Το κλειδί για μια καλή σχέση είναι να φέρεσαι στο άλλο άτομο όπως θα ήθελες να σου φέρεται, είτε είναι κάποιος συνομήλικός σου είτε είναι παιδί σου. Τα μηνύματα που ακολουθούν αποτελούν τα συστατικά για μια ισορροπημένη σχέση γονέα-παιδιού:
- Να είμαστε διαθέσιμοι ως γονείς!! Τα παιδιά μάς χρειάζονται διαθέσιμους!! Αυτό δεν έχει καθόλου να κάνει με την ποσοτική έννοια του χρόνου, αλλά με τον ‘ποιοτικό χρόνο’ που περνάμε μαζί τους, οπότε κάνουμε πράγματα μαζί, τα ακούμε, τα παρατηρούμε και γενικά είμαστε ‘εκεί’ σωματικά και ψυχικά.
- Να προσφέρουμε την ασφάλεια και τη σταθερότητα ενός καθημερινού προγράμματος! Καλές οι εκπλήξεις και τα απρόβλεπτα στη ζωή ενός παιδιού, αλλά καλό είναι να συμβαίνουν στη βάση μιας δομημένης καθημερινότητας, η οποία θα προσφέρει ασφάλεια στο παιδί. Ο καθένας από μας είναι πιο χαρούμενος όταν γνωρίζει τι ακολουθεί.
- Να είμαστε συνεπείς και σταθεροί όσο γίνεται!! Τα παιδιά αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια όταν γνωρίζουν τους κανόνες καθώς και το πόσο μπορούν να υπερβούν τα όρια που εμείς θέτουμε. Οι απρόβλεπτες καταστάσεις προκαλούν θυμό, άγχος και συναισθηματική ανασφάλεια.
- Να δίνουμε ευκαιρίες επιλογής!! Τα παιδιά προσχολικής και περισσότερο σχολικής ηλικίας ανταποκρίνονται καλύτερα όταν καλούνται να επιλέξουν για κάτι που αφορά την καθημερινότητά τους. Με τον τρόπο αυτό ενδυναμώνεται το εγώ τους και συνεπώς χτίζεται σιγά σιγά η αυτοπεποίθησή τους.
- Να μιλάμε με όσο το δυνατόν πιο ήρεμη φωνή! Τα παιδιά ‘κλείνουν τους διακόπτες’ και κουφαίνονται όταν οι γονείς γκρινιάζουν και φωνάζουν. Άλλωστε, αποτελούμε ισχυρό πρότυπο μίμησης για τα παιδιά μας, οπότε καλό είναι να εφαρμόζουμε όσα λέμε προφορικά.
- Να διαμορφώνουμε τη συμπεριφορά των παιδιών φροντίζοντας να αμείβονται οι σωστές (όχι οι λάθος) ενέργειες. Η επιβράβευση της καλής συμπεριφοράς θα σημάνει και την ενθάρρυνσή της. Αντιστοίχως, αποθαρρύνουμε την άσχημη συμπεριφορά με το να παρεμποδίζουμε οποιαδήποτε αμοιβή της (πχ αγνοώ το παιδί όταν φωνάζει πολύ δυνατά προκειμένου να ‘τραβήξει’ την προσοχή μου). Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι η επιβράβευση έχει νόημα όταν είναι διακριτική και όχι υπερβολική, γιατί αλλιώς το παιδί δεν την πιστεύει.
- Να ενημερώνουμε τα παιδιά μας όταν είμαστε ευχαριστημένοι από μια συμπεριφορά τους. Να μην επικεντρωνόμαστε στα αρνητικά μόνο, γιατί έτσι θα αποδυναμωθεί η αξία και των θετικών πράξεών τους. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και τα παιδιά έχουν ανάγκη να ενθαρρύνονται, προκειμένου να εκτιμήσουν τον εαυτό τους.
- Να προσπαθούμε να ζητάμε από τα παιδιά ή ακόμα και να το ζητάμε αυστηρά, αλλά όχι να επιβάλλουμε, γιατί με την συνεχή αντιπαράθεση και τον εκφοβισμό το μόνο που πετυχαίνουμε είναι αντιπαλότητα και δυσφορία. Αν οι γονείς μπορούν να διατηρούν την ψυχραιμία τους, τότε τα παιδιά κοντρολάρονται πιο εύκολα. Αν όχι, τότε καλύτερα να απομακρύνονται για λίγο.
- Να αγνοούμε τα ασήμαντα πράγματα και να μην αναλωνόμαστε σε συνεχείς προστριβές για το καθετί. Όταν κάθε ασήμαντο γεγονός κλιμακώνεται και δεν υποχωρεί ούτε ο γονέας, τότε ο θυμός αναλαμβάνει τα ηνία και οι συνέπειες μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες.
Συμπερασματικά, τα tips ενός λειτουργικού γονέα είναι τα εξής:
- Διαθεσιμότητα
- Δομημένη ρουτίνα
- Γνώση των κανόνων
- Ελαστικότητα-ευελιξία
- Δυνατότητα προσωπικών επιλογών
- Ήρεμη ομιλία
- Επιβράβευση καλής συμπεριφοράς
- Διακριτική ενθάρρυνση
- Ψυχραιμία
- Αγνόηση ασήμαντων πραγμάτων
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Χουρδάκη , Μ. (2000). Οικογενειακή Ψυχολογία. Δ΄ έκδοση. Αθήνα: Leader Books.
Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Τομ. Α΄ (Επιμ. Ι. Παρασκευόπουλος). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Dinkmeyer, D. & Mckay, G.D. (2007). Σχολείο για γονείς. Τομ. Α΄. (Επιμ. Ε. Νάντσου). Ζ’ έκδοση. Αθήνα: Θυμάρι.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:
Η Ίριδα Παναγιωτοπούλου, είναι Ψυχολόγος με ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή. Ασχολείται με την αξιολόγηση και την ψυχολογική υποστηριξη παιδιών καθώς και τη συμβουλευτική γονέων. Είναι επιστημονικά υπεύθυνη του κέντρου ημέρας για παιδιά με ειδικές ανάγκες “Ανοιχτή Αγκαλιά“, που εδρεύει στο δήμο Κορωπίου.
