Οι σύντομοι, λιγότερο συχνοί ύπνοι –που διαρκούν λιγότερο από 30 λεπτά, τέσσερις φορές την εβδομάδα– μπορεί να είναι οι πιο ωφέλιμοι.
Μια μελέτη με ηλικιωμένους στην Κίνα δείχνει μια σαφή σχέση μεταξύ σύντομων απογευματινών ύπνων και ισχυρότερης γνωστικής λειτουργίας.
Οι συνήθειες του ύπνου συχνά αλλάζουν καθώς μεγαλώνουμε, και πολλοί ηλικιωμένοι προσθέτουν μια απογευματινή παύση στο καθημερινό τους πρόγραμμα. Η σημασία αυτών των σύντομων ύπνων ήταν ασαφής: Βοηθούν να κρατηθεί το μυαλό ευκίνητο ή σημαίνουν έναρξη άνοιας; Μια νέα μελέτη μπορεί να έχει την απάντηση.
Οι ηλικιωμένοι που κοιμούνται το απόγευμα βαθμολογούνται υψηλότερα στις γνωστικές δοκιμασίες από τους συνομήλικούς τους που δεν κοιμούνται. Εμφανίζουν ισχυρότερη γνωστική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης, του προσανατολισμού και της γλώσσας. Αυτή η μελέτη, η οποία παρουσιάζεται στο περιοδικό Γενική Ψυχιατρική, είναι η πρώτη που διερευνά τη σχέση του ύπνου με τη γνωστική λειτουργία και τη βιοχημεία σε ηλικιωμένους πληθυσμούς.
Γιατί έχει σημασία: Ο διαταραγμένος ύπνος συνδέεται με άνοια
Οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και η διάγνωση άνοιας είναι κάτι συνηθισμένο, καθώς επηρεάζει το 5-7% των ενηλίκων ηλικίας άνω των 65 ετών παγκοσμίως. Στις δυτικές χώρες, το ποσοστό άνοιας είναι ελαφρώς υψηλότερο στο 8-10%. Δεδομένου ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια, δίνεται μεγάλη σημασία στην αναγνώριση αλλαγών στον τρόπο ζωής που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης της πάθησης.
Καθώς είναι γνωστό ότι τα διαταραγμένα πρότυπα ύπνου έχουν συνδέσεις με την άνοια, ο ρόλος του ύπνου στη γνωστική υγεία των ηλικιωμένων είναι ένας προφανής τομέας ενδιαφέροντος. Δυστυχώς, τα προηγούμενα ευρήματα ήταν ασυνεπή, λένε οι συγγραφείς της παρούσας μελέτης.
Για παράδειγμα, αναφέρουν μια έρευνα του 2012 που βρήκε ότι ο απογευματινός υπνάκος καθυστερεί την έναρξη της άνοιας, και μια άλλη μελέτη που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτή η συνήθεια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας ή μείωσης των γνωστικών λειτουργιών.
Διαβάστε σχετικά: Tι να κάνετε αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε
Μελετώντας μοτίβα ύπνου σε ηλικιωμένους
Οι ερευνητές μελέτησαν 2.214 υγιείς ανθρώπους από αρκετές μεγάλες κινεζικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων του Πεκίνου, της Σαγκάης και της Σιάν. Όλοι ήταν τουλάχιστον 60 ετών. Το μέσο διάστημα νυχτερινού ύπνου των συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν 6,5 ώρες.
Για την αξιολόγηση υπάρχουσας άνοιας, οι ερευνητές εξέτασαν τους συμμετέχοντες χρησιμοποιώντας την έκδοση του Πεκίνου της Γνωστικής Αξιολόγησης του Μόντρεαλ (MoCA) και του Mini-Mental State Exam (MMSE). Η ομάδα αξιολόγησε τη γνωστική ικανότητα των συμμετεχόντων και την υψηλή λειτουργικότητα μέσω 30 μετρήσεων του οπτικού χώρου, της μνήμης, της ονομασίας, της προσοχής, του υπολογισμού, της αφαίρεσης, του προσανατολισμού και της λειτουργίας της γλώσσας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το κινεζικό Neuropsychological Test Battery για να κάνουν μετρήσεις στους εξής τομείς: διάστημα μνήμης ψηφίων, ακουστική λεκτική μάθηση, συσχετιστική μάθηση, οπτική διατήρηση, γλωσσική ευχέρεια, χαρτογράφηση, και ένα γνωστικό τεστ με κύβους (Block design test).
Επίσης, οι ερευνητές αξιολόγησαν την υγεία όλων των συμμετεχόντων, εξετάζοντας ταυτόχρονα το αίμα τους για επίπεδα χοληστερόλης και λιπαρά οξέα τριγλυκεριδίων ή TG.
Για τους σκοπούς της μελέτης, η ομάδα όρισε τον απογευματινό υπνάκο ως ύπνο μετά το γεύμα, διάρκειας από 5 λεπτά έως 2 ώρες. Από την ομάδα, 1.534 ανέφεραν τακτικά ότι παίρνουν έναν απογευματινό ύπνο, με τη συχνότητα να κυμαίνεται από μία φορά την εβδομάδα έως κάθε μέρα.
Τρία κύρια ευρήματα
Η μελέτη αναφέρει τρία κύρια αποτελέσματα:
- Οι ηλικιωμένοι που έπαιρναν έναν απογευματινό ύπνο είχαν σημαντικά υψηλότερη γνωστική απόδοση σε σύγκριση με εκείνους που δεν κοιμούνταν.
- Βρέθηκαν υψηλότερα επίπεδα TG στους ηλικιωμένους που κοιμούνταν το απόγευμα.
- Ο απογευματινός ύπνος συσχετίστηκε με τον προσανατολισμό, τη λειτουργία της γλώσσας και τη μνήμη.
Τα υψηλότερα επίπεδα TG ήταν εντός φυσιολογικού εύρους και επομένως ενδέχεται να μην είχαν εξασθενήσει τη γνωστική λειτουργία των συμμετεχόντων στη μελέτη.
Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι δεν είναι όλοι οι ύπνοι ίδιοι. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι μεγαλύτεροι και συχνότεροι ύπνοι τείνουν να σχετίζονται με κακή γνωστική λειτουργία. Οι σύντομοι και λιγότερο συχνοί ύπνοι –διάρκειας λιγότερο από 30 λεπτά ως τέσσερις φορές την εβδομάδα– φαίνεται να είναι οι πιο ωφέλιμοι.
Αυτοί οι ύπνοι οδηγούν σε μείωση κατά 84% των πιθανοτήτων ανάπτυξης Alzheimer. Επιπλέον, οι άνθρωποι που κοιμούνται σκόπιμα, αντί απλώς να αποκοιμιούνται στη θέση τους, είναι πιο πιθανό να έχουν γνωστικά οφέλη.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα συμπεράσματά τους μπορεί να διαφέρουν από προηγούμενες αντίθετες έρευνες λόγω των διαφορών στο στιλ ύπνου που μελετήθηκε. Η τρέχουσα μελέτη είναι μοναδική στη διερεύνηση της συχνότητας του ύπνου. Επίσης, ενώ ορισμένες άλλες μελέτες εξέτασαν κυρίως διαφορετικές διάρκειες ύπνου, η τρέχουσα έρευνα περιορίστηκε στη διάρκεια έως 2 ώρες.
Επιπλέον, όπως αναφέρουν οι ερευνητές Οι άλλες μελέτες ανέλυσαν ακούσιο ή εκούσιο ύπνο, ενώ εμείς μελετήσαμε μόνο τον απογευματινό ύπνο (μετά το μεσημεριανό γεύμα).
Έρευνα: Cai H, Su N, Li W, et alRelationship between afternoon napping and cognitive function in the ageing Chinese populationGeneral Psychiatry 2021;34:e100361.
Απόδοση: Αλκμήνη Καισαρίδου – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
