PsychologyNow Team

Ο εγκέφαλος μπορεί να απωθήσει την αυτόματη ανάκτηση του φόβου

Ο εγκέφαλος μπορεί να απωθήσει την αυτόματη ανάκτηση του φόβου

PsychologyNow Team
εγκέφαλος ανάμεσα σε ταραγμένη και ήρεμη θάλασσα

Οι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν μια ομάδα νευρώνων που είναι υπεύθυνοι για την απροσδόκητη εμφάνιση τρομακτικών αναμνήσεων. Τα ευρήματα μπορούν να οδηγήσουν σε προτάσεις για την κατάλληλη συχνότητα χρήσης συγκεκριμένων θεραπειών για την αντιμετώπιση του άγχους, των φοβιών και της διαταραχής μετατραυματικού στρες (ΔΜΤΣ).


Στην νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό journal Nature Neuroscience, οι ερευνητές περιγράφουν τον εντοπισμό «νευρώνων εξόντωσης», που καταστέλλουν τις τρομακτικές αναμνήσεις κατά την ενεργοποίησή τους ή που πυροδοτούν την επανεμφάνισή τους.

Από την έρευνα του Παβλόφ, οι επιστήμονες γνώριζαν ότι οι αναμνήσεις που νομίζουμε ότι έχουν ξεχαστεί, μπορεί να επανεμφανιστούν αναπάντεχα σε άβολες στιγμές, προκαλώντας αυτό που είναι γνωστό ως αυτόματη ανάκτηση, μια μορφή υποτροπής. Αυτό που δεν γνώριζαν ήταν γιατί συμβαίνει αυτό.

Ο αρχικός φόβος μπορεί να παρουσιάσει συχνά υποτροπή, ωστόσο γνωρίζαμε ελάχιστα για τους μηχανισμούς πίσω από αυτό, δήλωσε ο Μάϊκλ Ντρου, επίκουρος καθηγητής Νευροεπιστήμης και επικεφαλής της μελέτης. Αυτό το είδος των ερευνών μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την πιθανή αιτία των διαταραχών, όπως του άγχους και της διαταραχής μετατραυματικού στρες και μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε τις κατάλληλες θεραπείες.

Μία μεγάλη έκπληξη για την ερευνητική ομάδα ήταν η ανακάλυψη ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα που καταστέλλουν τις τρομακτικές αναμνήσεις, κρύβονται στον ιππόκαμπο. Παραδοσιακά, οι ερευνητές συνέδεαν τον φόβο με ένα άλλο μέρος του εγκεφάλου, την αμυγδαλή. Ο ιππόκαμπος, που είναι υπεύθυνος για πολλές πτυχές της μνήμης και της χωρικής πλοήγησης, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εννοιολογική πλαισίωση του φόβου, όπως για παράδειγμα, ως προς τη σύνδεση τρομακτικών αναμνήσεων με τον χώρο όπου δημιουργήθηκαν.

Η ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει να εξηγήσουμε γιατί μία από τις κορυφαίες μεθόδους αντιμετώπισης διαταραχών που βασίζονται στον φόβο, η θεραπεία έκθεσης, μερικές φορές δεν είναι αποτελεσματική. Η θεραπεία έκθεσης προωθεί τη δημιουργία νέων αναμνήσεων που δημιουργούν αίσθηση ασφάλειας και που μπορούν να παρακάμψουν μια αρχική ανάμνηση φόβου. Για παράδειγμα, αν κάποιος αρχίζει να φοβάται τις αράχνες αφότου δαγκωθεί από κάποια αράχνη, μπορεί να ξεκινήσει θεραπεία έκθεσης επιτρέποντας σε μια ακίνδυνη αράχνη να περπατήσει επάνω του. Οι ασφαλείς αναμνήσεις αποκαλούνται «αναμνήσεις εξάλειψης».

Η εξάλειψη δεν σβήνει την αρχική ανάμνηση φόβου, αλλά αντιθέτως δημιουργεί μία νέα ανάμνηση που εμποδίζει ή ανταγωνίζεται τον αρχικό φόβο, εξηγούν οι ερευνητές. Η έρευνά μας δείχνει ότι ο ιππόκαμπος δημιουργεί «αποτυπώματα» ανάμνησης τόσο του φόβου όσο και της εξάλειψής του και ο ανταγωνισμός μεταξύ αυτών των «αποτυπωμάτων» στην περιοχή του ιππόκαμπου καθορίζει εάν ο φόβος εκφράζεται ή καταστέλλεται.

Με βάση αυτό το δεδομένο, η προτεινόμενη συχνότητα και η χρονική διάρκεια της θεραπείας έκθεσης μπορεί να χρειάζονται αναθεώρηση και μπορεί να διερευνηθούν νέες οδοί για την ανάπτυξη κατάλληλων φαρμάκων.

Η ομάδα των ερευνητών πραγματοποίησε πειράματα όπου τοποθετούσαν ποντίκια σε ένα κουτί και τους προκαλούσαν φόβο με την παροχή ενός ακίνδυνου σοκ. Στη συνέχεια κάθε φορά που ένα ποντίκι έμπαινε στο συγκεκριμένο κουτί, παρουσίαζε φοβική συμπεριφορά μέχρι που με επαναλαμβανόμενη έκθεση στο κουτί χωρίς σοκ, δημιουργούνταν οι αναμνήσεις εξάλειψης και το ποντίκι δεν φοβόταν πλέον.

Οι επιστήμονες μπόρεσαν να ενεργοποιήσουν τεχνητά τον φόβο και να καταστείλλουν τα αποτυπώματα εξάλειψης αναμνήσεων με τη χρήση ενός εργαλείου με την ονομασία «οπτογενετική» προκειμένου να ενεργοποιούν και να απενεργοποιούν επανειλημμένως τους νευρώνες εξάλειψης.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η τεχνητή καταστολή των επονομαζόμενων νευρώνων εξάλειψης προκαλεί την υποτροπή του φόβου, ενώ η διέγερσή τους προλαμβάνει την υποτροπή του φόβου. Αυτά τα πειράματα αποκαλύπτουν δυνητικές θεραπευτικές οδούς για την καταστολή του δυσπροσαρμοστικού φόβου και την πρόληψη υποτροπής του.


Έφη Μεσιτίδου

 

Μελέτη: Distinct hippocampal engrams control extinction and relapse of fear memory
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

 

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...