Το παράδοξο αποτέλεσμα μίας έρευνας που φανερώνει πώς να μείνουμε κινητοποιημένοι.
Η μάθηση, τα κίνητρα και η ανταμοιβή είναι περίπλοκες νευρολογικές οντότητες. Η πρόσφατη έρευνα έχει σημειώσει πρόοδο, ωστόσο τα ερωτήματα παραμένουν πολλά. Παραδόξως, η τελευταία μελέτη, υποστηρίζει ότι όταν ξεχνάμε ότι προσδοκούμε να ανταμειφθούμε από μία εργασία, μπορούμε να μάθουμε καλύτερα ορισμένες καταστάσεις και να διατηρήσουμε το κίνητρό μας.
Αν και οι μηχανισμοί με τους οποίους συμβαίνουν η μάθηση, η ανταμοιβή και τα κίνητρα δεν είναι επαρκώς κατανοητοί, ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνης είναι γνωστό ότι εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό.
Η παρούσα μελέτη προσθέτει στις γνώσεις μας, το πώς η ντοπαμίνη μεταφράζεται σε ανταμοιβή, πως αυτές οι πληροφορίες επεξεργάζονται στον εγκέφαλο και επιχειρεί να απαντήσει σε πιεστικά ερωτήματα.
Βασίζεται σε προηγούμενες εργασίες που δείχνουν ότι ορισμένες μορφές μάθησης ίσως ενισχύονται όταν ξεχνάμε. Τα πρόσφατα ευρήματα είναι ένα άλλο δομικό στοιχείο στην ώθηση για να εξηγήσει τη νευροεπιστήμη των κινήτρων και της ανταμοιβής.
Μια σημαντική θεωρία σε αυτό το πεδίο της νευροεπιστήμης είναι γνωστή ως σφάλμα πρόβλεψης στην ανταμοιβή (reward-prediction-error – RPE). H RPE φαίνεται να αποτελεί τη νευρολογική βάση της αξιολόγησης του εγκεφάλου για τα οφέλη και στην κατεύθυνση του οργανισμού προς ένα στόχο.
Σφάλμα πρόβλεψης στην ανταμοιβή (RPE)
Ορισμένοι ντοπαμινεργικοί νευρώνες στον εγκέφαλο έχoυν αποδειχθεί ότι πυροδοτούνται σε περιπτώσεις όπου εκτελείται μία εργασία και διακυβεύεται μια ανταμοιβή. Εάν αναμένεται η λήψη μίας ανταμοιβής, αυτοί οι νευρώνες δεν πυροδοτούνται, ωστόσο εάν η ανταμοιβή δεν αναμένεται, πυροδοτούνται. Αντί να κωδικοποιηθεί αν μια ανταμοιβή ληφθεί ή όχι, χωρίζει τη διαφορά μεταξύ προσδοκιών και πραγματικότητας. Αυτό είναι το σφάλμα πρόβλεψης στην ανταμοιβή.
Mε απλά λόγια, εάν ένας αρουραίος, για παράδειγμα, πιέζει ένα μοχλό τυχαία και δεν περιμένει μια ανταμοιβή, αλλά την παίρνει, τότε αυτοί οι νευρώνες θα πυροδοτηθούν και θα αυξηθεί η ντοπαμίνη. Εάν ένας αρουραίος, πιέζει ένα μοχλό και περιμένει μια ανταμοιβή δεν θα πυροδοτηθούν. Έτσι, εάν αναμένεται η ανταμοιβή τα επίπεδα της ντοπαμίνης θα μειωθούν.
Ωστόσο, άλλες πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η αυτή απάντηση της ντοπαμίνης μπορεί μερικές φορές να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, ακόμα κι όταν εκτελείται μία εργασία προς μια προβλέψιμη ανταμοιβή ακόμη κι αν αυτή αναμένεται. Ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό το μακροχρόνιο σήμα μπορεί να αντιπροσωπεύει το κίνητρο.
Πιστεύεται ότι ο τρόπος που απελευθερώνεται η ντοπαμίνη βοηθά στην εναλλαγή μεταξύ αυτών των δύο τρόπων: παλμοί ντοπαμίνης επηρεάζουν την πτυχή του σφάλματος της πρόβλεψης της ανταμοιβής, ενώ μια μεγαλύτερη, με πιο σταθερό σήμα ντοπαμίνης δημιουργεί και διατηρεί ένα κίνητρο για να βρει την ανταμοιβή.
Η παρούσα έρευνα, δημοσιεύτηκε αυτή τη βδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Computational biology και έθεσε ως στόχο να κατανοήσουμε καλύτερα το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτή η διπλή δράση της ντοπαμίνης.
Ντοπαμίνη, λήθη και ανταμοιβή
Για να διερευνήσουν αυτό το περίεργο αίνιγμα οι ερευνητές Ayaka Kato και Kenji Morita, από το πανεπιστήμιο του Τόκιο στην Ιαπωνία, χρησιμοποίησαν την ερευνητική δύναμη των μαθηματικών μοντέλων.
Το ιαπωνικό δίδυμο δημιούργησε ένα μοντέλο που εμπλέκεται στην επίλυση ενός παζλ μέσα από μια σειρά αποφάσεων, σαν ένα υπολογιστή-λαβύρινθο. Για να ενσωματώσει έναν βαθμό λήθης, προγραμμάτισαν τις συνδέσεις ανταμοιβής που σχετίζονται μεταξύ των νευρώνων να επιδείξουν μία σταδιακή αποδυνάμωση με την πάροδο του χρόνου.
Μόλις το μοντέλο είχε σχεδιαστεί, έτρεξαν εκατοντάδες δοκιμές και ανέλυσαν τα αποτελέσματα. Σε αντίθεση με τις γενικές προσδοκίες, η ενσωματωμένη λήθη στην πραγματικότητα ενίσχυσε την κινητοποίηση και αύξησε την ταχύτητα με την οποία επιτεύχθηκε ο στόχος.
Με λίγα λόγια, ένα μικρό κομμάτι της λήθης, βοήθησε το κίνητρο να κρατηθεί σε υψηλά επίπεδα και αύξησε την ταχύτητα με την οποία το μοντέλο έφτασε στο στόχο.
Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι ένα μικρό μέρος λήθης θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να υπάρχουν μικρές απροσδόκητες ανταμοιβές και να βοηθήσει να κρατηθεί η κινητοποίηση μέχρι το τέλος του στόχου. Η λήθη μειώνει αποτελεσματικά το επίπεδο των προσδοκιών.
Όταν συζητήθηκαν τα αποτελέσματα, ο Μορίτα είπε ότι: «Ο Νίτσε είπε ‘Ευλογημένοι οι ξεχασιάρηδες’. Η υπολογιστική μελέτη μας έδειξε ότι μπορεί πράγματι να είχε δίκιο ακόμα και για έναν διαφορετικό λόγο».
Οι συγγραφείς ελπίζουν ότι τελικά τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στη θεραπεία νευρολογικών παθήσεων που βασίζονται στη ντοπαμίνη, όπως η νόσος του Πάρκινσον.
Πηγή: PLOS Computational biology
Απόδοση: Φραντσέσκα Πετροπούλου
Eπιμέλεια: Psychologynow.gr
