Μπορεί η βία να είναι εθισμός; Και αν ναι, τότε μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά, στο αλκοόλ και τον τζόγο;
Μπορεί η βία να είναι εθισμός;
Ψυχολόγοι ερευνητές στο τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Κεντάκι, έχουν επικεντρωθεί να ερευνήσουν αν η βία μπορεί πραγματικά να είναι εθιστική. Και, αν αυτό είναι αλήθεια, θα μπορούσε ο εθισμός στην επιθετικότητα να είναι θεραπεύσιμος, δηλαδή να τον διαχειριστούμε με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο αλκοολισμός ή η εξάρτηση από ουσίες;
Τυπικά, η βία θεωρείται ότι πηγάζει από αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός ή ο φόβος. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να γίνει επιθετικός επειδή εξοργίστηκε με κάποιον ή επειδή φοβήθηκε ότι κάποιος θα μπορούσε να τον βλάψει.
Η μελέτη μας έχει δείξει ότι αυτό πράγματι είναι αλήθεια – τα αρνητικά συναισθήματα υπάρχουν, δήλωσε ο Τσέστερ, εκ των ψυχολόγων της μελέτης. Αλλά στην πραγματικότητα, και τα θετικά συναισθήματα διαδραματίζουν αρκετά μεγάλο ρόλο στην επιθετική συμπεριφορά. Κάποιος μπορεί να αισθάνεται καλά εκδηλώνοντας επιθετικότητα. Επομένως αυτή η ευχαρίστηση –αλλά και η σχετική, αυτή που αποκαλούμε ηδονική, ανταμοιβή– είναι μια πραγματικά ισχυρή κινητήρια δύναμη. Με άλλα λόγια, η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να ενισχυθεί από θετικά συναισθήματα δύναμης και κυριαρχίας.
Αυτή η θετική αίσθηση, όπως βρέθηκε, λειτουργεί στα ίδια νευρικά κυκλώματα με άλλες εθιστικές συμπεριφορές, όπως η χρήση κοκαΐνης, ο τζόγος και η επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά.
Γνωρίζαμε έτσι κι αλλιώς ότι η χρήση ουσιών και η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά υπάγονται σε αυτή την ομάδα, τώρα όμως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το ίδιο ισχύει και για την επιθετικότητα. Οι άνθρωποι αναζητούν την επιθετικότητα όταν αισθάνονται άσχημα και τη χρησιμοποιούν σαν εργαλείο, για να τους βοηθήσει να ρυθμίσουν τη διάθεσή τους. Και όταν το κάνουν αυτό, ενεργοποιούνται τα κυκλώματα εθισμού στον εγκέφαλο και ενισχύεται αυτή τη συμπεριφορά, συμπληρώνει ο Τσέστερ.
Τους επόμενους μήνες, η ομάδα του Τσέστερ σχεδιάζει να ξεκινήσει δοκιμή ενός φαρμάκου που ονομάζεται Ναλτρεξόνη (Naltrexone), για να ελέγξει αν η επιθετικότητα μπορεί να αντιμετωπιστεί ως εθισμός.
Αυτό που βασικά κάνει η ναλτρεξόνη είναι να εμποδίζει την ευχαρίστηση, ανέφερε ο ερευνητής. Σε εμποδίζει να νιώθεις καλά από πράγματα που κανονικά θα σε έκαναν να νιώθεις έτσι. Χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της εξάρτησης από το αλκοόλ. Έτσι, αν η επιθετικότητα λειτουργεί στα ίδια νευρικά κυκλώματα ανταμοιβής, είναι πολύ πιθανό ότι η ναλτρεξόνη θα μπορούσε επίσης να περιορίσει τον εθισμό στη βία.
Κατανοώντας τον εγκέφαλο του ψυχοπαθή
Η Έμιλι Λάσκο είναι μία από τις τρεις διδακτορικές φοιτήτριες που εργάζονται στο Εργαστήριο Κοινωνικής Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης. Η έρευνά της επικεντρώνεται στις νευρολογικές συνδέσεις μεταξύ ψυχοπάθειας, ενσυναίσθησης και επιθετικότητας.
Συγκεκριμένα, η Λάσκο διερευνά τα εγκεφαλογραφήματα ατόμων με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά και διαπίστωσε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να σχετίζονται με την πυκνότητα της φαιάς ουσίας σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην επεξεργασία συναισθημάτων και στον έλεγχο της συμπεριφοράς.
Αποκτώντας μια βαθύτερη κατανόηση των βιολογικών δεικτών επιθετικότητας, ενσυναίσθησης και σκοτεινών χαρακτηριστικών προσωπικότητας, καθώς επίσης και κατανοώντας τους τρόπους με τους οποίους αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να προκύψουν ταυτόχρονα ως δυσπροσαρμοστικά και ως δυνητικά προσαρμοστικά, μπορούμε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για να αναπτύξουμε στρατηγικές έγκαιρης παρέμβασης και προγράμματα αποκατάστασης για επιθετική και αντικοινωνική συμπεριφορά, ανέφερε.
Τα στοιχεία της Λάσκο δείχνουν ότι η πυκνότητα της φαιάς ουσίας των ψυχοπαθών μπορεί να τους δώσει μεγαλύτερο έλεγχο στον τρόπο αυτορρύθμισής τους, επιτρέποντάς τους να προσαρμόζονται σε διαφορετικές καταστάσεις πιο εύκολα και να χειραγωγούν τους άλλους.
Επιθετικότητα και ρομαντικές σχέσεις
Μια άλλη διδακτορική φοιτήτρια, η Αλεξάντρα Μαρτέλι, διερευνά την επιθετικότητα στις συντροφικές σχέσεις και αυτή τη στιγμή διεξάγει μια μελέτη στην οποία παρατηρεί την εγκεφαλική δραστηριότητα των ζευγαριών που ενεργούν μεταξύ τους επιθετικά.
Οι στενές σχέσεις είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία και τη συνολική ευτυχία μας, και η ανεπίλυτη σύγκρουση με κοντινούς μας ανθρώπους μπορεί να έχει καταστροφικές ενδοπροσωπικές συνέπειες. Ειδικά σε σχέσεις όπου ο ένας ή και οι δύο πάσχουν από διάφορους τύπους ψυχοπαθολογίας, όπως κατάθλιψη, άγχος, εθισμό ή αλκοολισμό, που μπορεί να προκαλέσουν επιπλέον πίεση στη σχέση, δήλωσε η Μαρτέλι.
Προηγούμενες μελέτες έχουν εξετάσει τις συνέπειες της επιθετικότητας των συντρόφων και πώς αυτό επηρεάζει τον εγκέφαλο. Το πείραμα της Μαρτέλι θεωρείται το πρώτο που περιλαμβάνει την παρακολούθηση αυτής της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε πραγματικό χρόνο, καθώς συμβαίνει η σύγκρουση. Τα ενδιαφέροντα της ερευνήτριας περιλαμβάνουν την εκπαίδευση στην ενσυνειδητότητα και πώς αυτή μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση υγιών σχέσεων.
Εκδίκηση: ένα πιάτο που τρώγεται κρύο;
Ο διδακτορικός φοιτητής Σαμ Γουέστ εξετάζει την επιθετικότητα σε διαχρονικό πλαίσιο – δηλαδή, οι άνθρωποι μερικές φορές θέλουν να βλάψουν κάποιον αμέσως, ενώ άλλες φορές μπορεί να επιλέξουν να περιμένουν λίγο για να πάρουν μεγαλύτερη εκδίκηση.
Ο Γουέστ αναπτύσσει ένα νέο ερευνητικό παράδειγμα για την εξέταση της επιθετικής συμπεριφοράς ως ανταμοιβής στο πλαίσιο της μεταγενέστερης ικανοποίησης και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης.
Προσαρμόζει ένα πείραμα που χρησιμοποιείται στην έρευνα για τον εθισμό, στο οποίο οι χρήστες π.χ. κοκαΐνης έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε μια μικρή ποσότητα που θα τους δοθεί άμεσα και σε μια μεγαλύτερη ποσότητα, την οποία όμως θα λάβουν αν περιμένουν ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Τα ευρήματα του Γουέστ μπορεί να έχουν χρησιμότητα και για την αντιμετώπιση βίαιων εγκλημάτων.
Κατανόηση της επιθετικότητας
Προκειμένου να μειωθεί η βία, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε βαθύτερα γιατί οι άνθρωποι είναι βίαιοι, λέει ο Τσέστερ. Μελετάμε τον εγκέφαλο και την ανθρώπινη ψυχολογία, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι παρακινεί τους ανθρώπους να είναι επιθετικοί. Με αυτόν τον τρόπο, ξέρουμε πού να κοιτάξουμε όταν προσπαθούμε να διορθώσουμε το πρόβλημα.
Απόδοση: Κατερίνα Κακουλάκη, ειδικευόμενη Σχολική Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
