Σε μια τετραμελή οικογένεια κωφάλαλων η νεαρή Paula (κόρη) είναι η μόνη που μπορεί να ακούσει και να μιλήσει.
Κι ενώ προσπαθεί να διεκπεραιώσει τις καθημερινές υποχρεώσεις της στο σχολείο και τις αγροτικές δουλειές στη φάρμα, ο πατέρας της αποφασίζει να θέσει υποψηφιότητα για δήμαρχος, ενώ ο καθηγητής μουσικής τής προτείνει να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό τραγουδιού που θα την οδηγήσει σε σπουδές στο Παρίσι.
Κατ΄αρχάς, ας έχουμε υπ΄όψιν μας ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίσουμε την Οικογένεια Μπελιέ ως ένα ρεαλιστικό ντοκιμαντέρ για τη ζωή των κωφάλαλων γονιών, αλλά ως μια γλυκιά συμβουλή γύρω από το πόσο σπουδαία και σημαντική είναι η υποστήριξη της οικογένειας προς το παιδί για κάτι το οποίο δεν μπορούν καν να αντιληφθούν ως έννοια.
Στη συγκεκριμένη ταινία παρακολουθούμε πόσο σημαντική μετάβαση για την οικογένεια συνιστά η φυγή των παιδιών από την οικογενειακή «φωλιά», καθώς οι γονείς καλούνται να επαναπροσδιορίσουν την οικογένεια και τη λειτουργία της. Οι αλλαγές που συντελούνται στα συναισθήματα και τις σχέσεις των γονιών σ’ αυτή τη φάση θεωρούνται τόσο σημαντικές, που έχουν περιγραφεί με τον όρο «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» (Minuchin).
Η επερχόμενη αλλαγή αναστατώνει τόσο τις ισορροπίες των γονιών ως ατόμων όσο και τη μεταξύ τους σχέση. Άλλωστε, η νεαρή Paula είναι η μοναδική φωνητική δίοδος στην επικοινωνία τους με τον υπόλοιπο κόσμο.
Σε γενικές γραμμές, η οικογένεια είναι πολύ αγαπημένη και όλοι λειτουργουν αρμονικά, ως τη στιγμή κατά την οποία στη ζωή της μικρής πρωταγωνίστριας μπαίνει ο έρωτας και ξυπνάνε και τα δικά της όνειρα και ανάγκες, όπως η αγάπη της για τη μουσικη. Ξαφνικά, όλα ανατρέπονται. Οι αλλαγές που ακολουθούν είναι πολύ επώδυνες και για τις δύο μεριές.
Η Paula που με την ακοή της λειτουργούσε ως ο ισορροπιστής με τον έξω κόσμο προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των προσδοκιών και απαιτήσεων της οικογένειας της και τις προσωπικές επιθυμίες, που ξυπνούν από τη ψυχή της. Αυτή η μάχη είναι αναμφισβήτητα σκληρή και άνιση και κανένα μέλος της οικογένειας δεν είναι προετοιμασμένο.
Το κάθε άτομο καλείται να αναδιοργανώσει τις προτεραιότητες και τις ευθύνες του στη ζωή του, καθώς ο ρόλος του σαν μητέρα ή πατέρας, ένας ρόλος αναπόφευκτα σημαντικότατος για δεκαετίες, καθίσταται με την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών λιγότερο ενεργός. Στην προκειμένη περίπτωση, εάν ο ίδιος ο γονιός δεν έχει επενδύσει συναισθηματικά σε άλλους ρόλους, όπως εργασία, σχέση, κοινωνικές επαφές, μπορεί η αίσθηση της προσωπικής του αξίας να απειληθεί.
Κατά παρόμοιο τρόπο και το ζευγάρι, μετά από πολλά χρόνια, κινδυνεύει να νιώσει την αίσθηση ενός κενού. Τα γεγονότα της ζωής και ο χρόνος τους άλλαξαν. Μπλεγμένοι στα γρανάζια της καθημερινότητας και στον αγώνα επιβίωσης, αφοσιωμένοι στην ανατροφή των παιδιών μπορεί να απομακρύνθηκαν, να έχασαν επαφή ο ένας από τον άλλον. Η αναστάτωση είναι μεγάλη όταν ανακαλύπτουν ότι είναι απαραίτητο να επαναπροσδιορίσουν τους ρόλους τους.
Αυτή η κατάσταση όμως αναπόφευκτα δίνει την ευκαιρία στο ζευγάρι να βρει τρόπους να γεμίσει το κενό, να γνωρίσει ξανά ο ένας τον άλλον. Η αναστάτωση αυτής της μεταβατικής φάσης θα οδηγήσει σε μια νέα ισορροπία, αν το άτομο τη αντιμετωπίσει ως πρόκληση και όχι ως απειλή.
Ο χρόνος και η ενέργεια που απελευθερώνονται σε αυτή τη περίοδο είναι κομβικά. Η καινούρια φάση είναι μια πρόκληση και για το ζευγάρι να ανακαλύψει και πάλι ο ένας τον άλλον, να χτίσουν νέα κοινά ενδιαφέροντα, να χαράξουν μια κοινή ζωή. Τότε μόνο θα δουν το κενό της αποχώρησης των παιδιών όχι ως λόγο για θρήνο αλλά ως μια δεύτερη ευκαιρία.
Στο προσκήνιο παραμένει η μικρή Paula. Ας μη λησμονούμε, άλλωστε, ότι η συγκεκριμένη ταινία αφηγείται τη δική της ιστορία «ενηλικίωσης». Ποιά είναι, όμως, αυτή η οδός της ενηλικίωσης;
Σχηματικά, κατά μια έννοια, θα μπορούσε να περιγραφεί ως η –συχνά επώδυνη – διαδικασία κατά την οποία ο άνθρωπος μαθαίνει να λειτουργεί με την επίγνωση ότι τα συναισθήματα, οι προσδοκίες και οι ρόλοι που αναλαμβάνει αφορούν σε δικές του προσωπικές επιλογές και όχι σε άγραφους κανόνες, προσδοκίες και προβολές συνειδητές ή ασυνείδητες της οικογένειας του.
Σύμφωνα με τον Bowen: Για να επιτευχθεί αυτή η υγιής διαφοροποίηση -που είναι άλλωστε απαραίτητη για την “ενηλικίωση” – ο άνθρωπος χρειάζεται να μάθει να ενεργεί όχι με βάση συναισθηματικές αντιδράσεις που απορρέουν από έλλειψη προσωπικού χώρου, από σύγχυση πεποιθήσεων και διάχυση της ατομικής ευθύνης, αλλά με βάση συνειδητές επιλογές. Η ικανότητα να λέει κανείς «εγώ» – να λέει «ναι» χωρίς θυμό και «όχι» χωρίς τύψεις είναι μια θέση συνύπαρξης και ταυτόχρονα οριοθέτησης μέσα στις σχέσεις (1979).
Αυτός ακριβώς είναι ο «δύσκολος» δρόμος που καλείται να διανύσει η μικρή πρωταγωνίστρια της ταινίας.
Εν τέλει, η όμορφη αυτή ιστορία ενηλικίωσης κλείνει με ένα αισιόδοξο μήνυμα: ανακαλύπτωντας τα «θέλω» μας και μένοντας πιστοί στις επιθυμίες μας όλα σιγα σιγά γύρω μας με ένα μαγικά ανεξήγητο και μυστηριώδη τρόπο όλα τα πράγματα μετακινούνται για να μας συναντήσουν.
Έτσι, λοιπόν, όταν η Paula τραγουδήσει πως «θα πετάξει μακριά τους», μακριά από την οικογένειά της, το βούρκωμα είναι σχεδόν αναπόφευκτο και κυρίως λυτρωτικό. Στο κάτω-κάτω, πρόκειται για μια όμορφη ιστορία ενηλικίωσης…
