Σε γενικές γραμμές, το άγχος μπροστά σε μια απειλή σχετίζεται με την αντίληψη μας σχετικά με τις πιθανότητες να συμβεί αυτό που φοβόμαστε και τη σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί, καθώς επίσης με τις δυνατότητες μας αντιμετώπισης της κατάστασης.
Μία πολύ συνηθισμένη φοβία είναι αυτή των πτήσεων με αεροπλάνο. Παρόλο που τα δυστυχήματα είναι σπάνια και το αεροπλάνο αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είτε αποφεύγουν να πετάξουν είτε πετάνε με μεγάλο φόβο, σε σημείο που πολλές φορές η πτήση τούς γίνεται εφιάλτης. Συχνά στην τελευταία περίπτωση γίνεται μάλιστα κατανάλωση αλκοόλ ή ηρεμιστικών τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της πτήσης. Αυτή η φοβία μπορεί να κάνει πολύ δύσκολη τη ζωή των ατόμων που οι επαγγελματικές τους ανάγκες είναι συνδεδεμένες με τη χρήση του αεροπλάνου.
Σε γενικές γραμμές, το άγχος μπροστά σε μια απειλή σχετίζεται με την αντίληψη μας σχετικά με τις πιθανότητες να συμβεί αυτό που φοβόμαστε και τη σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί, καθώς επίσης με τις δυνατότητες μας αντιμετώπισης της κατάστασης. Στην περίπτωση της φοβίας της πτήσης η σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί και οι περιορισμένες πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση ατυχήματος φαίνεται ότι πυροδοτούν το άγχος. Παραταύτα, τα παραπάνω δεν αποτελούν επαρκή εξήγηση της συγκεκριμένης φοβίας.
Οι λόγοι που μπορεί κάποιος να έχει μια τέτοια φοβία ποικίλλουν και διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν φοβία και με άλλα μέσα μεταφοράς και η φοβία της πτήσης αποτελεί ένα σύμπτωμα της «αγοραφοβίας», δηλαδή του γενικότερου φόβου τους να βρεθούν σε χώρους με πολύ κόσμο, απ’ όπου η διαφυγή θα ήταν δύσκολη. Άλλοι άνθρωποι έχουν όμως μόνο αυτή τη φοβία. Φαίνεται ότι συχνά πρόκειται για άτομα που έχουν μια έντονη ανάγκη για «έλεγχο». Αυτή η αυξημένη ανάγκη τους να ελέγχουν τα πράγματα στη ζωή τους τα κάνει πιο ευάλωτα απέναντι σε μια τέτοια φοβία, αφού η πτήση με αεροπλάνο είναι μία κατάσταση στην οποία εμφανώς δεν έχουμε τον έλεγχο.
Στη θεραπεία είναι γενικά σημαντικό να κατανοήσουμε το πότε το άτομο απέκτησε τη φοβία αυτή. Τι άλλαξε στη ζωή του ατόμου την περίοδο που πρωτοεμφανίζεται η φοβία αυτή. Σε κάποιες περιπτώσεις κάποιος άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει μία τέτοια φοβία πολύ απλά γιατί είχε μία τραυματική εμπειρία μίας κακής πτήσης. Η αποφυγή του να μπει σε αεροπλάνο μετά από μία τέτοια εμπειρία εδραιώνει τη φοβία.
Η φοβία για τα αεροπλάνα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων όμως συνδέεται και με άλλα ψυχικά ζητήματα που μπορεί να ταλαιπωρούν το άτομο, όπως συναισθήματα γενικευμένης ανασφάλειας, διαφόρων ειδών φοβίες, ψυχαναγκαστικές σκέψεις, καταναγκαστικές συμπεριφορές κλπ.
Αν βέβαια παρά το φόβο μας μπαίνουμε στο αεροπλάνο, τότε δε φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα όπως το να αποσπάμε την προσοχή μας κατά τη διάρκεια της πτήσης (π.χ. διαβάζοντας ένα βιβλίο ή μιλώντας με το διπλανό μας), η δυσφορία αυτή μπορεί να ελαττωθεί. Αν όμως ο φόβος μας είναι τέτοιος, που μας αποτρέπει από το να ταξιδέψουμε ή δημιουργεί δυσανάλογα μεγάλη δυσφορία, τότε ίσως χρειάζεται να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό για να μας βοηθήσει.
