Η παρεγκεφαλίδα, ένα παρεξηγημένο μέρος του εγκεφάλου, βρέθηκε ότι συμμετέχει ενεργά στον έλεγχο και στη διόρθωση των σκέψεών μας.
Η παρεγκεφαλίδα, που μέχρι τώρα ήταν ένα παρεξηγημένο μέρος του εγκεφάλου καθώς θεωρούνταν υπεύθυνη μόνο για τον έλεγχο των κινήσεων, βρέθηκε ότι συμμετέχει ενεργά και σε υψηλές εγκεφαλικές διεργασίες. Συγκεκριμένα, οι διεργασίες αυτές σύμφωνα με νέα μελέτη των ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις, είναι η προσοχή, η σκέψη, ο σχεδιασμός και η λήψη αποφάσεων.
Όπως αναφέρει ο επικεφαλής της έρευνας, η οποία δημοσιεύτηκε στις 25 Οκτωβρίου στο Neuron, είναι κοινώς αποδεκτό ότι κάποια βλάβη στην παρεγκεφαλίδα προκαλεί κινητικές δυσκολίες. Όμως, αυτό που καταδεικνύεται από τα ευρήματα, είναι ότι ο ρόλος της είναι κομβικός και στη ρύθμιση και τελειοποίηση των σκέψεων.
Έπειτα από σειρά ερευνών και με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας, φανερώθηκε ότι μόνο το 20% της παρεγκεφαλίδας είναι αφιερωμένο στην κίνηση, περίπου δηλαδή η ίδια ποσότητα με τον εγκεφαλικό φλοιό. Το υπόλοιπο 80% καταλαμβάνεται από δίκτυα που εμπλέκονται σε υψηλές γνωστικές λειτουργίες: το δίκτυο προσοχής, το προεπιλεγμένο δίκτυο λειτουργίας, το οποίο σχετίζεται με την ονειροπόληση, την ανάκληση μνήμης, την απλή σκέψη και περιλαμβάνει και δίκτυα που σχετίζονται με εκτελεστικές λειτουργίες όπως η λήψη αποφάσεων και ο σχεδιασμός. Επομένως, η προσοχή των ερευνητών χρειάζεται να μη στρέφεται αποκλειστικά στις κινητικές ιδιότητες για τις οποίες είναι υπεύθυνη η παρεγκεφαλίδα, αλλά και στις γνωστικές λειτουργίες στις οποίες εμπλέκεται.
Μετρώντας το χρόνο της εγκεφαλικής δραστηριότητας οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η παρεγκεφαλίδα αποτελεί το τελευταίο βήμα στα νευρολογικά κυκλώματα, στην οποία τα σήματα μέσω των αισθητηριακών συστημάτων υποβάλλονται σε επεξεργασία και τελικούς ποιοτικούς ελέγχους για να σταλούν πίσω στον εγκεφαλικό φλοιό και να εφαρμοστούν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο επικεφαλής της έρευνας, η παρεγκεφαλίδα κατ’ αντιστοιχία είναι το πρόσωπο της τελικής επιθεώρησης της συναρμολόγησης ενός αυτοκινήτου, είναι αυτή η οποία θα δώσει την τελική έγκριση για να πουληθεί ή θα επισημάνει ότι υπάρχει κάποια ατέλεια και θα το στείλει πίσω για επιδιόρθωση.
Τα άτομα με βλάβη στην παρεγκεφαλίδα, γίνονται ασυντόνιστα, έχουν ασταθή βηματισμό, παρουσιάζουν προβλήματα ομιλίας και δυσκολεύονται με λεπτές κινήσεις όπως η κατανάλωση τροφής. Η παρεγκεφαλίδα είναι επίσης αρκετά ευαίσθητη στο αλκοόλ, γι’ αυτό και οι άνθρωποι που έχουν καταναλώσει πολύ αλκοόλ είναι ασταθείς στο βάδισμα. Τα νέα αυτά δεδομένα μπορεί να αποδείξουν και γιατί η κρίση ενός ανθρώπου που έχει μεθύσει είναι κακή. Οι κακές αποφάσεις είναι αποτέλεσμα της επιρροής της παρεγκεφαλίδας από το αλκοόλ, η οποία αδυνατεί να επιτελέσει τον ποιοτικό έλεγχο που πραγματοποιεί όταν ο οργανισμός είναι νηφάλιος.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν επίσης εξατομικευμένες αναλύσεις σε δέκα συμμετέχοντες και συνειδητοποίησαν ότι αν και οι απεικονίσεις της περιοχής της παρεγκεφαλίδας είναι όμοιες, ωστόσο παρουσιάζουν και αρκετές ανομοιομορφίες, ώστε να ξεχωρίζει κανείς τις ατομικές διαφορές ανάμεσά τους. Οι ερευνητές διερευνούν πλέον κατά πόσον ατομικές διαφορές στα δίκτυα αυτά συσχετίζονται με την νοημοσύνη, τη συμπεριφορά και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η προσαρμοστικότητα και οι ψυχιατρικές διαταραχές.
Κλείνοντας, ο επικεφαλής της έρευνας επισημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι που εξετάζουν τις σχέσεις μεταξύ της λειτουργίας του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς απλώς αγνοούν την παρεγκεφαλίδα επειδή δεν ξέρουν πώς να την ερμηνεύσουν. Όμως στην παρεγκεφαλίδα υπάρχουν τέσσερις φορές περισσότεροι νευρώνες, όπως και στον εγκεφαλικό φλοιό, οπότε αν αγνοείται η παρεγκεφαλίδα, έχει ήδη υπονομευθεί η έρευνα. Το στοίχημα της απεικόνισης ολόκληρου του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι η κατανόηση του πώς συνεργάζονται όλα μαζί. Δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός του πώς λειτουργεί όλο το σύστημα μαζί όταν λείπει ένα μεγάλο κομμάτι του.
Πηγή: Scott Marek, Joshua S. Siegel, Evan M. Gordon, Ryan V. Raut, Caterina Gratton, Dillan J. Newbold, Mario Ortega, Timothy O. Laumann, Babatunde Adeyemo, Derek B. Miller, Annie Zheng, Katherine C. Lopez, Jeffrey J. Berg, Rebecca S. Coalson, Annie L. Nguyen, Donna Dierker, Andrew N. Van, Catherine R. Hoyt, Kathleen B. McDermott, Scott A. Norris, Joshua S. Shimony, Abraham Z. Snyder, Steven M. Nelson, Deanna M. Barch, Bradley L. Schlaggar, Marcus E. Raichle, Steven E. Petersen, Deanna J. Greene, Nico U.F. Dosenbach. Spatial and Temporal Organization of the Individual Human Cerebellum. Neuron, 2018; DOI: 10.1016/j.neuron.2018.10.010
Απόδοση: Γλυκερία Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
