Η μητρική γλώσσα ενός ατόμου μπορεί να διαμορφώσει τον τρόπο σκέψης του.
Για παράδειγμα, ενώ υπάρχει μία λέξη για τα χρώματα στο φάσμα του μπλε στα αγγλικά, υπάρχουν δύο διακριτές λέξεις στα ρωσικά που διακρίνουν μεταξύ ανοιχτού και σκούρου μπλε.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι γηγενείς Ρώσοι ομιλητές τείνουν να είναι πολύ πιο γρήγοροι σε δοκιμές που περιλαμβάνουν τη διάκριση του ανοιχτού και του σκούρου μπλε από τους φυσικούς ομιλητές της αγγλικής γλώσσας. Ομοίως, έχουν παρατηρηθεί αποτελέσματα για τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή των κατευθύνσεων σε διαφορετικές μητρικές γλώσσες και την αίσθηση προσανατολισμού που έχει ένα άτομο.
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό NeurοImage παρέχει στοιχεία για διαφορές στη σύνδεση των περιοχών επεξεργασίας γλώσσας στον εγκέφαλο των γηγενών Αράβων και Γερμανών ομιλητών.
Αυτό υποδηλώνει ότι η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας κατά την παιδική ηλικία θα μπορούσε να οδηγήσει σε δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, εξηγώντας πιθανώς τις διαφορές στη γνωστική λειτουργία σε άτομα που μιλούν διαφορετικές πρώτες γλώσσες.
Η επεξεργασία της γλώσσας στον εγκέφαλο
Οι επιστήμονες, στο πέρασμα του χρόνου, έχουν δείξει ότι η γλώσσα επεξεργάζεται και παράγεται από ένα σύνθετο δίκτυο διασυνδεδεμένων περιοχών του εγκεφάλου, κυρίως στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Επιπλέον, μελέτες υπογραμμίζουν ότι διακριτά μονοπάτια του εγκεφάλου σχετίζονται με την επεξεργασία συγκεκριμένων πτυχών της γλώσσας, συμπεριλαμβανομένης της σημασιολογίας (σημασία των λέξεων), της σύνταξης (γραμματική δομή) και της φωνολογίας (ήχοι που σχετίζονται με τη γλώσσα).
Η επεξεργασία των συντακτικών και σημασιολογικών πληροφοριών γίνεται κυρίως σε περιοχές του εγκεφάλου που βρίσκονται στο αριστερό ημισφαίριο. Ωστόσο, άλλες πληροφορίες που σχετίζονται με τη γλώσσα, ειδικά αυτές που αφορούν τους ήχους και τον τονισμό, επεξεργάζονται είτε στο δεξί είτε και στα δύο ημισφαίρια. Αυτές οι πληροφορίες στη συνέχεια ενσωματώνονται με τις σημασιολογικές και συντακτικές πληροφορίες που επεξεργάζονται στο αριστερό ημισφαίριο.
Υπάρχουν σχεδόν 7.000 διαφορετικές γλώσσες που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο. Αν και οι ίδιες βασικές περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται στην κατανόηση και παραγωγή όλων των γλωσσών, άτομα με διαφορετικές μητρικές γλώσσες εμφανίζουν διαφορετικά μοτίβα ενεργοποίησης του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της γλωσσικής επεξεργασίας. Αυτά τα διακριτά μοτίβα ενεργοποίησης των περιοχών του εγκεφάλου οφείλονται στις διαφορές στα συντακτικά, σημασιολογικά και φωνολογικά χαρακτηριστικά αυτών των γλωσσών.
Διάφορες μελέτες έχουν βρει δομικές διαφορές στον εγκέφαλο ατόμων με διαφορετικές μητρικές γλώσσες. Αυτό υποδηλώνει ότι η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας κατά την παιδική ηλικία προκαλεί αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου που διαφέρουν από εκείνους που έχουν διαφορετική μητρική γλώσσα.
Ο ιστός στον εγκέφαλο μπορεί να ταξινομηθεί είτε ως φαιά είτε ως λευκή ουσία. Η φαιά ουσία αποτελείται από τα κυτταρικά σώματα νευρικών κυττάρων ή νευρώνων και εμπλέκεται στην επεξεργασία πληροφοριών. Από την άλλη πλευρά, η λευκή ουσία αποτελείται από νευρωνικές διεργασίες, δηλαδή άξονες και δενδρίτες, που μεταφέρουν πληροφορίες από τον ένα νευρώνα στον άλλο.
Μια προηγούμενη μελέτη αποκάλυψε ότι οι ομιλητές της αγγλικής και της κινεζικής γλώσσας εμφανίζουν διαφορές στην πυκνότητα της φαιάς και της λευκής ουσίας σε περιοχές που εμπλέκονται στη γλωσσική επεξεργασία. Ομοίως, μελέτες έχουν δείξει επίσης διαφορές στα μοτίβα των οδών της λευκής ουσίας που συνδέουν τις περιοχές του εγκεφάλου στους φυσικούς ομιλητές της αγγλικής, γερμανικής και κινεζικής γλώσσας.
Διαβάστε σχετικά: Η μητρική γλώσσα διαμορφώνει την εγκεφαλική συνδεσιμότητα μας
Άραβες εναντίον Γερμανών: Διαφορές στη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν τις διαφορές στη σύνδεση των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην επεξεργασία της γλώσσας σε άτομα με μητρική γλώσσα τα αραβικά και τα γερμανικά. Οι ερευνητές επέλεξαν αυτές τις γλώσσες λόγω της έντονης διαφοράς στον ρόλο της σημασιολογίας και της σύνταξης.
Πρώτον, αυτές οι γλώσσες ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες, με τα αραβικά να είναι σημιτική γλώσσα και τα γερμανικά να είναι ινδο-γερμανική γλώσσα. Τα γερμανικά έχουν πιο σύνθετη γραμματική και συντακτική δομή από τα αραβικά, ενώ τα αραβικά είναι σημασιολογικά πιο έντονα.
Σε αντίθεση με τα γερμανικά, οι αραβικές λέξεις συχνά παραλείπουν μικρά φωνήεντα και η σημασία και η προφορά των αραβικών λέξεων βασίζονται στο πλαίσιο. Επιπλέον, η αραβική γραφή γράφεται και διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά, ενώ η γερμανική γραφή από αριστερά προς τα δεξιά.
Αναφορικά με αυτό, μελέτες έχουν δείξει μεγαλύτερη ενεργοποίηση περιοχών που εμπλέκονται στη συντακτική επεξεργασία κατά την κατανόηση της γερμανικής γλώσσας. Αντίθετα, άλλες αξιόπιστες πηγές έχουν δείξει μεγαλύτερη συμμετοχή των περιοχών που εμπλέκονται στη σημασιολογική επεξεργασία κατά την κατανόηση των αραβικών. Αυτές οι μελέτες περιλαμβάνουν την εξέταση μοτίβων του εγκεφάλου χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία (MRI) ενώ οι συμμετέχοντες επεξεργάζονται μια συγκεκριμένη γλώσσα.
Συνδέσεις στο αριστερό και το δεξί ημισφαίριο
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν εάν οι γηγενείς Γερμανοί και οι Άραβες ομιλητές έδειξαν αρχικά δομικές διαφορές στον εγκέφαλό τους, λόγω των διαφορετικών απαιτήσεων κατά την επεξεργασία αυτών των γλωσσών.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν εάν οι γηγενείς Γερμανοί και Άραβες ομιλητές έδειξαν αρχικά διαφορές στα πρότυπα σύνδεσης στον εγκέφαλο. Χρησιμοποίησαν έναν τύπο μαγνητικής τομογραφίας, που ονομάζεται MRI με βαρύτητα διάχυσης, για να ανιχνεύσει οδούς λευκής ουσίας που συνδέουν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.
Οι συμμετέχοντες και στις δύο ομάδες έδειξαν μεγαλύτερη συνδεσιμότητα στο αριστερό ημισφαίριο, όπου συμβαίνει κυρίως η επεξεργασία της γλώσσας γενικά. Ωστόσο, οι συμμετέχοντες με μητρική τους γλώσσα τα γερμανικά έδειξαν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην επεξεργασία της γλώσσας σε κάθε ημισφαίριο σε σύγκριση με τους αραβόφωνους.
Αντίθετα, οι γηγενείς Άραβες ομιλητές παρουσίασαν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ περιοχών και στα δύο ημισφαίρια από ότι οι γηγενείς Γερμανοί ομιλητές. Η μεγαλύτερη ενεργοποίηση και των δύο ημισφαιρίων θα μπορούσε να οφείλεται στη σημασιολογική πολυπλοκότητα των αραβικών και του συστήματος γραφής από δεξιά προς τα αριστερά.
Επιπλέον, σαρώσεις εγκεφάλου γερμανόφωνων αποκάλυψαν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη συντακτική επεξεργασία στο αριστερό ημισφαίριο. Αντίθετα, οι συνδέσεις μεταξύ περιοχών που σχετίζονται με τη σημασιολογική επεξεργασία ήταν ισχυρότερες στους γηγενείς αραβόφωνους.
Μπορεί η γλώσσα να αλλάξει την προσωπικότητα;
Εν κατακλείδι, η παρούσα μελέτη δείχνει ότι το να μιλά κανείς τη μητρική του γλώσσα κατά τη διάρκεια της ζωής του, οδηγεί σε αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου.
Ο συγγραφέας της μελέτης Δρ. Alfred Anwander, νευροψυχολόγος στο Ινστιτούτο Max Planck, υπογραμμίζει ότι:
Η μελέτη υποστηρίζει σθεναρά την εξάρτηση του περιβάλλοντος και της μητρικής γλώσσας από την αναπτυξιακή διαμόρφωση του εγκεφάλου και ειδικότερα τη διαμόρφωση των συνδέσεων που επηρεάζουν άμεσα τη γνωστική μας επεξεργασία στον εγκέφαλο. Αυτό μπορεί να δείχνει προς την κατεύθυνση ότι και η ατομική προσωπικότητα δεν είναι “καλωδιωμένη” στον εγκέφαλό μας και είναι αποτέλεσμα της δια βίου εμπειρίας.
Ο Δρ. Anwander πρότεινε επίσης ότι τα αποτελέσματα της μελέτης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προσαρμογή προσεγγίσεων για άτομα με νευρολογικές παθήσεις.
Απόδοση: Ισιδώρα Σκουρλή, Διδάκτωρ του Τμήματος Νοσηλευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
