Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν την ανατομική αφετηρία της ελεύθερης βούλησης στον εγκέφαλο.
Σε μεγάλο βαθμό η ελεύθερη βούληση έχει μελετηθεί από φιλοσοφική και θρησκευτική σκοπιά, αλλά και από τους επιστήμονες οι οποίοι έλαβαν υπόψη τους δύο γνωστικές παραμέτρους: την επιθυμία για δράση (βούληση) και την ανάληψη ευθύνης για τις δράσεις.
Νευροεπιστήμονες του Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC), χρησιμοποίησαν χαρτογράφηση δικτύου εγκεφαλικών βλαβών, για να βρουν τη βιολογική προέλευση της αντίληψης της ελεύθερης βούλησης. Η χαρτογράφηση αποτελεί μία νέα τεχνική που επιτρέπει την απεικόνιση βλαβών σε διάφορα δίκτυα εγκεφάλου. Όπως δηλώνει ο επικεφαλής, στη συγκεκριμένη έρευνα χρησιμοποιήθηκε αυτή η προσέγγιση τοπικού εντοπισμού δικτύου για να οριστεί η νευροανατομική βάση για τη διαταραγμένη αντίληψη ελεύθερης βούλησης.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν 28 περιπτώσεις στην ιατρική βιβλιογραφία, όπου ο εγκεφαλικός τραυματισμός προκάλεσε διαταραχή βούλησης στους ασθενείς που χαρακτηρίζεται από έλλειψη για κίνηση ή για ομιλία. Εντοπίστηκαν επίσης 50 περιπτώσεις στις οποίες οι ασθενείς ένιωθαν ότι οι κινήσεις δεν ήταν δικές τους.
Η χαρτογράφηση αποκάλυψε ότι ενώ οι τραυματισμοί έγιναν σε διαφορετικά σημεία, επηρέασαν δύο από τα δίκτυα του εγκεφάλου. Όλοι οι τραυματισμοί που διαταράσσουν τη βούληση συνδέθηκαν με τον πρόσθιο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος συνδέεται με τα κίνητρα και τον προγραμματισμό. Όσοι τραυματισμοί αντίστοιχα προκάλεσαν την αίσθηση «ξένων» άκρων, εντοπίστηκαν στον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου, ο οποίος συνδέεται με την κινητικότητα.
Τέλος, οι συγγραφείς έδειξαν ότι τα ευρήματά τους ήταν σημαντικά πέραν των ασθενών με εγκεφαλική βλάβη. Η διέγερση του εγκεφάλου σε αυτές τις περιοχές άλλαξε την αντίληψη της ελεύθερης βούλησης ακόμα και σε υγιείς συμμετέχοντες, οι οποίοι παρουσίασαν εξίσου αλλοιωμένη αντίληψη ελεύθερης βούλησης με ψυχιατρικούς ασθενείς. Αν και η έρευνα επικεντρώθηκε σε ασθενείς με κινητικές διαταραχές, η ελεύθερη βούληση σχετίζεται και με άλλους τομείς όπως ο κοινωνικός, ο νομικός και η ηθική λήψη αποφάσεων. Για μελλοντικές έρευνες, θα είχε ενδιαφέρον να ερευνηθεί αν το δίκτυο των περιοχών του εγκεφάλου που φαίνεται ότι σχετίζεται με την ελεύθερη βούληση κινήσεων είναι το ίδιο με εκείνο που ρυθμίζει την ηθική λήψη αποφάσεων.
Πηγή: R. Ryan Darby, JuhoJoutsa, Matthew J. Burke, Michael D. Fox. Lesion network localization of free will. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2018; 201814117 DOI: 10.1073/pnas.1814117115
Απόδοση: Γλυκερία Αποστολοπούλου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
