Το ανθρώπινο έντερο συνδέεται απευθείας με περισσότερα από 100 εκατομμύρια νευρώνες και είναι, ουσιαστικά, ένας μικρός εγκέφαλος από μόνο του.
Πράγματι, το έντερο “μιλάει” στον εγκέφαλο, απελευθερώνοντας ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος και, μέσα σε περίπου 10 λεπτά, μας λέει πόσο πεινασμένο είναι ή ότι δεν έπρεπε να φάμε μια ολόκληρη πίτσα.
Τώρα, μια νέα μελέτη1 αποκαλύπτει ότι το έντερο έχει πολύ πιο άμεση σύνδεση με τον εγκέφαλο μέσω ενός νευρικού δικτύου που του επιτρέπει να μεταδίδει ηλεκτρικά σήματα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπείες για την παχυσαρκία, τις διατροφικές διαταραχές και ακόμη και την κατάθλιψη και τον αυτισμό – οι οποίες έχουν συνδεθεί με ένα δυσλειτουργικό έντερο.
Η μελέτη αποκαλύπτει ένα νέο σύνολο οδών που χρησιμοποιούν τα εντερικά κύτταρα για να επικοινωνούν ταχέως με το στέλεχος εγκεφάλου, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Αν και παραμένουν πολλά ερωτήματα προτού γίνουν σαφείς οι κλινικές επιπτώσεις, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό είναι ένα εκπληκτικό καινούργιο κομμάτι του ανθρώπινου παζλ.
Το 2010, ο νευροεπιστήμονας Diego Bohorquez του Πανεπιστημίου του Ντουέικ στο Durham της Βόρειας Καρολίνας, έκανε μια αναπάντεχη ανακάλυψη παρατηρώντας στο ηλεκτρονικό του μικροσκόπιο. Τα εντεροενδοκρινικά κύτταρα, τα οποία διακοσμούν την επένδυση του εντέρου και παράγουν ορμόνες που υποκινούν την πέψη και καταστέλλουν την πείνα, είχαν προεξοχές παρόμοιες με “πόδι” που μοιάζουν με τους νευρώνες των συνάψεων που χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν μεταξύ τους.
Ο Bohórquez ήξερε ότι τα εντεροενδοκρινικά κύτταρα μπορούσαν να στείλουν ορμονικά μηνύματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά αναρωτιόταν επίσης αν μπορούσαν να “μιλήσουν” με τον εγκέφαλο χρησιμοποιώντας ηλεκτρικά σήματα, όπως κάνουν οι νευρώνες. Αν ναι, θα έπρεπε να στέλνουν τα σήματα μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου, το οποίο ταξιδεύει από το έντερο στο στέλεχος του εγκεφάλου.
Αυτός και οι συνάδελφοί του έκαναν έγχυση ενός φθορίζοντος ιού της λύσσας, ο οποίος μεταδίδεται μέσω νευρωνικών συνάψεων, σε ποντίκια και περίμενε να ενεργοποιηθούν τα εντεροενδοκρινικά κύτταρα και οι “συγγενείς” τους. Οι “συγγενείς” τελικά αποδείχτηκαν ότι είναι οι πνευμονογαστρικοί νευρώνες, αναφέρουν σήμερα οι ερευνητές στο Science.
Οι ερευνητές χρησιμοποιώντας ένα τρυβλίο Petri, παρατήρησαν ότι τα εντεροενδοκρινικά κύτταρα προσέγγισαν τους γαστρικούς νευρώνες και σχημάτισαν συναπτικές συνδέσεις μεταξύ τους. Τα κύτταρα έκχυσαν ακόμη και γλουταμινικό οξύ, έναν νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στη μυρωδιά και τη γεύση, τον οποίο οι πνευμονογαστρικοί νευρώνες αντιλήφθηκαν μέσα σε 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου – γρηγορότερα από ένα βλεφάρισμα.
Αυτή η ταχύτητα είναι πιο γρήγορη από ό,τι οι ορμόνες μπορούν να ταξιδεύουν από το έντερο στον εγκέφαλο μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, λέει ο Bohórquez. Η υποτονικότητα των ορμονών μπορεί να είναι υπεύθυνη για τις αποτυχίες πολλών κατασταλτικών της όρεξης που τους στοχεύουν, υποστηρίζει. Το επόμενο βήμα είναι να μελετήσουμε κατά πόσο αυτή η σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου παρέχει στον εγκέφαλο σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα θρεπτικά συστατικά και την θερμιδική αξία του φαγητού που τρώμε.
Υπάρχουν μερικά προφανή πλεονεκτήματα στην υπερταχεία σύνδεση μεταξύ εντέρου – εγκεφάλου, όπως η ανίχνευση τοξινών και δηλητηριάσεων, αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλα πλεονεκτήματα για την ανίχνευση του περιεχομένου των εντέρων σε πραγματικό χρόνο.
Όποια και αν είναι αυτά, υπάρχει μια καλή πιθανότητα τα οφέλη να είναι αρχέγονα -τα αισθητηριακά κύτταρα του εντέρου χρονολογούνται σε έναν από τους πρώτους πολυκύτταρους οργανισμούς, ένα επίπεδο πλάσμα που ονομάζεται Trichoplax adhaerens, το οποίο αναπτύχθηκε περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό journal Cell, παρέχει πρόσθετες ενδείξεις σχετικά με το πώς μας ωφελούν τα αισθητηριακά κύτταρα του εντέρου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν λέιζερ για να διεγείρουν τους αισθητηριακούς νευρώνες που εννευρώνουν το έντερο στα ποντίκια, οι οποίοι παρήγαγαν επιβραβεύσιμες αισθήσεις. Η διέγερση με λέιζερ αύξησε επίσης τα επίπεδα της ντοπαμίνης στους εγκεφάλους των τρωκτικών, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Συνδυασμένες οι δύο έρευνες βοηθούν να εξηγηθεί γιατί η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου με ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να αντιμετωπίσει τη μείζονα κατάθλιψη στους ανθρώπους, ισχυρίζεται ο Ivan de Araujo, νευροεπιστήμονας της Ιατρικής σχολής του Icahn της Νέας Υόρκης, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης στο Cell. Τα αποτελέσματα μπορεί επίσης να εξηγήσουν γιατί, σε βασικό επίπεδο, η κατανάλωση φαγητού μας κάνει να νιώθουμε καλά. Αν και αυτοί οι νευρώνες βρίσκονται εκτός του εγκεφάλου, ταιριάζουν απόλυτα με τον ορισμό των νευρώνων ανταμοιβής που καθοδηγούν τα κίνητρα και αυξάνουν την ευχαρίστηση, αναφέρει.
Πηγή: sciencemag.org
Έρευνα: A Neural Circuit for Gut-Induced Reward
Aπόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
