Επαναλαμβάνουμε όσα δεν θεραπεύουμε και δεν εννοούμε να μάθουμε. Αλλά για να μάθουμε, πόσο μάλλον για να αλλάξουμε τον ρου της ιστορίας, δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο στη χρήση του συνειδητού μέρους του εγκεφάλου μας. Καλούμαστε να ψάξουμε βαθύτερα μέσα μας, στο υποσυνείδητο.
Είμαι σίγουρη πως κάποια στιγμή στη ζωή σου θα άκουσες τις λέξεις «συνειδητό» και «υποσυνείδητο» κι ενδεχομένως να τις έχεις χρησιμοποιήσει κι εσύ στην καθημερινότητά σου. Πολλές φορές, ωστόσο, τείνουμε να χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη κάποιες λέξεις ή φράσεις που μπορεί να μην μας είναι απόλυτα σαφές το νόημα τους.
Ας ξεκινήσουμε απλά, από την αρχή. Ο εγκέφαλός μας, το μυαλό μας δηλαδή, διακρίνεται σε δύο επίπεδα: το συνειδητό, που είναι το αντικειμενικό μέρος της νόησής μας, το «λογικό» και το υποσυνείδητο, που είναι το υποκειμενικό κομμάτι του μυαλού μας, το «μη λογικό». Μία σκέψη τη συλλαμβάνουμε με το συνειδητό μας νου. Οι βαθύτερες πεποιθήσεις μας, όμως, αυτά που πραγματικά πιστεύουμε, εδράζονται στο υποσυνείδητο.
Το συνειδητό μέρος του εγκεφάλου μας συγκεντρώνει τις πληροφορίες που χρειάζεται να επεξεργαστεί μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας. Παρατηρεί το εξωτερικό περιβάλλον, αποκωδικοποιεί μηνύματα, συσσωρεύει γνώση κι εμπειρία, μαθαίνει. Από την άλλη πλευρά, το υποσυνείδητο μέρος του εγκεφάλου μας, έχει μάθει να διαμορφώνει την αντίληψή του και να αποκτά τη γνώση του μέσα από τη διαίσθηση.
Στο υποσυνείδητο υπάρχουν οι αναμνήσεις μας και τα συναισθήματά μας. Το υποσυνείδητο δεν μπορεί να σκεφτεί λογικά, δεν μπορεί να σχηματίσει ορθολογικό τρόπο σκέψης κι επιχειρήματα.
Επιπλέον, δεν μπορεί να ελέγξει εάν οι σκέψεις που περνάνε σε αυτό είναι σωστές ή λανθασμένες, αν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ή αν είναι ψεύτικες, αν είναι καλές ή κακές. Το υποσυνείδητό μας δέχεται αυτές τις σκέψεις σαν να είναι πραγματικότητα ακόμα και όταν δεν είναι. Εάν κάτι το πιστέψεις με το συνειδητό σου και το προβάλλεις στο υποσυνείδητο, εκείνο θα το δεχτεί σαν αλήθεια.
Πώς γίνεται η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο συνειδητό νου και στο υποσυνείδητο; Ουσιαστικά, χρειάζεται να υπάρξει και η αντίστοιχη αλληλεπίδραση στα νευρικά συστήματα τα οποία σχετίζονται με το συνειδητό και με το υποσυνείδητο. Το συνειδητό μας, συνδέεται με το λεγόμενο εγκεφαλονωτιαίο σύστημα: έχει να κάνει δηλαδή με τον εγκέφαλό μας και τις πέντε αισθήσεις. Το υποσυνείδητο συνδέεται με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, τον λεγόμενο κοιλιακό εγκέφαλο.
Μιλώντας πρακτικά, κάθε φορά που το συνειδητό μας σχηματίζει μία ιδέα, μία σκέψη, αυτή προκαλεί ένα είδος δόνησης στο εγκεφαλονωτιαίο νευρικό σύστημα (στέλνει σήμα). Αυτή η δόνηση με τη σειρά της πυροδοτεί μία αντίστοιχη δόνηση στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, στον κοιλιακό εγκέφαλο.
Εκεί, αυτή η ιδέα είναι σαν να εντυπώνεται στο υποσυνείδητό μας, το οποίο έχοντας μία ξεκάθαρη, σαφή εικόνα της ιδέας ή της επιθυμίας που σχηματίστηκε, θα την εκλάβει ως κάτι το πραγματικό και θα αρχίσει να δρα με τρόπο που θα συμβάλλει στην υλοποίησή της.
Το πρόβλημα ξεκινάει όταν το συνειδητό μας αρχίζει να παρεμβάλλεται στο ρόλο που έχει να επιτελέσει το υποσυνείδητο. Βλέπεις, το συνειδητό μας, επειδή βασίζεται στις πληροφορίες και τα ερεθίσματα που δέχεται από τα εξωτερικά φαινόμενα που παρατηρεί μέσω των αισθήσεων, συχνά επηρεάζεται από αυτά, εξάγει εσφαλμένα συμπεράσματα, διαμορφώνει λανθασμένες πεποιθήσεις και ως αποτέλεσμα αυτών των σκέψεων, νιώθουμε άγχος, φόβο, αβεβαιότητα.
Όλα τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουμε, εγγράφονται στο υποσυνείδητό μας. Είναι σαν να του δίνουμε αντιφατικά μηνύματα. Έχουμε στο μυαλό μας μία ιδέα, ένα όνειρο, κάτι το οποίο θέλουμε να υλοποιήσουμε, κάτι σημαντικό και σαφές για εμάς, για την υγεία μας, για την καριέρα μας, για την προσωπική μας ζωή και με με τις συνειδητές μας σκέψεις είναι σαν να το αναιρούμε.
Η επιθυμία μας συγκρούεται με τη φαντασία μας, με τις αρνητικές σκέψεις και τους φόβους που ζωντανεύουν στη φαντασία μας. Και κάθε φορά που παλεύουν η επιθυμία και η φαντασία, πάντα νικάει η φαντασία στο τέλος.
Είναι σαν να πας να φυτέψεις έναν σπόρο στο έδαφος, την ιδέα που έχεις συλλάβει για κάτι και μετά από λίγη ώρα, να πας να ξεθάψεις αυτό το σπόρο γιατί παρόλο που επιθυμείς να δεις την ιδέα σου να ανθίζει και να καρποφορεί, έρχονται οι αρνητικές σκέψεις που σου λένε ότι δεν θα τα καταφέρεις, δεν μπορείς, δεν είσαι άξιος, δεν είσαι καλός…Δεν…δεν. Και αυτές οι σκέψεις είναι σαν να ξεθάβουν από το χώμα το σπόρο που φύτεψες πριν.
Θα έκανες ποτέ κάτι αντίστοιχο σε κάποιο δέντρο; Ή σε κάποιο λουλούδι; Θα σκεφτόσουν ότι ο σπόρος που φύτεψες δεν θα μεγαλώσει και δεν θα ανθίσει; Οπότε αντί να το αφήσεις στο χώμα να αναπτυχθεί, καλύτερα να το καταστρέψεις μόνος σου ξεθάβοντάς το; Μάλλον όχι.
Με πόση ευκολία όμως, όλοι μας, κάνουμε ακριβώς το ίδιο πράγμα στον εαυτό μας, στις ιδέες μας, στα όνειρά μας (!) Φρενάρουμε την υλοποίησή τους, γιατί δεν έχουμε πίστη. Δεν πιστεύουμε στην τελειότητα της ύπαρξής μας, η οποία μας έχει εξοπλίσει με όλες τις δυνατότητες, όλα τα εφόδια που χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε να εκπληρώσουμε το σκοπό μας.
Το μεγαλύτερο μέρος της ανώτερης διανοητικής μας σκέψης και ζωής, επισυμβαίνει στο υποσυνείδητο τμήμα του εγκεφάλου. Εντούτοις, λειτουργούμε με το συνειδητό μας κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας. Το υποσυνείδητο αναδύεται περισσότερο στην επιφάνεια λίγο πριν κοιμηθούμε και αμέσως μόλις ξυπνήσουμε. Είναι η στιγμή της ημέρας που το συνειδητό αρχίζει να εξασθενεί, γιατί χαλαρώνουμε, και το υποσυνείδητο είναι σε εγρήγορση.
Αυτή είναι και η πιο κατάλληλη χρονική στιγμή εάν θέλουμε να επαναπρογραμματίσουμε το υποσυνείδητό μας. Αν δηλαδή επιθυμούμε να γράψουμε κάτι καινούριο σε αυτό ή να αντικαταστήσουμε μια παλιά πεποίθηση που συνειδητοποιήσαμε ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, είναι εσφαλμένη ή δεν μας βοηθάει πλέον η ύπαρξή της και χρειαζόμαστε μια νέα, πιο λειτουργική.
Ο William James είπε πως το υποσυνείδητο κάνει πραγματικότητα κάθε εικόνα η οποία σχηματίζεται στο νου και υποστηρίζεται από την πίστη. Μαθαίνω, επομένως, να ενεργώ σαν να είμαι ήδη αυτό το οποίο θέλω να γίνω, σαν να έχω ήδη πετύχει το όνειρό μου. Πιστεύω σε αυτό, σε αυτήν την εικόνα που σχηματίζω την αποδέχομαι σαν πραγματικότητα, κι έχω εμπιστοσύνη ότι το υποσυνείδητό μου θα κινητοποιηθεί καταλλήλως για να με καθοδηγήσει εκεί.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος θέλει να είναι πιο γαλήνιος και ήρεμος σαν άνθρωπος έχοντας σχηματίσει μια πολύ σαφή εικόνα για το πώς σκέφτεται, αντιδρά, εκφράζεται, συμπεριφέρεται, κινείται κ.λπ. ένας πράος άνθρωπος, αρχίζει να εντάσσει στην καθημερινότητά του αυτά τα χαρακτηριστικά.
Πώς θα μιλούσε ένας πράος άνθρωπος σε μια στιγμή έντασης; Τι λέξεις θα χρησιμοποιούσε; Πώς θα ήταν ο τόνος της φωνής του, η στάση του σώματος, οι κινήσεις του, οι εκφράσεις του προσώπου του; Τι μηνύματα και συναισθήματα θα εξέπεμπε η στάση του στους υπόλοιπους γύρω του;
Σταδιακά, δηλαδή, αρχίζει να εξασκείται στο να οικειοποιηθεί και να υιοθετήσει τα χαρακτηριστικά του πράου ανθρώπου σαν να είναι ήδη μέρος της προσωπικότητά του και του εαυτού του. Η επανάληψη μιας πράξης γίνεται συνήθεια και τελικά ενσωματώνεται στη ζωή του ανθρώπου.
Είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε τις σκέψεις που κάνουμε συνειδητά, ιδίως τις αρνητικές σκέψεις, τις απαισιόδοξες και καταστροφολογικές, τις οποίες επαναλαμβάνουμε και μάλιστα συχνά, και γι’ αυτό στο τέλος τις πιστεύουμε και τις αποδεχόμαστε σαν γεγονός, σαν αντικειμενική αλήθεια.
Κάπως έτσι, τείνουμε να μπλοκάρουμε το υποσυνείδητό μας και μέσω της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, επιβεβαιώνουμε τις αρνητικές μας υποθέσεις, βιώνουμε μόνο αρνητικά συναισθήματα, κολλάμε σε μοτίβα δυσλειτουργικών συμπεριφορών και λανθασμένων επιλογών.
Κι έπειτα, αναρωτιόμαστε: γιατί πάντα μας ελκύουν οι λάθος καταστάσεις, οι λάθος άνθρωποι; Γιατί φαίνεται πάντα, με κάποιον τρόπο να κάνουμε τα ίδια λάθη και να βιώνουμε παρόμοιες καταστάσεις; Επαναλαμβάνουμε όσα δεν θεραπεύουμε και δεν εννοούμε να μάθουμε. Αλλά για να μάθουμε, πόσο μάλλον για να αλλάξουμε τον ρου της ιστορίας, δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο στη χρήση του συνειδητού μέρους του εγκεφάλου μας.
Καλούμαστε να ψάξουμε βαθύτερα μέσα μας, στο υποσυνείδητο. Εκεί που πηγάζει η έμπνευση και οι φιλοδοξίες μας κι έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους οι αναμνήσεις μας, τα τραύματά μας, τα συναισθήματα και η βαθύτερη αντίληψη του εαυτού μας και του κόσμου.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
