Η ιδέα ότι όταν ξεχνάμε, ωφελείται η λειτουργία και η μνήμη του εγκεφάλου μας, ακούγεται παράλογη. Ωστόσο, είναι καλό να γνωρίζουμε ότι το να ξεχνάμε, είναι μέρος της διαδικασίας απομνημόνευσης και δεν μας κάνει λιγότερο έξυπνους.
Οι έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλός μας διαθέτει ενεργούς μηχανισμούς που μας βοηθούν να ξεχνάμε. Για την επιλογή και τη διατήρηση των σημαντικών πληροφοριών, είναι σημαντικό τόσο το να αποθηκεύουμε όσο και το να χάνουμε μνήμες.
Η λήθη βοηθά επίσης, να απαλλαγούμε από ξεπερασμένες πληροφορίες. Όταν ξεχνάμε τις λεπτομέρειες, γενικεύουμε τις εμπειρίες του παρελθόντος σε συγκεκριμένες κατηγορίες ώστε να ανταποκριθούμε κατάλληλα σε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
Η διαδικασία της λήθης των λεπτομερειών, μας βοηθά να θυμόμαστε αυτά που είναι απαραίτητα να θυμόμαστε. Δεν μπορείτε για παράδειγμα να γράψετε ένα καλό κείμενο, χωρίς να διαγράψετε και να διορθώσετε τα μέρη του. Όπως λέει η παροιμία, είναι ο κενός χώρος ανάμεσα στις νότες που φτιάχνει τη μουσική.
Όταν μιλάμε για λήθη σε αυτό το άρθρο, δεν συζητάμε για εκείνη τη μορφή που σχετίζεται με την άνοια ή οποιαδήποτε άλλη νευροεκφυλιστική νόσο. Μιλάμε για τις διαδικασίες λήθης που λαμβάνουν χώρα σε ένα υγιές άτομο και είναι απαραίτητες για την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου.
Σε καθημερινή βάση, ο εγκέφαλός μας βομβαρδίζεται με πληροφορίες. Οι περισσότερες από αυτές τις πληροφορίες είναι περισσότερο σαν θόρυβος που παρεμβαίνει στη λήψη αποφάσεων και μειώνει τη σαφήνεια των σκέψεων. Κάτι πρέπει να γίνει με αυτές τις άχρηστες πληροφορίες. Η ευελιξία του εγκεφάλου βελτιώνεται όταν ξεχνάμε, αφαιρώντας αυτές τις παρωχημένες και περιττές πληροφορίες. Η λήθη βοηθά επίσης στην εξορθολογισμό της μνήμης μας, εξαλείφοντας άχρηστες λεπτομέρειες και γενικεύοντας τις σχετικές έννοιες.
Η λειτουργία της μνήμης δεν συνίσταται απλά στη διατήρηση πληροφοριών μέσα στο χρόνο, αλλά και να βελτιστοποιήσει τη μελλοντική λήψη αποφάσεων.
Η λήθη έχει μια ειδική λειτουργία στη διαδικασία απομνημόνευσης. Η ενθύμηση των πραγμάτων έχει ένα κόστος για τη μνήμη, οπότε όταν ξεχνάμε τα άσχετα πράγματα, εξοικονομούμε δυνάμεις για τη μνήμη.
Η αλλαγή της μνήμης μας είναι αμφίδρομη.
Ορισμένες μνήμες γίνονται ισχυρότερες, ενώ άλλες είτε καταστέλλονται είτε διαγράφονται πλήρως. Αυτό καθιστά την διαδικασία ανάκτησης σημαντικών πληροφοριών πιο αποτελεσματική, καθώς ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί λιγότερους πόρους. Παρ’ όλο που το να ξεχνάμε μπορεί να είναι απογοητευτικό, έχει μερικά βασικά οφέλη που βοηθούν την ικανότητά μας να θυμόμαστε.
Η λήθη είναι επίσης απαραίτητη για την ψυχική μας υγεία.
Αν αυτό ακούγεται σαν υπερβολή, σκεφτείτε την κατάθλιψη και τη διαταραχή μετα-τραυματικού στρες (PTSD). Η λήθη είναι απαραίτητη για την μετά-τραυματική ανάκαμψη. Τα άτομα που δυσκολεύονται να ξεχνούν καταστάσεις από τη ζωή τους, είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη και το ψυχολογικό τραύμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένα από τα βασικά συστατικά της θεραπείας του PTSD είναι η καταστολή της μνήμης ή η λήθη. Έτσι, η ικανότητα να ξεχνάμε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προστατευτικός μηχανισμός που βοηθά στη βελτίωση της ψυχικής υγείας.
Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ακόμη ότι η λήθη σχετίζεται με την ηθική. Αν οι άδικες σκέψεις συνεχίζουν να παραμένουν στο μυαλό σας, ενδέχεται τελικά να σας οδηγήσουν σε ανήθικες ενέργειες. Η λήθη μας βοηθά να απαλλαγούμε από το λάθος είδος σκέψεων και ενεργειών.
Η λήθη είναι σημαντική για να αφήνουμε πίσω τις προηγούμενες εμπειρίες και να συνεχίζουμε με αυτοπεποίθηση. Μας βοηθά να κινηθούμε προς το μέλλον, αφήνοντας το παρελθόν πίσω. Τόσο η μνήμη όσο και η λήθη συμβάλλουν στη συνέχιση της ζωής, επιτρέποντάς μας να ξεχάσουμε τον θυμό και τους πόνους του παρελθόντος.
Η λήθη μας βοηθά να οικοδομήσουμε τη ζωή μας όπως εμείς θέλουμε. Αν δεν ξεχάσουμε περιττά πράγματα, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σχέδιο των προτιμήσεών μας. Δεν μπορούμε να πούμε μια όμορφη ιστορία χωρίς να παραλείψουμε κάποιες δευτερεύουσες λεπτομέρειες.
Για τη σωστή ισορροπία στη ζωή, τόσο η διατήρηση της μνήμης όσο και η λήθη είναι σημαντικές.
Βιβλιογραφία:
Kearney, R., Dooley, M., 1999. Questioning Ethics: Contemporary Debates in Philosophy. Psychology Press.
Richards, B.A., Frankland, P.W., 2017. The Persistence and Transience of Memory. Neuron 94, 1071–1084. doi: 10.1016/j.neuron.2017.04.037.
Rossouw, P., 2013. PTSD & Voluntary Forgetting of Unwanted Memories. The Neuropsychotherapist 2, 122-124.
Schlesinger, H.J., 1970. The Place of Forgetting in Memory Functioning. J. Am. Psychoanal. Assoc. 18, 358–371. doi: 10.1177/000306517001800206.
Πηγή: brainblogger.com
