Τι λένε οι έρευνες για την επιστήμη της ευτυχίας καθώς τα χρόνια προχωρούν.
Οι επιστήμονες δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη των αλλαγών στην ευτυχία ή αυτό που αποκαλούν υποκειμενική ευημερία, με την πάροδο του χρόνου. Η υποκειμενική ευημερία περιλαμβάνει την ευτυχία, αλλά πηγαίνει λίγο πιο πέρα από το πώς αισθανόμαστε αυτή τη στιγμή και περιλαμβάνει περισσότερη σταθερότητα. Διάφοροι ερευνητές έχουν διατυπώσει τις δικές τους θεωρίες σχετικά με το τι συμβαίνει στην ευτυχία και την ευημερία καθώς μεγαλώνουμε.
Ορισμένοι θεωρητικοί υποστηρίζουν ότι σχετίζεται περισσότερο με την προσωπικότητα και ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι θα παραμείνουν ευτυχισμένοι σε όλη τους τη ζωή, όπως ακριβώς οι καταθλιπτικοί άνθρωποι είναι πιθανό να παραμείνουν καταθλιπτικοί. Άλλοι πιστεύουν ότι η ευτυχία στην πραγματικότητα αυξάνεται με την ηλικία.
Για παράδειγμα, μια ψυχολόγοι προτείνουν ότι καθώς μεγαλώνουμε, αποκτούμε περισσότερα κίνητρα για να βρούμε νόημα στα γεγονότα της ζωής και να βιώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη ευτυχία πριν πεθάνουμε. Το κεντρικό στοιχείο αυτής της άποψης είναι ότι, ως άνθρωποι, έχουμε μεγάλη επίγνωση του χρόνου και της ιδέας ότι «ο χρόνος τελειώνει», γεγονός που μπορεί να μας ωθήσει να αναζητήσουμε στη ζωή μας πράγματα που μας κάνουν πιο ευτυχισμένους καθώς μεγαλώνουμε.
Προς επίρρωση αυτής της ιδέας, σε μία έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι ηλικιωμένοι ανησυχούν περισσότερο για το παρόν παρά για το μέλλον και ότι, αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, είναι επίσης λιγότερο πιθανό να ασχολούνται με το παρελθόν και, αντίθετα, να ζουν στη στιγμή. Αλληλεπιδρούν συνολικά με λιγότερους ανθρώπους, κρατώντας την κοινωνική τους μπαταρία για τους ανθρώπους που γνωρίζουν και αγαπούν περισσότερο.
Παρόλο που αυτή η θεωρία έχει νόημα, η έρευνα έχει υποδείξει ότι μπορεί να είναι υπερβολικά απλοϊκή και ότι οι αλλαγές στην ευτυχία και την υποκειμενική ευημερία μπορεί να αντανακλούν πιο περίπλοκα μοτίβα αλλαγής.
Για παράδειγμα, ορισμένοι ερευνητές έχουν αναφέρει ότι η ευτυχία μειώνεται καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και στη συνέχεια αυξάνεται και πάλι καθώς οι ενήλικες πλησιάζουν στην τρίτη ηλικία. Μια μελέτη σε περισσότερους από 500.000 Αμερικανούς και Ευρωπαίους εξέτασε την ευτυχία και την ευημερία από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και ανέφερε ότι η ευημερία πράγματι μειώνεται από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση, φτάνει στο κατώτατο σημείο της στη μέση ηλικία κάπου μεταξύ των μέσων και των τελών της δεκαετίας των 40 και στη συνέχεια αρχίζει να αυξάνεται ξανά μέχρι την τρίτη ηλικία.
Μια πιο πρόσφατη μετα-ανάλυση 400+ μελετών ανέφερε ένα παρόμοιο αλλά ελαφρώς πιο περίπλοκο μοτίβο. Σε αυτό το δείγμα, η ικανοποίηση από τη ζωή μειώθηκε στην εφηβεία (μεταξύ 9 και 16 ετών) και στη συνέχεια αυξήθηκε μέχρι την ηλικία των 70 ετών, με μια μικρή μόνο πτώση μεταξύ της ηλικίας των 40 και των 50 ετών (Buecker et al., 2023). Αυτή η μελέτη και άλλες ανέφεραν ότι, μετά τα 70 έτη, η ευημερία μειώνεται και πάλι, σε σχέση με διάφορους παράγοντες.
Για παράδειγμα, σε μια μελέτη σχεδόν 2000 ανδρών για μια περίοδο 22 ετών, οι ερευνητές ανέφεραν ότι η ικανοποίηση από τη ζωή κορυφώθηκε στην ηλικία των 65 ετών και στη συνέχεια μειώθηκε καθώς τα άτομα πλησίαζαν προς το θάνατο. Άλλοι παράγοντες, όπως η οικογενειακή κατάσταση και η σωματική υγεία, έπαιξαν επίσης ρόλο, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχουν κάποιες αποχρώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, οι σημαντικές αλλαγές στη ζωή, το φύλο και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
Συνολικά, ενώ αυτό το σώμα ερευνών είναι λίγο μικτό, δύο πράγματα φαίνεται να είναι ξεκάθαρα: Μπορεί όντως να βιώνουμε λιγότερη χαρά με την πάροδο του χρόνου με κάποιους τρόπους, αλλά στη χειρότερη περίπτωση, θα πρέπει να αρχίσει να αντιστρέφεται κάπου στη μέση ηλικία, όταν η ευτυχία αρχίζει να αυξάνεται πραγματικά και πάλι.
Αυτό έχει πολύ νόημα όταν το σκεφτείτε: Χάνουμε ένα μέρος της χαράς που βιώσαμε ως παιδιά καθώς μεγαλώνουμε, ειδικά καθώς παλεύουμε στη μέση ενήλικη ζωή με την εδραίωση της καριέρας μας, την απόκτηση οικογένειας και την αντιμετώπιση των οικονομικών θεμάτων. Αλλά τελικά αυτό αλλάζει για πολλούς ανθρώπους. Στους περισσότερους ανθρώπους που είναι τώρα μεσήλικες αρχίζει να αυξάνεται η ευτυχία τους.
Έχουμε αποβάλει τις νεανικές μας ανασφάλειες και νιώθουμε άνετα στους ρόλους μας. Έχουμε αποκτήσει τα παιδιά μας και τα βλέπουμε να μεγαλώνουν αρκετά ώστε να αποκτήσουν κάποια ανεξαρτησία, έχουμε καθιερώσει την καριέρα μας, έχουμε συνειδητοποιήσει την πορεία μας, τις ρουτίνες μας και τους παλιούς μας φίλους για να τους καλέσουμε. Έτσι, ίσως ενώ βιώνουμε λιγότερη ευτυχία καθώς μεγαλώνουμε, μπορούμε όλοι να ελπίζουμε ότι θα επιστρέψει σε εμάς καθώς μεγαλώνουμε.
