμη καλύτερα; Φροντίστε να κοιμάστε ενδιάμεσα.
Η επιστήμη της ψυχολογίας έχει εδραιώσει μερικούς από τους βασικούς κανόνες της αποτελεσματικής μάθησης. Είναι πολύ ωφέλιμο για τον εαυτό σας να τον δοκιμάζετε στην επανα-μάθηση ξεχασμένων πράγματων, ειδικά αν έχει περάσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο ύπνος, ως γνωστόν, είναι εξαιρετικά χρήσιμος για την εδραίωση νέων αναμνήσεων. Μια μελέτη, στο Psychology Science, βασιζόμενη στην παραπάνω ιδέα, υποστηρίζει ότι ο ύπνος ανάμεσα σε δύο περιόδους μάθησης, μπορεί να οδηγήσει σε ιδιαίτερα αποτελεσματική και μακροπρόθεσμη μάθηση.
H Stephanie Mazza και οι συνεργάτες της, εξέθεσαν 60 συμμετέχοντες Γάλλους (σε τρεις ισάριθμες ομάδες), σε τρείς διαφορετικές συνθήκες. Και οι τρείς ομάδες αντιμετώπισαν την ίδια αρχική πρόκληση: έπρεπε να μάθουν την γαλλική μετάφραση 16 λέξεων της διαλέκτου Σουαχίλι.
Κατά την διάρκεια της πρώτης συνεδρίας, παρουσιάζονταν άμεσα στους συμμετέχοντες τα ζευγάρια των λέξεων, ένα κάθε φορά, και εκείνοι εξετάζονταν στην άμεση ανάκληση της γαλλικής λέξης για κάθε λέξη Σουαχίλι που τους δινόταν. Στις περιπτώσεις που δεν ήταν δυνατή η σωστή ανάκληση ή δεν μπορούσαν να τη θυμηθούν, τους δινόταν η σωστή απάντηση. Η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε μέχρις ότου οι συμμετέχοντες να μπορέσουν να ανακαλέσουν επιτυχώς τα ζεύγη των λέξεων.
Η πρώτη ομάδα ολοκλήρωσε την πρώτη φάση στις 9 π.μ. και επέστρεψε μετά από 12 ώρες για την επανάληψη και την αξιολόγηση. Στην φάση αυτή συμπεριλήφθηκαν περαιτέρω δοκιμές για την ανάκληση των ζευγαριών και πάλι δόθηκαν οι σωστές απαντήσεις για αυτά που είχαν ξεχάσει. Η συγκεκριμένη διεργασία συνεχίστηκε μέχρι οι συμμετέχοντες να ανακαλέσουν όλα τα ζεύγη των λέξεων.
Μια άλλη ομάδα πραγματοποίησε την δοκιμασία στις 9 μ.μ., οι συμμετέχοντες πήγαν για ύπνο και το επόμενο πρωί στις 9 π.μ. ολοκληρώθηκε η φάση της επανάληψης-αξιολόγησης.
Η ομάδα ελέγχου, επίσης, έκανε την αρχική φάση το απόγευμα, έπειτα οι συμμετέχοντες πήγαν για ύπνο και το πρωί πραγματοποιήθηκε η φάση της αξιολόγησης. Ωστόσο, στην τελευταία φάση της ομάδας ελέγχου, δεν δόθηκε η δυνατότητα επανάληψης της μάθησης.
Για την μέτρηση της αποτελεσματικότητας των διαφορετικών συνθηκών της μελέτης, οι ερευνητές αποφάσισαν να αξιολογήσουν τους συμμετέχοντες μια εβδομάδα αργότερα και μετά από έξι μήνες. Φυσικά, τα αποτελέσματα διέφεραν σημαντικά μεταξύ των ομάδων.
Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα που μελέτησε/κοιμήθηκε/επανέλαβε, παρουσίαζε καλύτερη επίδοση στην φάση της επανάληψης, η οποία μάλιστα ήταν και αρκετά πιο γρήγορη σε σχέση με την ομάδα που μελέτησε το πρωί και επανέλαβε τη διαδικασία το βράδυ (χωρίς την μεσολάβηση ύπνου). Επίσης, η ομάδα μελέτη/ύπνος/επανάληψη, ξεπέρασε την τελευταία και στις μετέπειτα αξιολογήσεις.
Συνεπώς, ενώ η ομάδα μελέτη/ύπνος/επανάληψη έδειξε ότι η μάθηση ήταν πιο ισχυρή ακόμα και μετά από μια εβδομάδα, η ομάδα πρωινής μελέτης και απογευματινής επανάληψης, παρουσίασε σημαντικά ελλείμματα (είχαν ξεχάσει περίπου τέσσερα με πέντε στοιχεία), κάτι που παρατηρήθηκε και στην ομάδα ελέγχου, στην οποία δεν δόθηκε η δυνατότητα επανάληψης. Τέλος, η ομάδα μελέτη/ύπνος/επανάληψη φάνηκε να έχει καλύτερη επίδοση στην ανάκληση μετά από έξι μήνες.
Οι ερευνητές απέκλεισαν άλλες πιθανές εξηγήσεις για τις διαφορές αυτές, όπως το πιθανό αίσθημα υπνηλίας κατά την διάρκεια των δοκιμασιών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ολοκλήρωση των δύο δοκιμασιών με την παρεμβολή του ύπνου είναι ένας αποτελεσματικότερος τρόπος μάθησης, βελτίωσης της μακροπρόθεσμης διατήρησης και ενίσχυσης της ανάκλησης.
Είναι χρήσιμο να πραγματοποιηθεί περαιτέρω έρευνα για την αναζήτηση και κατανόηση των μηχανισμών αυτών, αλλά μια πιθανή εξήγηση να είναι ότι ο ύπνος συμβάλλει στην εξασφάλιση της αποθήκευσης των αρχικών μνημών με μεγαλύτερη επιτυχία, ώστε η επανάληψη και η ανάκληση να γίνονται με μεγαλύτερη ευκολία. Θα ήταν ενδιαφέρον να εξετάσουμε αν αυτές οι αρχές ισχύουν για τις διαδικαστικές μνήμες, όπως η εκμάθηση δεξιοτήτων.
Πηγή: digest.bps.org.uk
Απόδοση: Άννα Αποστολίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyΝow.gr
