Οι μνήμες δεν είναι στατικές. Είναι δυναμικές κατασκευές του εγκεφάλου που ενημερώνονται τακτικά, τροποποιούνται και αναδιοργανώνονται με βάση τις εμπειρίες.
Οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τέξας ανακάλυψαν μέσα από την διαδικασία της νευροαπεικόνισης, ότι η επιλογή μας να ξεχάσουμε κάτι μπορεί να απαιτήσει περισσότερη εγκεφαλική προσπάθεια από ό,τι να προσπαθήσουμε να το θυμηθούμε.
Αυτά τα ευρήματα, δείχνουν ότι για να ξεχάσουμε μια ανεπιθύμητη εμπειρία, πρέπει τελικά να επικεντρωθούμε περισσότερο σε αυτήν. Αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα επεκτείνει μία προηγούμενη έρευνα σχετικά με τη διαδικασία που αφορά στο να ξεχνάμε εκ προθέσεως, η οποία επικεντρώθηκε στη μείωση της προσοχής στις ανεπιθύμητες πληροφορίες μέσω της ανακατεύθυνσης της προσοχής μακριά από τις ανεπιθύμητες εμπειρίες ή την καταστολή της ανάκτησης της μνήμης.
Θέλουμε να αποφύγουμε τις αναμνήσεις που μας προκαλούν δυσπροσαρμοστικές αντιδράσεις, όπως οι τραυματικές μνήμες, ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις νέες εμπειρίες με πιο προσαρμοστικότερους τρόπους, δήλωσε ο Τζάρεντ Πίκοκ, βασικός συγγραφέας της έρευνας. Εδώ και δεκαετίες, οι έρευνες έχουν δείξει ότι έχουμε τη δυνατότητα να ξεχνάμε κάτι οικειοθελώς, αλλά το πώς οι εγκέφαλοί μας το κάνουν αυτό, είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση. Μόλις κατανοήσουμε πως οι μνήμες αποδυναμώνονται και βρούμε τρόπους να το ελέγξουμε, τότε θα μπορούμε και να σχεδιάσουμε μια θεραπεία για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να απαλλαγούν από ανεπιθύμητες αναμνήσεις.
Οι μνήμες δεν είναι στατικές. Είναι δυναμικές κατασκευές του εγκεφάλου που ενημερώνονται τακτικά, τροποποιούνται και αναδιοργανώνονται με βάση τις εμπειρίες. Ο εγκέφαλος θυμάται και ξεχνάει τις πληροφορίες συνεχώς και αυτό συμβαίνει αυτόματα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Για τη σκόπιμη λήθη, βασιζόμαστε σε προηγούμενες μελέτες όπου οι ψυχολόγοι επικεντρώθηκαν στον εντοπισμό ενεργών σημείων δραστηριότητας στις δομές ελέγχου του εγκεφάλου, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός και μακροπρόθεσμες δομές μνήμης, όπως ο ιππόκαμπος. Η τελευταία μελέτη εστιάζει, αντιθέτως, στις αισθητήριες και αντιληπτικές περιοχές του εγκεφάλου, συγκεκριμένα στον κοιλιακό κροταφικό φλοιό και στα εκεί πρότυπα δραστηριότητας που αντιστοιχούν στις αναπαραστάσεις μνήμης σύνθετων οπτικών ερεθισμάτων.
Τα ευρήματά τους όχι μόνο επιβεβαίωσαν ότι ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ελέγχει αυτό που ξεχνά, αλλά ότι το να επιτύχει να ξεχάσει σκόπιμα, απαιτούσε «μέτρια επίπεδα» εγκεφαλικής δραστηριότητας σε αυτούς τους αισθητήριους και αντιληπτικούς τομείς, μια δραστηριότητα περισσότερο αυξημένη δηλαδή από ό,τι χρειάζεται για να θυμόμαστε.
Ένα μέτριο επίπεδο εγκεφαλικής δραστηριότητας είναι κρίσιμο για αυτόν τον μηχανισμό λήθης. Αν είναι πολύ ισχυρό θα δυναμώσει τη μνήμη, που θέλουμε να αποφύγουμε, ενώ αν είναι πολύ αδύναμο δεν θα μπορέσει να τροποποιηθεί. Το πιο σημαντικό είναι πως η πρόθεση μας να ξεχάσουμε, αυξάνει την ενεργοποίηση της μνήμης και όταν αυτή η ενεργοποίηση χτυπήσει το «μέτριο επίπεδο» της εγκεφαλικής δραστηριότητας, τότε θα οδηγηθούμε να ξεχάσουμε αργότερα την εμπειρία.
Γνωρίσαμε πώς αυτοί οι μηχανισμοί στον εγκέφαλό μας ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς τύπους πληροφοριών και θα χρειαστεί πολύ περισσότερη έρευνα και αναπαραγωγή αυτού του έργου πριν κατανοήσουμε πώς να αξιοποιήσουμε την ικανότητά μας να ξεχάσουμε, κατέληξε ο Πίκοκ.
Πηγή: Tracy H. Wang, Katerina Placek, Jarrod A. Lewis-Peacock. More is less: increased processing of unwanted memories facilitates forgetting. The Journal of Neuroscience, 2019; 2033-18
Απόδοση: Άννα Μπαρδακά
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
