Οποιαδήποτε συμπεριφορά μας, δεν μπορεί να λογιστεί ως απολύτως αρνητική ούτε απολύτως θετική. Υπάρχουν δυνητικά οφέλη και για τις δύο, ανάλογα με το πλαίσιο στο οποίο βρισκόμαστε.
Δεν υπάρχει τίποτα κακό με το να είμαστε λίγο περίεργοι. Επειδή σκεφτόμαστε συνέχεια τις ψυχολογικές διαταραχές, μπορεί να ανησυχούμε όταν οι δικοί μας τρόποι σκέψης και συμπεριφοράς δεν ταιριάζουν με την εξιδανικευμένη ιδέα της ψυχικής υγείας. Όμως, μία μεταβλητότητα στην εγκεφαλική λειτουργία μπορεί να είναι υγιής και ακόμα και προσαρμοστική, λένε οι ερευνητές σε μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Trends in Cognitive Sciences, παρόλο που μπορεί να περιπλέξει και τις προσπάθειες εντοπισμού τυποποιημένων δεικτών παθολογίας.
Θα υποστήριζα ότι δεν υπάρχει μία φυσιολογική σταθερά, λέει ο κλινικός ψυχολόγος και ο κύριος συγγραφέας Αβραάμ Χολμς του Πανεπιστημίου Yale. Υπάρχει ένα επίπεδο μεταβλητότητας σε κάθε μία από τις συμπεριφορές μας. Η υγιής διακύμανση είναι η πρώτη ύλη της φυσικής επιλογής, αλλά υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η εξέλιξη μπορεί να μην φτάσει σε μια απομονωμένη τέλεια εκδοχή ενός χαρακτηριστικού ή μιας συμπεριφοράς. Οποιαδήποτε συμπεριφορά, δεν είναι απολύτως αρνητική ούτε απολύτως θετική. Υπάρχουν δυνητικά οφέλη και για τις δύο, ανάλογα με το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεστε, ισχυρίζεται.
Για παράδειγμα, η παρορμητική αισθητική αναζήτηση, η προθυμία να αντιμετωπίσουμε κινδύνους προκειμένου να έχουμε νέες και συναρπαστικές εμπειρίες που έχουν τις ρίζες της στην εξελικτική μας ιστορία ως τροφοσυλλέκτες, συχνά θεωρείται αρνητική. Η αυξημένη αισθητική αναζήτηση σχετίζεται με πράγματα όπως η κατάχρηση ουσιών, η εγκληματικότητα, η επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά και ο σωματικός τραυματισμός. Αν όμως το δείτε από την άλλη πλευρά και εξετάσετε πιθανά θετικά αποτελέσματα, τα ίδια άτομα μπορεί επίσης να ευδοκιμήσουν σε περίπλοκα και ζωντανά περιβάλλοντα όπου είναι κατάλληλο για εκείνα να αναλάβουν κινδύνους και να αναζητήσουν συγκινήσεις, λέει. Συχνά έχουν περισσότερη κοινωνική στήριξη, είναι πιο εξωστρεφή και ασκούνται περισσότερο.
Το ίδιο ισχύει και για το άγχος. Μπορεί να είστε περισσότερο ανασφαλής σε κοινωνικές καταστάσεις και ίσως να είναι πιο δύσκολο να δημιουργήσετε φιλίες, λέει ο Χολμς. Ωστόσο, το ίδιο άγχος, εάν το σκεφτείτε σε ένα περιβάλλον εργασίας, είναι αυτό που σας παρακινεί να προετοιμαστείτε για μια μεγάλη παρουσίαση. Αν είστε στο σχολείο, αυτό είναι το ίδιο άγχος που σας παρακινεί να μελετήσετε για μια εξέταση.
Σημειώνει επίσης ότι έχουμε περισσότερο έλεγχο των συνθηκών στις οποίες βρισκόμαστε από ό, τι έχουμε την τάση να πιστεύουμε, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό να καταλήξουμε σε ένα περιβάλλον που ευνοεί τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι εγκέφαλοί μας.
Όμως αν η παραλλαγή σε οποιοδήποτε δεδομένο χαρακτηριστικό είναι φυσιολογική, αυτό δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με το τι κάνει μια συμπεριφορά διαταραγμένη, το οποίο τονίζει, είναι πολύ ένα πραγματικό φαινόμενο. Μπορεί αυτό να παρουσιάζεται, αν εστιάσετε σε έναν μόνο φαινότυπο, δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη γραμμή που να χωρίζει την υγεία από την ασθένεια και ότι πρέπει να εξετάσουμε ταυτόχρονα πολλαπλούς φαινότυπους, λέει.
Αυτό το καθιστά πολύ πιο περίπλοκο να προσπαθήσουμε να βρούμε βιοδείκτες για ψυχολογικές ασθένειες, κάτι που ο Χολμς έχει εργαστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Η συνήθης προσέγγιση είναι να διασπάσουμε μια διαταραχή στα κομμάτια των συστατικών της, να βρούμε έναν συγκεκριμένο σχετικό γενετικό δείκτη ή μια βιολογική διαδικασία για ένα συγκεκριμένο κομμάτι και στη συνέχεια να αναζητήσουμε αυτόν τον δείκτη ή τη διαδικασία στον γενικό πληθυσμό για να δούμε αν μπορεί να προβλέψει τη διαταραχή. Το πρόβλημα, λέει, είναι ότι ένας μόνο απομονωμένος φαινότυπος δεν πρόκειται ποτέ να είναι απαραίτητος ούτε επαρκής για να προκαλέσει ασθένεια.
Αυτό που θέλουμε να δούμε είναι να χτίσουμε πολυπαραγοντικές προσεγγίσεις οι οποίες εξετάζουν ταυτόχρονα πολλαπλά πεδία ανθρώπινης συμπεριφοράς, για να δούμε αν μπορούμε να ενισχύσουμε τη δύναμή μας στην πρόβλεψη τελικών αποτελεσμάτων, λέει. Τα τελευταία χρόνια έχουν συγκεντρωθεί μεγάλα σύνολα δεδομένων ανοικτής πηγής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυτές τις προσπάθειες, αλλά ο Χολμς σημειώνει ότι το έργο θα απαιτήσει σχεδόν σίγουρα τις συνεργασίες μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων και ιδρυμάτων – μερικές από τα οποία ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη.
Αυτό όμως σημαίνει ότι δεν είναι σωστό να σκεφτόμαστε τους εαυτούς μας ότι διαθέτουμε ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που είναι είτε καλό είτε κακό, υγιές ή ανθυγιεινό. Αυτό είναι ένα ευρύτερο ζήτημα με την κοινωνία μας, λέει, αλλά όλοι αγωνιζόμαστε για κάποιο τεχνητό, αρχέτυπο ιδεώδες, είτε πρόκειται για σωματική εμφάνιση είτε για νεανικότητα ή νοημοσύνη ή προσωπικότητα. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε τη σημασία της μεταβλητότητας τόσο στον εαυτό μας όσο και στους ανθρώπους γύρω μας. Επειδή εξυπηρετεί έναν προσαρμοστικό σκοπό στη ζωή μας.
Πηγή: neurosiencenews.com
Έρευνα: The Myth of Optimality in Clinical Neuroscience
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
