Πώς μπορούμε να ταξιδεύουμε ψυχολογικά στο χώρο;
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να αναπαράγει γεγονότα στο χρόνο και στο χώρο με συναρπαστικούς τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει γνωστική πρόσβαση σε μια σειρά από χρονολογικά γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν μέσω ερεθισμάτων που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις. Στον εγκέφαλο μας, οι χωρικές και χρονικές διαστάσεις των γεγονότων συνδυάζονται και εκδηλώνονται στην επεισοδιακή μνήμη, η οποία μπορεί να προκληθεί σε οποιαδήποτε στιγμή ενώ ένα άτομο ζει κανονικά την καθημερινότητά του.
Η επεισοδιακή μνήμη αναφέρεται στην ανθρώπινη ικανότητα ανάκλησης και αναπαραγωγής συγκεκριμένων εμπειριών ή γεγονότων από το παρελθόν. Προηγούμενες νευροεπιστημονικές μελέτες υποδηλώνουν ότι η χαρτογράφηση του χωροχρόνου που σχετίζεται με την επεισοδιακή μνήμη βασίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου: τον ιππόκαμπο.
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι στιγμής, οι άνθρωποι είναι το μόνο είδος στη Γη που μπορούν επίσης να φανταστούν χρονολογικές αλληλουχίες που ποτέ δεν συνέβησαν, αλλά αυτό ίσως να συνδέεται κάπως και με πραγματικά γεγονότα. Αυτή η ικανότητα βασίζεται στον αιτιώδη συλλογισμό που συνεπάγεται τον εντοπισμό σχέσεων αιτίου-αποτελέσματος, όπως: αν συμβεί αυτό στο μέλλον, τότε θα μπορούσε να συμβεί και κάτι άλλο.
Ερευνητές στην Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάννης, του Πανεπιστημίου Paris-Saclay, πραγματοποίησαν πρόσφατα μια μελέτη διερεύνησης του ρόλου των εγκεφαλικών περιοχών μέσα στο σχηματισμό του ιππόκαμπου σχετικά με την ανθρώπινη ικανότητα πλοήγησης σε φανταστικά γεγονότα που έχουν ρίζες σε διαφορετικό χρόνο ή χώρο. Το άρθρο τους, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό MIT Press of Cognitive Neuroscience.
Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές μελέτησαν αν ο σχηματισμός του ιππόκαμπου εμπλέκεται στην πνευματική πλοήγηση στο χρόνο (και στο χώρο), η οποία απαιτεί εσωτερικούς χειρισμούς των γεγονότων στο χρόνο και στο χώρο από μια εγωκεντρική προοπτική.
Διαβάστε σχετικά: 7 τρόποι για να αναπτυχθούν νέοι νευρώνες σε οποιαδήποτε ηλικία
Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, αναλύσαμε ξανά ένα σύνολο δεδομένων από μαγνητικές εγκεφάλων, οι οποίες συλλέχθηκαν ενώ οι συμμετέχοντες αυτο-προβάλλονταν στο χρόνο ή στο χώρο και κατέτασσαν ιστορικά γεγονότα να συμβαίνουν πριν / μετά τον ψυχικό εαυτό, δηλώνουν οι ερευνητές.
Στη νέα τους εργασία, οι ερευνητές επανεξετάζουν τα δεδομένα που είχαν συλλέξει προηγουμένως χρησιμοποιώντας μια διαφορετική μέθοδο. Καθώς η μέθοδος που χρησιμοποίησαν στην προηγούμενη μελέτη τους είχε σημαντικούς περιορισμούς που τους εμπόδισαν να διερευνήσουν την επίπτωση του ιππόκαμπου, την αντικατέστησαν με μια τεχνική που εξηγεί ρητά τον όγκο του ιππόκαμπου.
Η νέα μέθοδος ανασυγκρότησης που χρησιμοποίησαν, τους επέτρεψε να διευκρινίσουν κατά πόσο εμπλέκονται στην ικανότητα του ανθρώπου οι δομές εντός του σχηματισμού του ιππόκαμπου, ώστε να κατατάσσει διανοητικά τα φανταστικά γεγονότα σε χρόνο και χώρο από μια εγωκεντρική προοπτική. Ο σχηματισμός του ιππόκαμπου αποτελείται από διάφορες δομές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων των διμερών ιππόκαμπων, των ενδορρινικών φλοιών και του παραϊοπποκάμπιου φλοιού.
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων φωτίζουν τη συμβολή των εγκεφαλικών περιοχών στον σχηματισμό του ιππόκαμπου στον τακτικό ψυχολογικό χρόνο. Ενώ η ακριβής λειτουργία αυτών των περιοχών εξακολουθεί να είναι ασαφής, το έργο τους υποδηλώνει ότι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διανοητική κατάταξη υποθετικών ή φανταστικών γεγονότων που συμβαίνουν σε διαφορετικά μέρη και σε διαφορετικούς χρόνους.
Οι ερευνητές εισάγουν επίσης μια υπόθεση σχετικά με τον τρόπο επεξεργασίας του ψυχικού χρόνου και του χωρικού ταξιδιού από τον σχηματισμό του ιππόκαμπου. Πιο συγκεκριμένα, προτείνουν ότι η ανθρώπινη ικανότητα να φανταστεί κανείς ότι ταξιδεύει σε διαφορετικά μέρη ή ώρες θα μπορούσε να καθοδηγείται από έναν εκ των άνω προς τα κάτω έλεγχο της νευρικής δραστηριότητας σε αυτόν τον συγκεκριμένο σχηματισμό εγκεφάλου.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα επιλεκτικά πρότυπα νευρικής δραστηριότητας που αναφέρθηκαν από τους ερευνητές, παρουσιάζονται όταν οι άνθρωποι κατατάσσουν γεγονότα που δεν βίωσαν ποτέ στην πραγματική ζωή (δηλαδή, μη επεισοδιακά συμβάντα), αλλά όχι όταν επανεξετάζουν γνωστικά πραγματικά γεγονότα από το παρελθόν τους.
Στο μέλλον, τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες μελέτες που διερευνούν τον τακτικό ψυχολογικό χρόνο στον ανθρώπινο εγκέφαλο και εστιάζουν στον σχηματισμό του ιππόκαμπου, ίσως μέσω της χρήσης νέων μεθόδων ή δεδομένων.
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Έρευνα: Hippocampal Contribution to Ordinal Psychological Time in the Human Brain
