Ενδοοικογενειακή βία και σωματική κακοποίηση των παιδιών

Ενδοοικογενειακή βία ονομάζεται κάθε μορφής βία, σωματική, λεκτική, ψυχολογική κ.τ.λ., η οποία ασκείται από ένα μέλος της οικογένειας στα υπόλοιπα.

Την οικογένεια αποτελούν τα άτομα τα οποία συνοικούν, και μοιράζονται την ίδια στέγη.  Στον ελληνικό χώρο η κακοποίηση των παιδιών είναι συχνή (1-2% για κάθε έτος ηλικίας) και το κακοποιημένο παιδί καταλήγει με μέτρια ως σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας (45%) και νοητικής καθυστέρησης ή νευρολογικών βλαβών (25%). Μικρότερα ποσοστά υφίστανται μόνιμη αναπηρία (8%), ακόμη και θάνατο (6%). Επιπλέον, το ανήλικο θύμα κακοποίησης, συνηθέστερα γίνεται παραβατικό άτομο ή χρήστης ουσιών. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν τη στατιστική συσχέτιση κακοποίησης και χρήσης αλκοόλ ή εξαρτησιογόνων ουσιών.

Ένα είδος ενδοοικογενειακής βίας είναι η σωματική κακοποίηση. Η σωματική κακοποίηση περιλαμβάνει τη σωματική τιμωρία, δυνατά χτυπήματα με το χέρι ή αντικείμενα, καψίματα, δαγκώματα, στραγγαλισμό, με αποτέλεσμα εκδορές, μελανιές, σπασμένα κόκαλα, παραμόρφωση, μόνιμη βλάβη ή απώλεια οργάνων και θάνατο. Το παιδί, ως αποτέλεσμα της σωματικής κακοποίησης, αποφεύγει την επαφή με τους άλλους, φοράει ασυνήθιστα μακριά ρούχα για να κρύβει τα σημάδια, δίνει απίθανες δικαιολογίες για τα σημάδια του, φοβάται τους γονείς του, δε θέλει να γυρίσει σπίτι, δεν υπερασπίζεται τον εαυτό του, παραπονιέται ότι πονάει όταν το αγγίζουν ή όταν κινείται.

Μύθοι σχετικά με την σωματική τιμωρία:

• «Και εγώ έφαγα ξύλο όταν ήμουν μικρός και δεν έπαθα τίποτα. Αντίθετα, μάλιστα, είμαι μια χαρά άνθρωπος».
• «Το ξύλο χρειάζεται. Εάν δε δίνεις ξύλο στα παιδιά σου, θα γίνουν κακομαθημένα. Άλλωστε το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο».
• «Οι γονείς έχουν το δικαίωμα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, όπως θέλουν. Μόνο οι ακραίες καταστάσεις πρέπει να απαγορεύονται, όπως η σωματική κακοποίηση».
• «Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο χτύπημα ενός παιδιού και σε ένα σκαμπίλι από αγάπη».
• «Χτυπάω τα παιδιά μου για να τα προστατέψω από επικίνδυνα πράγματα που κάνουν. Έτσι δε θα ξανακάνουν το ίδιο».

Τι λένε οι διεθνείς επιτροπές για τη σωματική τιμωρία;

• Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, στο άρθρο 19 αναφέρει: «Τα συμβαλλόμενα κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα νομοθετικά, διοικητικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά μέτρα προκειμένου να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βιαιοπραγιών σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλησης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, κατά το χρόνο που βρίσκεται υπό την επιμέλεια των γονέων του ή του ενός από τους δύο, του ή των νομίμων εκπροσώπων του ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου στο οποίο το έχουν εμπιστευθεί».

• Το 2000 το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Συνηγόρων του Παιδιού παρότρυνε όλες τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εισάγουν νομοθεσία που να απαγορεύει ρητά κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας στα παιδιά.

• Το 2001 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων ζητάει τη νομοθετική απαγόρευση κάθε μορφής βίας προς τα παιδιά, είτε στο σχολείο, είτε σε άλλα ιδρύματα, είτε στο σπίτι, είτε οπουδήποτε αλλού.

• Το 2004 η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης καλεί σε συντονισμένη και εστιασμένη εκστρατεία όλα τα κράτη-μέλη για την οριστική κατάργηση της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά.

Με άλλα λόγια…

«Αν του δώσω μια ξυλιά στα μαλακά; Δηλαδή, μετά από όσα λένε οι νόμοι και οι διεθνείς συμβάσεις, αν δώσω μια στα μαλακά τον Γ που άλειψε με μαρμελάδα τον τοίχο, θα έχω προβεί σε αξιόποινη πράξη; Είμαι κακός γονιός