Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να καταστείλουν την ικανότητα του εγκεφάλου μας να νιώθουμε ευαισθησία απέναντι στον πόνο τον άλλων.
Τα συναισθήματά μας μπορούν να έχουν απροσδόκητες αρνητικές επιπτώσεις στην αντίδρασή μας στον πόνο των άλλων.
Η συναισθηματική μας κατάσταση έχει επίδραση στην έκταση της ενσυναίσθησης που αισθανόμαστε. Τα συναισθήματά μας μεταβάλλουν κυριολεκτικά τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται στους άλλους, ακόμα και όταν αυτοί υποφέρουν. Συγκεκριμένα, όταν αισθανόμαστε άσχημα, αυτό μπορεί να έχει συνέπειες και για τον κοινωνικό μας περίγυρο.
Είναι προφανές ότι η διάθεσή μας μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας με άπειρους τρόπους, από τις επιλογές διατροφής μας, όπως όταν δεν είμαστε καλά τείνουμε να τρώμε λιγότερα υγιεινά, έως και τις φιλίες μας. Όταν οι φίλοι μας είναι συναισθηματικά πεσμένοι και μελαγχολικοί, το συναίσθημα αυτό μπορεί να είναι μεταδοτικό και μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε θλιμμένοι. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 20171, η κακή διάθεση μπορεί ακόμη και να επεκταθεί και στα κοινωνικά δίκτυα.
Στην πραγματικότητα, τα συναισθήματά μας είναι τόσο δυνατά που όταν έχουμε θετική διάθεση, μπορεί ακόμα και να μειωθεί ο πόνος που αισθανόμαστε όταν είμαστε τραυματισμένοι, προσφέροντάς μας μία αναλγητική επίδραση. Στη περίπτωση των αρνητικών συναισθημάτων, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: η αίσθηση του πόνου βιώνεται περισσότερο έντονα.
Ακόμη χειρότερα, μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 20172, έδειξε ότι όταν αισθανόμαστε άσχημα, αυτό επηρεάζει την έμφυτη ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε όσους βιώνουν πόνο, μειώνοντας κυριολεκτικά την ενσυναίσθησή μας.
Ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης ήθελαν να καταλάβουν πώς τα συναισθήματά μας επηρεάζουν τον τρόπο που ανταποκρινόμαστε στον πόνο των άλλων. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη βίωναν πόνο μέσω της χρήσης μιας συσκευής που αύξανε τη θερμοκρασία στο πόδι τους.
Οι ερευνητές έδειξαν επίσης στους συμμετέχοντες ευχάριστα ή δυσάρεστα βίντεο και παρακολουθούσαν τις εγκεφαλικές τους λειτουργίες μέσω εγκεφαλικών σαρώσεων σε συνδυασμό με την πρόκληση πόνου ή την παρακολούθηση βίντεο άλλων ανθρώπων να βιώνουν πόνο. Η ερευνητική ομάδα αναρωτήθηκε αν οι συμμετέχοντες αισθάνονταν ενσυναίσθηση για εκείνους που ήξεραν ότι ένιωθαν πόνο.
Διαβάστε σχετικά: Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να μειώσουν την ικανότητά μας να εμπιστευόμαστε
Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να καταστείλουν την ικανότητα του εγκεφάλου μας για ευαισθησία απέναντι στον πόνο τον άλλων
Αναδείχθηκε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν παρακολουθήσει ένα δυσάρεστο βίντεο και στη συνέχεια είδαν άλλους να βιώνουν πόνο, παρουσίασαν λιγότερη εγκεφαλική δραστηριότητα σε περιοχές που σχετίζονται με τον πόνο: τον πρόσθιο νησιωτικό φλοιό και τον φλοιό του προσαγωγίου. Αυτές οι περιοχές είναι συνήθως δραστήριες όταν βλέπουμε τους άλλους να πονούν καθώς και όταν βιώνουμε πόνο εμείς οι ίδιοι. Με άλλα λόγια, τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να καταστείλουν την ικανότητα του εγκεφάλου για ευαισθησία απέναντι στον πόνο τον άλλων, εξηγούν οι ερευνητές.
Αυτή η μελέτη είναι αποκαλυπτική, καθώς δείχνει ότι τα συναισθήματά μας μπορούν κυριολεκτικά να αλλάξουν την «εγκεφαλική μας δραστηριότητα» και μέσω αυτής τα αισθήματά μας μεταβάλλουν και το πώς αντιλαμβανόμαστε τον πόνο κάποιου άλλου.
Μία άλλη παρόμοια μελέτη3 που διεξήχθη από την ίδια ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι μετά την παρακολούθηση ενός δυσάρεστου βίντεο, οι άνθρωποι τείνουν να κρίνουν ένα πρόσωπο που εμφανίζει ουδέτερα συναισθήματα ως πιο αρνητικό.
Αυτά τα αποτελέσματα προφανώς έχουν συνέπειες και στην πραγματική ζωή. Αν ένα πρόσωπο εξουσίας, όπως ένα διευθυντικό στέλεχος, έχει εκτεθεί σε αρνητικά γεγονότα στη ζωή του, θα μπορούσε να είναι λιγότερο ευαίσθητο απέναντι σε έναν συνάδελφο που βιώνει πόνο και ίσως ακόμη και να τον δει με πιο αρνητικό τρόπο. Οι κακές μας διαθέσεις κυριολεκτικά μας κάνουν λιγότερο δεκτικούς στα συναισθήματα των άλλων.
Οι αγχώδεις και καταθλιπτικοί ασθενείς που υποφέρουν από υπερβολικά αρνητικά συναισθήματα είναι πιο πιθανό να επικεντρωθούν στα δικά τους προβλήματα και να απομονωθούν από τους άλλους.
Η έλλειψη ενσυναίσθησης έχει και άλλες επιπτώσεις, καθώς τα ευρήματα δείχνουν ότι η μειωμένη ενσυναίσθηση οδηγεί σε λιγότερες χρηματικές δωρεές για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η χρήση σαρωτών εγκεφάλου αποκαλύπτει επίσης ότι δείχνουμε λιγότερη ενσυναίσθηση σε όσους δεν ανήκουν στον άμεσο κοινωνικό μας κύκλο, όπως για παράδειγμα οι αντίπαλοι παίκτες μιας αθλητικής ομάδας.
Διαβάστε σχετικά: Καταπιεσμένα συναισθήματα και ο φόβος της βίωσης των συναισθημάτων
Γιατί λοιπόν τα αρνητικά συναισθήματα μειώνουν την ενσυναίσθηση;
Θα μπορούσε να παίζει ρόλο ένα συγκεκριμένο είδος ενσυναίσθησης, που ονομάζεται «συναισθηματική δυσφορία». Όπως εξηγούν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, αυτό είναι το αίσθημα όταν νιώθουμε συγκλονισμένοι όταν κάτι κακό συμβαίνει σε κάποιον άλλον, που μας ωθεί στο να θέλουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, αντί να κυριευθούμε από τα αρνητικά συναισθήματά μας.
Αυτό το είδος ενσυναίσθησης παρουσιάζει ακόμη και πολύ διαφορετική ενεργοποίηση του εγκεφάλου σε σύγκριση με την τυπική ενσυναίσθηση. Αυτό το είδος δυσφορίας μπορεί επίσης να μειώσει τη συμπόνια μας προς τους άλλους.
Ίσως να σχετίζεται και με το γεγονός ότι κάθε κατάσταση που μας προκαλεί αρνητικά συναισθήματα, μας ενθαρρύνει να επικεντρωθούμε περισσότερο στους εαυτούς μας και στα προβλήματα που εμείς αντιμετωπίζουμε. Οι αγχώδεις και καταθλιπτικοί ασθενείς που υποφέρουν από υπερβολικά αρνητικά συναισθήματα είναι πιο πιθανό να επικεντρωθούν στα δικά τους προβλήματα και να απομονωθούν από τους άλλους, υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Μια ακόμη μελέτη4 του Πανεπιστημίου της Γενεύης έδειξε ότι η «συναισθηματική δυσφορία» αυξάνει την επιθετικότητα. Στη μελέτη αυτή οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε αθέμιτα σενάρια και έπειτα είχαν την ευκαιρία να τιμωρήσουν ή να συγχωρήσουν τους ανταγωνιστές τους. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες στη μελέτη κλήθηκαν να κάνουν τεστ προσωπικότητας πριν εισέλθουν στο εργαστήριο και διαπιστώθηκε ότι εκείνοι που ήταν πιο συμπονετικοί από τη φύση τους, επέδειξαν λιγότερο υποτιμητική συμπεριφορά.
Οι εκτεταμένες έρευνες σχετικά με την ενσυναίσθηση έχουν δείξει ότι είναι δυνατό να καλλιεργηθεί η συμπονετική συμπεριφορά. Έχει διαπιστωθεί ότι τα συναισθήματα της συμπονετικής ενσυναίσθησης μπορούν να διδαχθούν. Οι συναισθηματικές μας αντιδράσεις απέναντι στους άλλους δεν είναι οριστικές και αμετάκλητες.
Αυτό δείχνει ότι όλοι μπορούμε να επανενεργοποιήσουμε την εσωτερική μας ενσυναίσθηση, ακόμη και όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο να είναι δυστυχισμένος. Και όταν σκεφτόμαστε περισσότερο θετικά, μας βοηθάει να διευρύνουμε την εστίασή μας στις ανάγκες των άλλων. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων σχέσεων οι οποίες είναι ένας βασικός παράγοντας για την ευτυχία, υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Πηγή: bbc.com
Έρευνες: 1. Spreading of components of mood in adolescent social networks
2. The good, the bad, and the suffering. Transient emotional episodes modulate the neural circuits of pain and empathy
3. Transient emotional events and individual affective traits affect emotion recognition in a perceptual decision-making task
4. The Impact of Emotions and Empathy-Related Traits on Punishment Behavior: Introduction and Validation of the Inequality Game
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
